Człowiek. Biografia

Człowiek. Biografia - Robin Dunbar

Chcesz dowiedzieć się w jaki sposób człowiek, jedna z małp, przeszedł ogromną ewolucję od zbierania owoców do powstania globalnego społeczeństwa informacyjnego ? Robin Dunbar w swojej książce pt. „Człowiek. Biografia” opisuje fascynującą historię naszego gatunku przed wynalezieniem pisma. Po lekturze nie będą ci już obce takie pojęcia jak: makakowate, gibonowate, małpy wąskonose, człekokształtne czy człowiekowate.

O autorze

Robin Dunbar jest Anglikiem urodzonym w 1947 roku. Jest antropolog i psycholog ewolucyjny, specjalizujący się w badaniach ssaków naczelnych. Wykłada na Oksfordzie, gdzie na tamtejszym uniwersytecie jest przewodniczy grupie badawczej zajmującej się aspektami neurologii na Wydziale Psychologii Eksperymentalnej. Napisał m.in. książkę pt. „Nowa historia ewolucji człowieka”.

Skąd się wziął człowiek?

Ludzie pochodzą do małp, należymy do rodziny człowiekowatych (hominidów), ponieważ dzielimy z jej przedstawicielami wiele cech biologicznych, genetycznych i ekologicznych. Obecnie uznaje się, że należą do niej również niektóre gatunki szympansów, goryli oraz orangutanów.

Fragment książki

Aż do lat 80. XX wieku przyjmowano zwykle, że choć z pewnością należymy do rodziny człowiekowatych, to my i gatunki, z których się wywodzimy, tworzą odrębną podrodzinę. Różnimy się wszak od nich na wiele ważnych sposobów: chodzimy w postawie pionowej, zaś inne człowiekowate na czterech nogach; mają one duże mózgi na tle innych naczelnych, ale nasze są jeszcze większe; wytworzyliśmy kulturę, one mają zaś zaledwie „repertuar behawioralny”. Pogląd taki wydaje się sugerować, że wśród naszych człekokształtnych przodków doszło do podziału na dwie odrębne linie ewolucyjne – jedną prowadzącą do współczesnych ludzi, a drugą do pozostałych człowiekowatych. Ponieważ zapis kopalny orangutanów da się prześledzić aż do około 16 milionów lat temu, wydawało się, że nasz wspólny z nimi przodek musi być przynajmniej równie stary.
Historia ta odmieniła się znacząco w latach 80. ubiegłego wieku, kiedy to pojawiła się możliwość badania podobieństw genetycznych (w przeciwieństwie do wyłącznie anatomicznych) pomiędzy poszczególnymi gatunkami. W niedługim czasie stało się jasne, że ludzie są w rzeczywistości bliżej genetycznie spokrewnieni z szympansami, niż którykolwiek z goryli i orangutanów z pozostałymi człowiekowatymi – choć goryle zajmują miejsce oddalone od nas zaledwie o niewielki ewolucyjny kroczek. To orangutan – występujący od 16 milionów lat wyłącznie w Azji – jest rodzajem najbardziej odmiennym.
Kilka gatunków wciąż żyjących afrykańskich małp człekokształtnych (ludzie, goryle i szympansy) tworzą pojedynczą linię ewolucyjną, która nie rozdzieliła się aż do 6-8 milionów lat temu. Nie należymy do osobnej podrodziny w rodzinie człowiekowatych, ale do podrodziny afrykańskich człowiekowatych. Ponieważ spośród współczesnych gatunków w tej rodzinie dzielimy najbliższego wspólnego przodka z szympansami, stanowią one (w przeciwieństwie do jakiegoś typowego człowiekowatego z wczesnego miocenu) odpowiednie tło porównawcze dla linii ewolucyjnej człowieka i pod wieloma względami najlepszy model wczesnych członków tej linii (australopiteków i ich bezpośrednich poprzedników).