ZASŁONA W RAJSKIE PTAKI

Zasłona w rajskie ptaki to wznowienie klasycznej, choć jedynej w swoim rodzaju książka (pierwsze wyd. PIW 1981) przechwytującej na gorącym uczynku generalny zwrot wrażliwości artystycznej u zarania naszych czasów.
Wiesław Juszczak ujmuje to jako nagły zmierzch pewnej oczywistej konwencji niemal w całym wieku XIX rządziła zasada fabularności tak wszechogarniająca, że widoczna jako model idealny wszelkich dziedzin sztuki (malarstwo figuratywne czy tonacja dur-moll w muzyce), ale od tego czasu powieść nie jest już wzorcem tych sztuk, lecz sama zaczęła czerpać z nich inspiracje. Kształt tego przełomu bada Juszczak, sięgając po mniej radykalną od Ulissesa Joyce'a powieść Virginii Woolf Pani Dalloway, a ściślej tylko jeden jej epizod. Wobec zwięzłych tez wyjściowych nieporównana wnikliwość tej analizy sprawia wrażenie olśniewającego, zawrotnie długiego ogona rajskiego ptaka.