Okres od około 1450 roku do wczesnych lat XVII wieku uważany jest zazłoty wiek piwa. Jest to okres szybkiego wzrostu poziomu produkcji i konsumpcji,wyprzedzający rozwój ówczesnej populacji. Umowna granicarozdzielająca krainy o tradycjach winiarskich i piwowarskich przesunęłasię wyraźnie w kierunku południowym. Rozwojowi piwowarstwa sprzyjałpostęp technologiczny i rozwój wiedzy. Ówczesna Rzeczpospolita należałado krajów o ugruntowanej tradycji piwowarskiej, słynących z doskonałychpiw pszenicznych, nazywanych białymi. Takie piwa ceniono wówczasnajbardziej. Największym ośrodkiem produkcyjnym Rzeczypospolitejbył rzecz jasna Kraków. Stanisław Kutrzeba, znakomity historyk i znawcadziejów miasta, początki tego rzemiosła wiązał z lokacją i przybyszaminiemieckimi i pisał: A jeśli koloniści na sztandarze swoim wypisali trzy hasła:swobody, oszczędności i czystości, to u stóp tej chorągwi spostrzeglibyśmy bez wątpieniabeczkę piwa i to dużą. Ta metaforyczna beczka znacznie powiększyłasię w dobie nowożytnej. Piwowarstwo było największym i najważniejszymrzemiosłem uprawianym w ówczesnym Krakowie. Dość wspomniećo 140 browarach, licznych słodowniach i niezliczonych karczmach obecnychw krajobrazie miasta.Historię piwowarstwa krakowskiego tworzyli ludzie, rzemieślnicyurodzeni w Krakowie, jak i przybyli z wielu wsi i miast ówczesnej Rzeczypospolitej,a nawet spoza jej granic. Poprzez ich historie prześledzić możnadzieje piwa i piwowarstwa, nieodłączną część polskiej tradycji, o czymjuż w XIX wieku pisał Aleksander Jelski: Co prawda, proces techniczny piwowarstwastanowi [...] najpraktyczniejszą stronę przedmiotu, tem niemniej i wiadomośćhistoryczna o napoju z dawien dawna narodowym i najmniej szkodliwym,tudzież o literaturze ojczystej, dotyczącej wytworu onego i znaczenia w obyczajach,nie będzie może bez pożytku dla szerszego koła czytelników, lubiących wpatrywaćsię w przeszłość rodzimą. Ufam tedy w ich pobłażliwość w razie, gdyby mi się nieudało w czem sprostać zadaniu.

W pracy uwagę zwraca przede wszystkim aktualność poruszanej tematykizwiązanej z istotnymi aspektami funkcjonowania Parlamentu EuropejskiegoVIII kadencji. Jedynie dla przykładu wymienić można wpływ ParlamentuEuropejskiego na ustrój Unii Europejskiej, reprezentację interesów narodowychw Parlamencie czy też jego rolę w kreowaniu aksjologii Unii Europejskiej.Nie mniejsze znaczenie przypisać wypadnie wpływowi ParlamentuEuropejskiego VIII kadencji na kształtowanie wybranych polityk sektorowychUnii Europejskiej, a także badaniom efektywności PE w ujęciu ilościowymi jakościowym. Kompleksowość recenzowanej publikacji staje się jejwyróżnikiem na polskim rynku wydawniczym, a przez to zasługuje na uwagę.() Recenzowaną pracę wyróżnia także podejście interdyscyplinarne, copozwala spojrzeć na przedmiot badania z różnych perspektyw naukowych.Znajdujemy tutaj bowiem wysokiej jakości teksty natury m.in. politologicznej,prawnej czy socjologicznej

Weronika Kudła prawnik, italianistka. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji oraz Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W 2018 roku uzyskała stopień doktora nauk prawnych na Uniwersytecie Jagiellońskim za rozprawę doktorską Wrogość wobec religii a neutralność w orzecznictwie Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, która stanowi podstawę niniejszej monografii.W piśmiennictwie polskim brak jest studium monograficznego, które w sposób wszechstronny poddawałoby analizie orzecznictwo Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych poświęcone wrogości wobec religii na gruncie zasady neutralności państwa wobec religii deklarowanej w treści Pierwszej Poprawki do Konstytucji. Tym bardziej z uznaniem należy przyjąć nowatorskie i pogłębione opracowanie poświęcone temu zagadnieniu. [ ] Temat rozprawy jest ważny hic et nunc. Warte analizy jest bowiem zagadnienie wykładni i stosowania tzw. klauzuli neutralności państwa wobec religii w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Trzeba pamiętać, że kwestia rozdzielenia wiary, religii i polityki, wytyczenia wyraźnych granic między nimi, miała i ma istotne znaczenie zarówno dla sfery wolności jednostki, ale również dla traktowania państwa jako rzeczy wspólnej (republiki).

Książka nawiązuje tytułem do Teorii listu pracy habilitacyjnej StefaniiSkwarczyńskiej, wydanej w 1937 roku we Lwowie, a do dziś będącejczytelnym punktem odniesienia dla wszystkich badaczy epistolografiiw Polsce. Imponująca monografia lwowskiej badaczki, prekursorskaw wymiarze teoretycznym, historycznoliterackim, komparatystycznymi interpretacyjnym, przez ponad osiemdziesiąt lat stanowiła jedynecałościowe ujęcie problematyki epistolograficznej. Nowa teorialistu powstała z bezpośredniej inspiracji tym projektem jako jegokontynuacja a zarazem nowa propozycja, odpowiadająca na dzisiejszezapotrzebowanie metodologiczne oraz badawcze.Znalazły w niej rozwinięcie takie zagadnienia jak: dialogowość i komunikacjaepistolarna, podmiotowość i filozofia umysłu, reprezentacjai samozwrotność, autokreacja i autoprezentacja, pragmatycznośći performatywność epistolografii, techniki Siebie oraz potrzeba i wolasensu. Uzupełnieniem tych rozważań jest sześć studiów interpretacyjnych,wykorzystujących wcześniej zaproponowane teorie i metodybadawcze do analizy listów A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego,M. Konopnickiej, Z. Herberta czy S. Mrożka.Całościowe spojrzenie na list jako jeden z najstarszych gatunkówliterackich, niezmiennie towarzyszący człowiekowi, dokumentującyjego zmagania z rzeczywistością i stanowiący kulturowe lustro, w którympodmiot pozostawia swe na zawsze utrwalone odbicie, jest zaproszeniemdo debaty na temat miejsca, funkcji i znaczenia epistolografiizarówno w naukach humanistycznych, jak i społecznych.

Jest to opracowanie ujmujące sposób porozumiewania się mieszkańców wsi w oryginalny sposób, stanowiący novum na gruncie badań polszczyzny wiejskiej. Pokazuje interakcję językową zachodzącą między obywatelem a urzędem oraz sposób zdeterminowania zachowań językowych zestandaryzowanym schematem pism urzędowych. Są to unikatowe badania, do tej pory niestosowane na szerszą skalę, a ich wynik stwarza nowe możliwości badawcze z jednej strony sytuujące się na granicy gwary i polszczyzny ogólnej, z drugiej wewnętrznego zróżnicowania stylistycznego polszczyzny wiejskiej.[]Przeprowadzone badania mają walor wysokiej użyteczności społecznej. Jest to wiedza praktyczna, bardzo ważna we współczesnej sytuacji językowej i w zmieniającej się społecznie, kulturowo i cywilizacyjnie rzeczywistości wiejskiej. Analizy językowe mogą być sygnałem do szerszego przyjrzenia się kompetencji językowej i kompetencji komunikacyjnej mieszkańców wsi w zakresie różnych form wypowiedzi. Zastosowana metoda w pełni sprawdziła się na terenie małopolskich wsi Pogórza Ciężkowicko-Rożnowskiego, warto zatem byłoby ją wykorzystać i takie badania kontynuować na innych obszarach wiejskich, a także w innych społecznie i zawodowo grupach użytkowników, również w przestrzeni miejskiej.

Obaj Autorzy archeolog i historyk sztuki od wielu lat prowadzą badania terenowe i studia źródłowe nad krakowską (a także kazimierską) zabudową, co dokumentują ich liczne opracowania.Od lat badają też rolę piwowarstwa w życiu gospodarczym miasta. () [Praca] zawiera cenne podsumowanie dotychczasowego stanu badań nad lokacyjnymi układami przestrzennymi obu miast oraz ich późniejszymi adaptacjami, przekształceniami, częściowymi destrukcjami (co dotyczy zwłaszcza Kazimierza po roku 1655). Ta bardzo obszerna charakterystyka jest niezbędnym tłem wszelkich zjawisk społecznych i gospodarczych zachodzących w obu miastach, a więc także piwowarstwa. Browary, słodownie, karczmy były wszak, jak udowadniają Autorzy, wpisane w programy wielu śródmiejskich mieszczańskich siedzib.Istotnym aspektem encyklopedycznych haseł jest objaśnianie zmieniającej się, różnorodnej terminologii. () Niektóre hasła mają szczególne znaczenie. Bardzo obszernie ujęto hasła browari słodownia, charakteryzując w oparciu o konkretne przykłady zarówno architekturę budynków, jak ich programy, związane z cyklem produkowania oraz magazynowaniem piwa i słodu. () Interesująco przedstawia się hasło karczma, w zabudowie miejskiej pojmowana jako pomieszczenia przeznaczone do szynkowania piwa i innych napitków () wydzielone w budynku frontowym; liczne cytaty zaczerpnięte z nowożytnych akt miejskich to szczegółowe opisy wnętrz, ich urządzenia i funkcjonowania. Szereg haseł dotyczy systemów zaopatrywania w wodę. () Hasło młyny to wartościowa próba uporządkowania stanu badań (i niejednokrotnie rozbieżnych interpretacji), poruszenie bardzo trudnego problemu wobec z jednej strony istnienia różnych nazw odnoszących się do tego samego obiektu, z drugiej tej samej nazwy, mogącej, jak się wydaje, określać różne obiekty.Nowym, wprowadzonym przez Autorów terminem, jest przedsiębiorstwo piwowarsko-karczmarskie, prowadzące działalność o złożonym zakresie, ściśle związaną z posesją miejską i jej zabudową, łącznie z budynkiem frontowym.

Bezsprzecznym atutem recenzowanej publikacji jest autorskie spojrzenie Iwony Janowskiej na analizowany problem wypowiedzi ustnej. Opierając się na solidnych osiągnięciach językoznawstwa stosowanego i glottodydaktyki, Autorka nie ogranicza się tylko do referowania ich założeń. To, co najbardziej wartościowe w ocenianej książce, to cały repertuar autorskich sposobów, technik i narzędzi, jakie Janowska proponuje nauczycielowi języka obcego, by mógł i umiał projektować proces dydaktyczny oraz oceniać postępy swoich uczniów w sposób operacyjny, celowy i na miarę wyzwań współczesnych czasów bez względu na to, jakiego języka obcego naucza, na jakim poziomie i w jakim kontekście edukacyjnym.

Dwóchsetlecie śmierci Jacka Idziego Przybylskiego (1756-1819), postaci zajmującej jedno z czołowych miejsc w panoramie życia intelektualnego Krakowa w epoce oświecenia, skłania do refleksji nad jego wieloraką aktywnością i niezwykle bogatym dorobkiem, który pozostawił. Jako m.in. prefekt Biblioteki Szkoły Głównej Koronnej, profesor starożytności, języka i literatury greckiej, tłumacz wielu bardzo ważnych dzieł z literatury powszechnej, a także autor utworów oryginalnych, wysoko oceniany mówca, zasłużony edytor cieszył się dużym uznaniem współczesnych mu krakowian, lecz przez późniejszych badaczy oświeceniowego piśmiennictwa został odsunięty na pozycję drugo- czy nawet trzeciorzędną. Rocznicowa okoliczność stała się zachętą do podjęcia badań mających na celu zweryfikowanie tych opinii i wzbogacenie wiedzy o dziele Przybylskiego, a zarazem ponieważ można uznać go za postać w dużej mierze charakterystyczną dla krakowskiego oświecenia o życiu intelektualnym i kulturalnym Krakowa oraz regionu w drugiej połowie XVIII i pierwszych dekadach XIX wieku. Rezultatem tych badań jest niniejsza książka, która zawiera dwanaście rozpraw poświęconych różnym zagadnieniom mieszczącym się w ramach obszaru zainteresowania wskazanego przez jej tytuł. Bez wątpienia uzupełnia ona dotychczasowy obraz krakowskiego oświecenia, a przy tym pokazuje problemy godne dalszego namysłu i poszukiwań badawczych.

Powstał wszechstronny portret aktorki, uwzględniający nie tylko jej role teatralne i filmowe, ale także występy kabaretowe, współpracę z radiem, telewizją… Powstał także ciekawy portret kobiety (wraz ze wszystkimi jej słabościami), która zaznała niedostatku, poznała smak ogromnej popularności, ale największe role teatralne stworzyła u schyłku życia, zupełnie zapomniana przez kino, które ją wykreowało. […] Praca jest świetnie napisana, perfekcyjnie opracowana od strony bibliograficznej, określiłabym ją mianem wręcz wzorcowej monografii aktorskiej. […] Powstał więc ostatecznie pasjonujący portret aktorki teatralnej, filmowej – portret człowieka o niebanalnym i trudnym życiorysie. prof. dr hab. Małgorzata Hendrykowska Dobrze się stało, że Roman Włodek napisał książkę poświęconą Jadwidze Andrzejewskiej. Aktorkę tę ciepło wspominają widzowie starszej generacji, natomiast nie zna jej młode pokolenie, zupełnie oderwane od kontaktów z przedwojennym kinem polskim. Książka Jadwiga Andrzejewska na scenie i ekranie wypełnia lukę w wiedzy o polskim teatrze i kinie, a dla młodych teatrologów i filmoznawców jest wzorem badawczej rzetelności, umiejętności docierania do trudno dostępnych źródeł zawierających istotne informacje, dogłębnej znajomości epoki oraz – last but not least – elegancji i taktu w sposobie prezentowania niebanalnej biografii aktorki. prof. dr hab. Grażyna Stachówna

Lehahayer. Czasopismo poświęcone dziejom Ormian polskich. Tom 5Publikacja poświęcona polskim Ormianom wielowiekowej społeczności, choć nielicznej, to ze znaczącym dorobkiem kulturowym, który funkcjonował i nadal jest żywotny w kulturze polskiej.

Historia budynków przy ul. Gołębiej 14-20, stanowiących dziś główną siedzibę Wydziału Polonistyki UJ, jest fascynująca od samego początku i znakomicie obrazuje, niczym w pigułce, dzieje Krakowa. Teren, należący wcześniej w fazie lokacyjnej do gminy żydowskiej, zaczął zmieniać swą przynależność wraz z działalnością Akademii Krakowskiej. Przy bezimiennej ulicy, następnie zwanej Garncarską, zmienionej później na Gołębią znalazły pomieszczenie dwie bursy: Sysyniusza i Starnigielska, znakomite drukarnie Hieronima Wietora i Jana Januszowskiego, domy czynszowe, w których mieszkali różni skromni i bardziej znaczący lokatorzy (jak choćby Tadeusz Ajdukiewicz), czasowo mieścił się Konsulat Czechosłowacji, a przez dłuższy czas Instytut Techniczny. Wreszcie po I wojnie światowej gmachy sukcesywnie zaczęli przejmować filologowie z Uniwersytetu. W dwudziestoleciu międzywojennym pomieszczenie znalazło tutaj Studium Słowiańskie, a po II wojnie polonistyka i częściowo inne filologie.

Prezentowane wydawnictwo stanowi uwieńczenie trwających blisko dekadę prac edytorskich obejmujących publikację dorobku Pawła Szczerbica (1552-1609) z zakresu prawa miejskiego. W ramach projektu ukazało się Ius municipale: to jest prawo miejskie majdeburskie, nowo z łacińskiego i z niemieckiego na polski język z pilnością i wiernie przełożone (Lwów 1581) oraz Speculum Saxonum, albo prawo saskie i majdeburskie, porządkiem obiecadła z łacińskich i niemieckich egzemplarzów zebrane. A na polski język z pilnością i wiernie przełożone (Lwów 1581), które opracowane zostały zgodnie z zasadami edytorskimi właściwymi dla zabytków prawnych. W obu powyższych książkach zamieszczone zostały skorowidze osobowy i miejscowy, a ponadto w Ius municipale skorowidz rzeczowy. Natomiast swego rodzaju surogatem skorowidza rzeczowego jest zawarty w Speculum Saxonum spis haseł, które zostały opracowane przez samego Pawła Szczerbica. Jest ich łącznie 212. Z uwagi na bardzo dużą liczbę pojęć znajdujących się w Speculum Saxonum podjęta została decyzja o przygotowaniu odrębnego wydawnictwa książkowego zawierającego wyłącznie skorowidz terminów prawniczych. Stanowiło to zarazem okazję do poszerzenia skorowidza rzeczowego opublikowanego w Ius municipale oraz skorygowania znajdujących się tam błędów. Tym samym niniejsze wydawnictwo obejmuje oba pomniki prawa, to jest Speculum Saxonum i Ius municipale.

Książka Deconstruction of Natural Order. The Legacy of the Russian Revolution, dla wszystkich, którzy interesują się stosunkami międzynarodowymi.

Poddając ocenie transponowanie zdobyczy rewolucji do zmieniających się realiów zarówno sfery wewnętrznej, jak i zewnętrznej państwa rosyjskiego, przyznać należy, że wykazują się one niezwykłą elastycznością i trwałością. Zjawisko to związane jest z pragmatycznym podejściem do definiowania obszarów implementacji strategii zmiany od samego początku państwowości rosyjskiej jako Rosji Radzieckiej. One bowiem, obok przebudowy ustrojowej i politycznej, pieriestrojki ideologicznej i transformacji gospodarczej, a także przeobrażeń struktury społecznej i przemodelowywania koncepcji polityki zagranicznej, stanowiły i nadal stanowią fundament konstytuujący dzisiejszą rzeczywistość polityczną Federacji Rosyjskiej i narodu rosyjskiego. Ze wszystkimi tego zjawiska konsekwencjami, zarówno tymi pozytywnymi, jak i negatywnymi. Budują one tożsamość kulturową, która wpływa na percepcję świata zewnętrznego, ale także pozwala odnaleźć się w rzeczywistości zachodzących przemian wewnętrznych.

Książka jest próbą przedstawienia ustroju współczesnego sądownictwa w Zjednoczonym Królestwie, w tym zagadnień dotyczących struktury sądów i trybunałów, ich obsady personalnej, statusu prawnego sędziów oraz administrowania sądownictwem. Autor podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie opisywane rozwiązania współgrają z zasadą niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Piotr Mikuli jest profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownikiem Katedry Prawa Ustrojowego Porównawczego UJ. Specjalizuje się przede wszystkim w problematyce ustroju sądownictwa, kontroli konstytucyjności prawa, a także systemów konstytucyjnych państw anglosaskich. Jest autorem m.in. monografii: Zasada podziału władz a ustrój brytyjski (Warszawa 2006), Zdekoncentrowana sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Stany Zjednoczone i państwa europejskie (Kraków 2007), Sądy a parlament w ustrojach Australii, Kanady i Nowej Zelandii (Kraków 2010), Ministers of Justice in Comparative Perspective (wsp. N. Fox, R. Puchta, The Hague 2019) oraz licznych artykułów i rozpraw wydanych w kraju i za granicą.

Patrząc na całokształt historii występów polskiej męskiej drużyny na siatkarskich imprezach najwyższej rangi w latach 1949-2018, można stwierdzić, że na arenie międzynarodowej wiodło jej się ze zmiennym szczęściem. Głównie były to jednak długo trwające okresy nieudanych zawodów bądź absencji, dlatego też polska reprezentacja stopniowo budowała swoje obecne uznanie i pozycję wśród najlepszych drużyn na świecie, notując regularne uczestnictwo na turniejach liczących się do oficjalnej klasyfikacji FIVB. Nasza reprezentacja odnosiła również znaczące osiągnięcia, które odbiły się szerokim echem i są przypominane przy okazji następnych imprez. Kadrę prowadziło aż 26 szkoleniowców, z których sześciu ostatnich pochodziło z zagranicy. Na najważniejszych turniejach międzynarodowych Polskę reprezentowało w sumie 199 zawodników. Niektórzy z nich stanowili trzon zespołu przez długie lata, wyróżniając się prezentowanymi przez siebie umiejętnościami. Dzięki temu byli zaliczani w poczet siatkarzy klasy światowej. W XXI wieku coraz bardziej zaczęto doceniać zarówno polskich reprezentantów oraz kibiców, jak i nasz kraj, któremu przyznawano organizację najważniejszych zawodów w piłce siatkowej.

Korespondencja Obrębskiej-Jabłońskiej i Nitscha, prowadzona w latach 19251958 z uwzględnieniem okresu okupacji niemieckiej, to świadectwo 33 lat przyjaźni, której kanwą są sprawy naukowe, zawodowe i ludzkie. Jest ona dokumentem tym cenniejszym, że obie strony łączyła bliska więź, oparta na wzajemnym zaufaniu i otwartości. Dzięki wyjątkowości tej wzajemnej relacji wgląd, jaki otrzymujemy w odzwierciedlony w listach wycinek historii nauki polskiej, daje więcej niż tylko spojrzenie z perspektywy aktorów wydarzeń. Dostarcza istotnych dla tej historii informacji, jakich nie zawierają zbiory korespondencji mniej osobistej, w tym ważnych informacji o ludziach i stosunkach w środowisku polskich językoznawców, jakich próżno szukać w innych źródłach. Wreszcie, co może najważniejsze, pozwala poznać bliżej oboje korespondentów nie tylko jako wielkiej klasy uczonych, ale też jako osoby wzbudzające szacunek, sympatię i podziw. 33-letnia nieustanna dysputa naukowa tych dwojga, wpleciona w bieg indywidualnych biografii i wielkiej historii, stanowi lekturę fascynującą i pobudzającą do przemyśleń, więcej lekturę istotną dla tożsamości polskiego językoznawstwa. Edycja ta stanie się nie przyczynkiem, lecz fundamentalnym źródłem do dziejów polskiego językoznawstwa w szerokim kontekście humanistyki polskiej oraz społecznej i politycznej historii kraju.

Doczekaliśmy się przygotowanego przez dr Martę Polaczek-Bigaj kolejnego – trzeciego – tomu poświęconego monopoliście rynku wydawniczego w PRL, jakim była Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza. Po ukazaniu się takich pozycji jak: RSW Prasa – Książka – Ruch, studium powstania, działalności i likwidacji (2016) oraz Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa – Książka – Ruch, studium wybranych problemów (2017) możemy dzisiaj wziąć do ręki tom zatytułowany Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa – Książka – Ruch, wybór tekstów źródłowych, stanowiący ciekawą propozycję poszerzenia wiedzy na temat zjawiska opracowanego przez badaczkę w poprzednich książkach. Niniejsze autorskie zestawienie tekstów źródłowych umożliwi przemówienie do czytelnika przez mało znane dokumenty, które w sposób bezpośredni opowiedzą o funkcjonowaniu tytułowej instytucji stanowiącej jeden z filarów utrwalania „władzy ludowej” Polsce. Z recenzji dr. hab. Olgierda Grotta

Armenia to jeden z najdawniejszych krajów świata. Według Księgi Rodzaju (8,4) arka Noego osiadła „na górach Ararat”, po czym świat odrodził się do nowego życia. Góry te nazywane przez Ormian Masis od wieków sytuowano w Armenii. Chrześcijaństwo szerzyło się tam już we wczesnej starożytności. Na początku IV wieku Królestwo Armenii, pierwsze w świecie, wprowadziło je jako religię państwową. W V wieku Kościół Armenii wkroczył na drogę, która doprowadziła go do zerwania z głównym nurtem chrześcijaństwa w cesarstwie rzymskim, a w ostateczności do całkowitej niezależności doktrynalnej i jurysdykcyjnej. Kościół ormiański zalicza się zazwyczaj do grupy Kościołów monofizyckich, które odrzuciły dekrety IV soboru ekumenicznego w Chalcedonie (451), na którym wypracowano doktrynę o dwóch naturach (łac. natura, grec. φύσις/physis/fyzis) – boskiej i ludzkiej – w jednej osobie (łac. persona, grec. ὑπόστασις/hypostasis) Chrystusa. Ci, którzy odrzucili „duofizytyzm” (diofizytyzm), poszli drogą monofizytyzmu. Tak postąpiły Kościoły – egipski, zwany koptyjskim (podobnie związany z nim Kościół etiopski), zachodniosyryjski, zwany jakobickim, i ormiański5. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku Ormian nie dokonało się to od razu i wszędzie. Biskupi z Armenii, będącej pod panowaniem cesarstwa rzymskiego, wzięli udział w soborze chalcedońskim i zaakceptowali ogłoszony tam dogmat. Kościół Armenii perskiej przez długi czas także rozważał możliwość zaakceptowania soboru chalcedońskiego. Zwolenników tej opcji nie brakowało wśród hierarchów i książąt Armenii. Ormianie „chalcedończycy” mieszkali nie tylko we wschodnich prowincjach cesarstwa, na terenie historycznej Armenii, w samej Persarmenii, ale także na terenie Italii. Spopularyzowali tam kult świętych związanych z nawróceniem tego kraju na chrześcijaństwo (Grzegorza Oświeciciela, Hripsime, Gajane). Dzięki nim ich imiona trafiły do rzymskich martyrologiów i greckich synaksarionów, stając się dziedzictwem całego chrześcijaństwa. Ormianie „chalcedończycy” odgrywali ważną rolę polityczną do upadku potęgi cesarstwa bizantyńskiego w drugiej połowie XI i w XII wieku. Ich wspólnoty przetrwały jednak aż do XX wieku. Dzięki nim przez wieki trwała jedność wiary z „ortodoksyjnym” Kościołem powszechnym. W Armenii, odciętej od cesarstwa bizantyńskiego granicą z Persją, opcja antychalcedońska odniosła ostateczne zwycięstwo na początku VIII wieku. Odtąd Kościół ormiański uważany był za jeden z Kościołów monofizyckich.

Narodziny polskiej polityki wschodniej w latach 1989-1991 to proces niezwykle interesujący, nie tylko dlatego, że po raz pierwszy od zakończenia drugiej wojny światowej polityka zagraniczna Polski stała się zupełnie niezależna, ale również z powodu pojawienia się obok Związku Radzieckiego nowych partnerów na Wschodzie: Rosji, Litwy, Białorusi, Ukrainy, Łotwy i Estonii. Decyzje podejmowane wówczas miały zaważyć na kształcie wzajemnych stosunków z tymi narodami w przyszłości. Czymś zupełnie nowym było również włączenie parlamentu: zarówno Sejmu, jak i Senatu w proces kształtowania nowych koncepcji polityki zagranicznej. Posłowie i senatorowie Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego uzyskali szansę wprowadzenia nowych wartości do relacji z Litwinami, Ukraińcami, Białorusinami i Rosjanami. Na ile udało im się włączyć w ten proces i w jakim kierunku szły ich koncepcje – temu poświęcona jest ta książka. Agnieszka Małgorzata Kastory – magister historii (1989), dr nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce (2001), dr habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii (2013); adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, w Katedrze Historii Współczesnej. Najważniejsze publikacje: Rozbiór Rumunii w 1940 roku (Warszawa 2002), Żegluga dunajska w polityce międzynarodowej w XX wieku (Kraków 2011).