Prezentacja tematu biżuterii patriotycznej po 1860 r. przenosi nas w czasie do wydarzeń sprzed ponad 150 lat. Przedstawione w publikacji eksponaty powstały od okresu manifestacyjnego do odzyskania przez Polskę niepodległości i były odpowiedzią na bieżące wydarzenia, pełniąc rolę nośników emocji patriotycznych Narodu. Kolekcja przedstawia ponad 600 eksponatów ze zbiorów autora, które są bezcenne nie tylko przez swoją wartość artystyczną czy materialną, ale właśnie poprzez wartość historyczną. Współczesne życie toczy się szybko i aktualne problemy wypierają przeszłość. Mimo to jest wiele osób, w tym autor publikacji, które chcą zachować przeszłość w swoich sercach i pamięci, a przede wszystkim dzięki temu albumowi umacniać polską świadomość narodową i ocalić tą piękną biżuterię od zapomnienia.

Ja bym powiedział, że literatura jest jak atmosfera, którą stwarza, jak pogoda dnia i nocy. Albo jest dobra, albo jest zła: niezmiennie, czy za Ludwika I, czy za Ludwika XXI, gdyby taki kiedyś zapanował. Słońce świeciło i świeci jednakowo. Albo go nie ma, za chmurami. I deszcz pada jednakowo. I tak samo bywa przyjemnie, lub przykro. Dla mnie osobiście kryterium jest odczucie radości, gdy np., powiedzmy, w ciągu pochmurnego dla mnie dnia szukam w myślach czegoś przyjemnego na pocieszenie, i nagle przypominam sobie: – Acha, wrócę do domu, i będę czytał książkę Sakowskiego!... Józef Mackiewicz Pretekstem ... stał się artykuł Józefa Mackiewicza pt. „List pasterski” ... Tylko pretekstem, bo ... nie chodziło o polemikę z tezami tego artykułu ... ale jedynie i wyłącznie o skorzystanie z tak godnej i dogodnej sposobności do rozprawy z osobą autora w sposób dyskwalifikujący go – nie do przyjęcia przez żadne szanujące się (i swą przyszłość) pismo. ... Wiadomości nie mogły i nie chciały ... się na to zgodzić, nie tylko ze względów prawnych, ale i z uwagi na obowiązującą zwykłą przyzwoitość wobec autora, którego drukowały od szeregu lat, który niemal od początku istnienia ich na emigracji należał do stałych, wybitnych i najpoczytniejszych współpracowników. ... Okazuje się, że ... ważniejsze i pilniejsze od czegokolwiek innego jest zmuszenie do zamilknięcia pisarza, mogącego drażnić kontrowersyjnością swych wystąpień, ale znanego z bezkompromisowej postawy antykomunistycznej. ... Wiadomości będące kontynuacją przedwojennych Wiadomości Literackich, założonych przez Mieczysława Grydzewskiego, były, są i będą redagowane na zasadach, które mu zawsze przyświecały i przyczyniły się do tego, że tygodnik ten istnieje nieprzerwanie i pod tym samym naczelnym kierownictwem od 45 lat, co stanowi rekord w dziejach prasy, nie tylko polskiej. ... Polegają one na kwalifikowaniu utworów na podstawie ich wartości, a nie osoby autora, na dopuszczaniu odmiennego zdania i nawet najostrzejszej krytyki – ale zarazem na „fair-play” i dobrych obyczajach. Z tej drogi Wiadomości nie zejdą. Juliusz Sakowski, „Zamykam list otwarty” Za terror odpowiedzialni są i ci, co go robią, i ci, co się na niego godzą. Terror jest obalaniem norm przyzwoitości, obyczajności politycznej, i wprowadzaniem praw chuligana. Terror akowski w czasie „nocy okupacyjnej” był tylko faktem, któremu sprzyjały okoliczności, terror akowsko-FE w biały dzień emigracyjny jest hitleryzmem. ... Nam, proszę Pana, jest rzeczywiście bardzo trudno żyć i chorować w nędzy. Ale na tym nasze prywatne przykrości się kończą. Józef, jak myślę, ma zbyt mocną pozycję w literaturze polskiej, by musiał się kłopotać, że go oszczercy pogrążą na wieki. Pogrążą siebie. Bo trudno mi przypuścić, by przyszli historycy literatury wstrzymali się od dociekliwości i nie dotarli do mechanizmu tych rozróbek. Barbara Toporska

"... Niejedna chorągiew czy sztandar były niemymi świadkami wielkich, nieraz dramatycznych wydarzeń w naszej, narodowej przeszłości. Z nimi rzemieślnicy witali władców, świętowali ważne wydarzenia, stawali do walki, wreszcie - poprzez wyobrażenia niesione na sztandarach, dawali wyraz swoim poglądom, nawiązując przy tym do etosu pracy i wiary. Chorągwie cechowe, coraz częściej już w XIX wieku nazywane sztandarami na wzór znaków wojskowych, mają niezwykle ciekawą i bogatą przeszłość. Na ich kreację wpływ miało wiele czynników. Wywodzą się ze znaków bojowo-rozpoznawczych, mają też niebagatelne znaczenie religijne i społeczne. Cechy rzemieślnicze - właściciele chorągwi - od średniowiecza obligowane prawem miejskim do ich posiadania, podlegały rygorom wojskowym broniąc terytorium zakreślonego murami miasta. [...]". (fragmenty Wstępu)

Śmieciowy świat Na co patrzymy, kiedy patrzymy na Azję? Urszula Jabłońska Na początkuzawsze są foldery reklamujące biura podróży i linie lotnicze, które mają nam pomóc w przeniesieniu się do egzotycznego świata. To z nich wyłaniają się zdjęcia białych bezludnych plaż z jedną samotną palmą kokosową, do której przymocowany jest hamak, a obok czeka kolorowy drink z palemką. Gdzieś w tle egzotyczna tancerka z czerwonym kwiatkiem za uchem. Jeżeli jednak zdecydujemy się na samodzielną podróż, być może natrafimy na zupełnie inne widoki. Turyści Julia Holewińska Inspirowana między innymi prozą Conrada i Coetzeego czarna satyra na podróże i przemysł turystyczny. Demoniczny Przewodnik zabiera zblazowanych bogaczy, przedstawicieli świata sztuki, mody i polityki, na wyprawę do „jądra ciemności”. Wybrańcy przechodzą przez kolejne piekielne kręgi turystyki erotycznej, gastronomicznej, „nekroturystyki”, „ludzkiego zoo”, z których wracają odmienieni. Julia Holewińska pokazuje cynizm i arogancję krajów rozwiniętych w konfrontacji z Trzecim Światem, ale też demaskuje mity, złudzenia i nadzieje, które lubimy wiązać z dalekimi wyprawami. Jestem kolonizatorką Rozmowa z Julią Holewińską Nawozy sztuczne Śmieci Tadeusz Nyczek Przegrodzki patrzy na Wrocław Goga Jolanta Kowalska Legenda aktorska bywa świadectwem czasu. W garderobianych opowieściach utrwala się obraz życia teatru, a kult jego gwiazd nierzadko zdradza upodobania i tęsknoty samej publiczności. Idol wyraża świat, który go wykreował, jest ucieleśnieniem jego marzeń, zbiorowym snem. O czym śnił Wrocław, tworząc i pielęgnując mit Igora Przegrodzkiego? Przez zabawki, dla zabawek i o zabawkach Anna Jazgarska Spoglądając na głównego bohatera najnowszego przedstawienia Wojciecha Kościelniaka Blaszany bębenek można odnieść nieodparte wrażenie, że widzimy – po raz pierwszy bodaj w całej twórczości reżysera – spersonalizowaną, cielesną reprezentację siły, która ustanawia całą sceniczną rzeczywistość. Oskar Matzerath, narrator i nadrzędna postać Blaszanego bębenka Güntera Grassa w przedstawieniu z wrocławskiego Teatru Capitol ma kształt przytwierdzonej do aktorskiego ciała lalki. Żywoty Agaty Kucińskiej Magda Piekarska Z tą samą swobodą, z jaką Oskar Mazerath wybija rytm pałeczkami, grająca tę postać w Blaszanym bębenku Agata Kucińska stapia w jedno warsztat lalkarki z aktorskim, dramatycznym talentem. Efekt wbija widownię w fotele. A dylemat – lalki czy dramat – traci rację bytu. Bo to suma tych dwóch doświadczeń daje olśniewający efekt. Twarze Między wojnami: Barszczewska i Eichlerówna Ewa Hevelke Żadna z nich nie wyglądała ponadczasowo. Jedna miała w sobie coś z jałówki, druga z kocicy. Wielkie oczy, okolone jasnymi splotami włosów, spokój, wyrozumiałość, naiwność i dobroć emanowały z postaci kreowanych przez Elżbietę Barszczewską. Spojrzenie Ireny Eichlerówny nigdy nie było spokojne. Rysy jej twarzy wyrażały, co najmniej, determinację. W każdym wypadku była to twarz namiętna – erotyczna i bojowa zarazem. Po bandzie Co robić? Pytanie nonsensowne Marek Beylin Banki nie bankrutują Pan Schuster kupuje ulicę (Herr Schuster kauft eine Straße) Ulrike Syha Przełożyła Iwona Uberman Rodzinne spotkanie przy grze w Monopoly przeradza się w dyskusję o współczesnej ekonomii i rezygnacji z idealizmu. Bohaterami sztuki są dawni buntownicy sześćdziesiątego ósmego roku oraz ich dzieci: z rozmów o zasadach popularnej gry planszowej, stającej się tu metaforą relacji społecznych, wyłania się obraz współczesnej klasy średniej Europy Zachodniej, żyjącej od wyrzutu sumienia wywołanego wspomnieniem młodzieńczych manifestów o lepszy świat, do łatwego flirtu z konsumpcjonizmem. Objąć cały świat Monika Wąsik W sposobie, w jaki Ulrike Syha rozumie i przeżywa teatr jest coś wampirycznego. Pytana o to, czemu pisze dramaty, odpowiada, że uważa teatr za najbardziej żywe, ciągle potrzebujące ludzi, ale także wykorzystujące ich medium. Można by podejrzewać – śledząc biografię autorki – że ta swego rodzaju autodestrukcyjność przez teatr stała się częścią także jej życia. Malinowe imperium (Das Himbeerreich) Andres Veiel Przełożyła Iwona Nowacka Sztuka niemieckiego reżysera i scenarzysty filmowego opowiada o rosnącej pozycji banków i ponadnarodowych korporacji, potężnych na tyle, by ich decyzje bądź problemy, wpływały na gospodarki całych krajów. Veiel, prezentując mechanizmy spekulacji wartością spółek i rolę banków w globalnym systemie walutowym, odsłania choroby systemu, niewyleczone mimo podjętych po ostatnich kryzysach światowej gospodarki debat. Wynurzenia Netfliksy Pedro Pereira Po obchodach Niepodległość mniejszych wydarzeń Katarzyna Niedurny Pierwszym krokiem do organizacji teatralnych obchodów święta były czynności ustawodawcze oraz powołanie programu rządowego, mającego na celu dotowanie obchodów wydarzeń niepodległościowych. Ciekawe jest przyjrzenie się jak stulecie Święta Niepodległości zostało uczczone w polskich teatrach publicznych. Szczerba na sztandarze. Na marginesie dwóch wystaw niepodległościowych w Warszawie i jednej książki Ewa Toniak O wystawach Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej na Zamku Królewskim oraz Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, które pozornie bardzo się od siebie różnią, ale można je także potraktować jako awers i rewers narracji na temat niepodległości Polski. Ustanowienia Dla dzieci i młodzieży Piotr Morawski Varia Konteksty: Świat bez roślin Zofia Cielątkowska Nowe Sztuki: Jeton Neziraj Hipokritët ose pacienti anglez Jakob Nolte No Future Forever Laura Naumann Das hässliche Universum Z afisza

Reprint oryginału z 1886 r, opisujący szczegółowo powstanie stylów średniowiecznych- gotyckiego i romańskiego. Dzieło bogato ilustrowane własnoręcznie przez autora wieloma elementami architektonicznymi, planami zabudowań i rysami architektonicznymi z podziałem na poszczególne style. Autor analizuje rozwój sztuki średniowiecznej w poszczególnych krajach europejskich i ukazuje różnice w stylu budowania oraz zdobień. Dodatkowo zawarł zbiór tablic z poszczególnymi detalami architektonicznymi, również z podziałem na style oraz budowle charakterystyczne dla tych okresów. Książka wraz z tablicami pięknie kaligrafowana przez samego autora. Jan Karol Sas-Zubrzycki (Jan Zubrzycki h. Sas, ur. 25 czerwca 1860 w Tłustem, zm. 4 sierpnia 1935 we Lwowie) - polski architekt, teoretyk architektury, konserwator sztuki.

Wielce Szanowni Państwo, W roku Jubileuszu Stulecia Odzyskania przez naszą Ojczyznę Niepodległości oddaję w Państwa ręce drugie wydanie "Jasnogórskiej Hetmanki", której istotą są dzieje szczególnego żołnierskiego wotum. Jasnogórska Pani przez wieki towarzyszyła żołnierzom Najjaśniejszej Rzeczypospolitej w walce o wolność i niepodległość. By uhonorować macierzyńską opiekę Bogarodzicy, Obrońcy Ojczyzny udekorowali Płaszcz Hetmanki odznaczeniami wojskowymi - znakami żołnierskiego męstwa, wyrażającymi miłość i poświęcenie, a nade wszystko chwalebne polskie dzieje. Nie przypuszczałem, że za moich dni spełnią się prorocze słowa Prymasa Tysiąclecia, kard. Stefana Wyszyńskiego, wypowiedziane 18 maja 1977 r. do delegacji Żołnierzy Niepodległości podczas poświęcenia obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w Płaszczu Hetmańskim: Ufajcie, że wasz czyn, poprzez który zdobicie orderami waszymi pierś Matki, Królowej i Hetmanki waszej, wyda owoc stokrotny. Kiedy? Zostawmy to Najlepszemu Ojcu, który nie pozwala ponad miarę doświadczać ani człowieka, ani Narodu. Od owych majowych dni, sprzed przeszło czterdziestu lat, rozpoczęła się szczególna peregrynacja Hetmanki - początkowo w kopii Obrazu wśród Kombatantów i Ich rodzin, tak w Ojczyźnie, jak i poza jej granicami. Po powstaniu Ordynariatu Polowego, Obraz pielgrzymował w szczególnej kopii wśród żołnierzy wolnej Polski. Od tego czasu Jasnogórska Hetmanka odwiedziła wszystkie garnizony, kościoły i kaplice wojskowe oraz miejsca służby polskiego żołnierza. W symbolice znaków żołnierskiego męstwa, w śladach doznanych ran, uczyła kolejne pokolenia prawdziwego patriotyzmu. Nawiedzenie Obrazu zakończone zostało w Warszawie - tam również pozostał On w monumentalnym witrażu autorstwa Andrzeja Skalskiego na frontonie Katedry Polowej, skąd do dziś patrzy na miasto nieujarzmione i na Odrodzoną - Suwerenną Rzeczpospolitą. W stulecie Odzyskania przez Polskę Niepodległości - Najwyższemu Bogu niech będą dzięki, a Królowej Korony Polskiej cześć wyrażona słowami: "Polonia semper Fidelis!" O. Eustachy Rakoczy ZP Jasna Góra, 2018 r.

Paris et les artistes polonais 1945-1989 / Paris and the Polish artists 1945-1989 is a volume dedicated to Polish-French artistic relations after the Second World War, in times dominated politically by communist ideology and defined by Poland’s place within the camp of the countries of ‘people’s democracy’. Since the 1950s, the Polish authorities, discreetly opposed to the political and cultural ideology of Soviet socialist realism, generally rejected in 1955 by artistic circles, promoted modernity based on a model of art-shaped in France – a country that supported Poland politically (with the involvement of the French president Charles de Gaulle) and where the Left held a strong position, with ties to the Communist Party of France. The pro-French policy of Poland (in terms of culture, too) also resulted from the desire to marginalize London as the seat of the Polish government in exile.

Autorzy proponują, by doświadczenie estetyczne – ujmowane w kategoriach rozproszenia i integracji – traktować jako reprezentatywne dla ogólnie pojętego doświadczenia nowoczesności. Pokazują, w jaki sposób to jedno z podstawowych zagadnień estetyki może być potraktowane jako klucz do zrozumienia przemian nowoczesnej i współczesnej kultury. Pierwsza część tomu obejmuje teksty, które poruszają najogólniejsze problemy filozoficzne związane z genealogią, statusem i charakterem nowoczesnego doświadczenia. W drugiej autorzy dokonują wieloaspektowej charakterystyki doświadczenia estetycznego, ukierunkowanej na wydobycie tytułowego napięcia między procesami/fenomenami integracji i rozproszenia, badając je w odniesieniu do konkretnych postaci doświadczeń estetycznych. Trzecia część ukazuje artystyczne wymiary doświadczenia estetycznego oscylującego między biegunami integracji i rozproszenia. Tematyka publikacji jest niezwykle aktualna, zwłaszcza w świetle stopniowego odchodzenia od tradycyjnych opisów i analiz doświadczenia nowoczesności, z którymi można się zetknąć w istniejącej literaturze przedmiotu, oraz pojawiania się nowych związków między badaniami estetycznymi a przemianami w sztuce współczesnej. Zbiór zawiera teksty uznanych uczonych, prezentując tym samym obecny stan badań nad estetyką i filozofią kultury w reprezentowanych przez nich środowiskach. ****** Between integration and dispersion. The aesthetic experience in the contexts of modernity The authors propose an interpretation of the aesthetic experience – presented in categories of dispersion and integration – as representative of the more generally understood experience of modernity. They show how one of the fundamental concepts of aesthetics can be used as a key to understanding the transformations of modern and contemporary culture. The authors deal with issues of the genealogy, status and character of the modern experience, they portray numerous aspects of the aesthetic experience, with a focus on highlighting the tension between integration and dispersion. They also present the artistic elements of the aesthetic experience, oscillating between the two categories.

Pisanie książki o daoistycznej praktyce dźwiękowej uprawianej przez chińskich filozofów przypomina wędrowanie po nieznanym kraju ze strzępami mapy w ręce. Wiadomo, że gdzieś znajduje się wyjątkowe miejsce, tylko nie wiadomo dokładnie, jak tam dojść. Brakuje drogowskazów, wyblakła mapa jest bardzo zniszczona i nie ma kogo zapytać o drogę, ponieważ filozoficzna praktyka chińskich uczonych pozostaje w zasadzie praktyką martwą. Głównie dlatego, że wénrén już nie istnieją, ich kultura zanikła w pierwszej połowie XX wieku i kwestie tak subtelne jak sposób pracy z instrumentem guqín i jego dźwiękiem zniknęły wraz z nimi. Są tylko filozoficzne teksty i wątła, niepewna linia przekazu – nieliczni uczniowie uczniów. Połączenie praktyki dźwiękowej opartej na daoistycznej koncepcji muzyki ze światem współczesnych aktywności dźwiękowych i filozofią zorientowaną na dźwięk również okazuje się wejściem na nierozpoznany teren. Tak odległe w czasie i przestrzeni kwestie mogą jednak mieć wspólny mianownik. Jest nim SŁUCHANIE – praktyka głębokiego i świadomego doświadczania dźwięku, mająca doniosłe konsekwencje poznawcze i filozoficzne. Przedstawiam zatem narrację słuchania, albowiem słuchanie, a dokładnie jego specjalny model, stanowi centralny punkt zarówno chińskiej praktyki filozoficznej, jak i neoawangardowych działań dźwiękowych oraz nowych koncepcji filozoficznych zorientowanych na dźwięk. Słuchanie jest tu metodą poznawczą, sposobem wchodzenia w interakcję ze światem, jest punktem wyjścia i punktem dojścia. Rafał Mazur, doktor filozofii (UJ) oraz muzyk. W pracy filozoficznej prowadzi badania nad improwizacją jako modelem działania spontanicznego i kreatywnego oraz bada chiński system myślenia i poznawcze praktyki dźwiękowe. Rozwinął i uzasadnił tezę o użyteczności daoistycznych strategii działania w sytuacjach nieoczekiwanych, łącząc chińskie praktyki pracy z umysłem z improwizacją we współczesnych praktykach dźwiękowych. Obecnie pracuje nad projektem Improviser mind – meditative mind, poszukując narzędzi poznawczych właściwych dla spontanicznego improwizowania. Od 20 lat zajmuje się swobodną/spontaniczną improwizacją w muzyce. Twórca koncepcji sound oriented improvisation, czyli spontanicznej aktywności dźwiękowej, oraz dao of improvisation – warsztatów doskonalenia zdolności improwizatorskich przy użyciu strategii działania i metod pracy z umysłem wykorzystywanych w chińskich sztukach walki. Redaktor działu Filozofia w magazynie kulturalnym „Fragile”, autor wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych poświęconych filozofii chińskiej, filozofii improwizacji oraz sztuce improwizowanej.

Produkcja przestrzeni żydowskiej w dawnej i współczesnej Polsce to opowieść o polskiej przestrzeni miejskiej – o wysiłkach na rzecz ukształtowania i modernizacji tej przestrzeni oraz o miejscu, jakie na skutek tych wysiłków przeznaczono mieszkającym w Polsce Żydom. Książka jest opowieścią o polskim antysemityzmie oraz o tym, w jaki sposób antysemityzm i etniczne wykluczenie stały się czynnikami kształtującymi polską przestrzeń publiczną. Jej autor podejmuje kwestię miejskiej i społecznej nowoczesności w przyjętej w Polsce odmianie: nowoczesności, z której usunięto postulaty emancypacji i podmiotowości, a zastąpiono je paradygmatem militarno-kościelnym i zależnością od cierpienia – i własnego, i zadawanego innym. Opisuje i analizuje zdarzenia z historii polskiej urbanistyki i historii Żydów, które zadecydowały o kształcie miejsca mniejszości w obrębie przestrzeni topograficznej, kulturowej i symbolicznej. "Książka jest głosem w dyskusji na temat miejsca Żydów w polskiej rzeczywistości, którego ilustracją, wskaźnikiem czy aspektem jest kształt konkretnych przestrzeni zajmowanych przez Żydów w Warszawie i Krakowie. Głos ten jest bardzo ważny, a recenzowana praca, choć ma swoje słabości, jest książką wybitną tak pod względem zaprezentowanej w niej wiedzy i śmiałości myślenia autora, jak i biorąc pod uwagę znakomitą formę. (...) Autor w przekonujący sposób dowodzi, że polska wersja modernizacji była antysemicka, antyoświeceniowa i w dużej mierze religijna, antysemityzm zaś stanowił wspólny mianownik modernizacji, katolicyzmu i polskości". [z recenzji prof. Sławomira Kapralskiego] "Książka Konrada Matyjaszka jest znakomitym i oryginalnym studium struktury, którą autor nazywa przestrzenią żydowską w miastach polskich. Chodzi o tereny miejskie lub podmiejskie zamieszkałe przez ludność żydowską i rozumiane w wymiarze społecznym jako podległe relacjom siły i podporządkowania. Matyjaszek zaczyna analizę od średniowiecznego Krakowa, a kończy na placu Grzybowskim w Warszawie, a więc od przestrzeni żydowskiej do produkcji przestrzeni pożydowskiej. Analizuje zjawisko niestabilności tej przestrzeni w wymiarze urbanistycznym, kulturowym, historycznym i politycznym. Napisana z pasją, jest to książka zaskakująca i konieczna". [prof. Irena Grudzińska-Gross] Konrad Matyjaszek – architekt, kulturoznawca, doktor nauk humanistycznych, pracuje w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Współredaguje rocznik Studia Litteraria et Historica. Zajmuje się badaniami architektury i przestrzeni miejskich w kontekście ich roli wobec tożsamości zbiorowych, badaniami nad antysemityzmem, oraz analizą polskich i środkowoeuropejskich dyskursów miejskiej nowoczesności i modernizacji.

SAPIENS (SPECIAL EDITION)

Katalog prezentuje część pokaźnego archiwum, jakie w swoim długim i aktywnym intelektualnie życiu zgromadził Jerzy Ficowski (1924–2006). Był poetą, eseistą, walczył w powstaniu warszawskim, a w czasach PRL działał w opozycji politycznej. Autor kilkunastu tomów poezji, wierszy i opowiadań dla dzieci, badacz i zbieracz ocalałych dzieł Brunona Schulza, odkrywca i wydawca wierszy Bronisławy Wajs-Papuszy. Ficowski przez wiele lat gromadził materiały, przeszukiwał archiwa, korespondencje z muzeami i bibliotekami, tworząc własne obszerne archiwum, którego część w 2014 roku kupiła Biblioteka Narodowa. Katalog obejmuje 236 tomów, w czym 49 zajmuje korespondencja. Choć opisane w nim materiały dotyczą przede wszystkim Jerzego Ficowskiego, podzielono go na dwie części. W pierwszej układ materiałów jest tradycyjny: materiały rodzinne, dokumenty osobiste, materiały auto- i biograficzne, twórczość, korespondencja itd. Część druga natomiast, choć oczywiście nie zabrakło w niej osoby twórcy tego archiwum, skupia się na ważnych dla niego postaciach: Tadeuszu Ficowskim, Brunonie Schulzu, Witoldzie Wojtkiewiczu, Bronisławie Wajs-Papuszy i Marcu Chagallu. Całość uzupełniają indeksy: nazwisk, incipitów i tytułów oraz instytucji.

Las Relaciones Geográficas de México son un tesoro documental de intenso valor etnográfico. En el aspecto lingüístico, estas descripciones permiten conocer con detalle el proceso de contacto entre el náhuatl y el espanol y, más allá del contacto cultural, la génesis de la sociedad mexicana del siglo XVI. Todo ello, narrado a través de las voces de los propios protagonistas, indígenas, criollos y espanoles, que se convierten en relatores de su mundo coetáneo. Esta investigación ha sido desarrollada por Eva Bravo-García, Catedrática de Lengua Espanola y directora del Instituto de Estudios sobre América Latina de la Universidad de Sevilla, en el marco del proyecto ERC CULTURECONTACT. ****** Głosy kontaktu. Edycja i opracowanie krytyczne Relaciones Geográficas z Meksyku (wiek XVI) Relaciones Geográficas z obszaru Meksyku są zabytkiem o ogromnej wartości etnograficznej. Pod względem językowym opisy te umożliwiają szczegółowe poznanie kontaktu między językiem nahuatl a hiszpańskim, kontaktu kulturowego oraz genezy społeczeństwa meksykańskiego wieku XVI. Wszystkie te procesy opisane są przez samych protagonistów: rdzennych mieszkańców Meksyku, Kreoli i Hiszpanów, opowiadających o współczesnym sobie świecie. Niniejsza praca, autorstwa Ewy Bravo-Garcíi, profesor języka hiszpańskiego i dyrektor Instituto de Estudios sobre América Latina na Uniwersytecie w Sewilli, powstała w ramach projektu ERC CULTURECONTACT.

Józef Bremer SJ należy do wąskiego grona polskich znawców filozofii Ludwiga Wittgensteina i związanej z nią otoczki historycznej. Na szczególne uznanie zasługują jego ustalenia dotyczące kontaktów Wittgensteina z polskim uczonym Michałem Dziewickim i pobytu sławnego Austriaka w Krakowie w czasie I wojny światowej. Recenzowana monografia jest ambitną próbą kontynuowania tych historycznych badań i powiązania ich z systematycznymi dociekaniami na temat zasadniczego trzonu tzw. pierwszej filozofii Wittgensteina. Według Autora jednym z elementów owego trzonu jest Wittgensteinowska teoria odwzorowania, wyłożona w Traktacie logiczno-filozoficznym, dla zrozumienia której ważna jest nie tylko immanentna analiza tego klasycznego tekstu filozoficznego, lecz także biografia samego Wittgensteina. W związku z tym Autor w każdym z rozdziałów monografii stara się pokazać „związek jaki zachodzi pomiędzy biografią Wittgensteina a jego zajmowaniem się filozofią, muzyką, techniką i architekturą”. […] Książka jest oryginalną próbą pokazania wybranych wątków filozofii Ludwiga Wittgensteina na tle biograficznym, a w szczególności w kontekście jego edukacji w zakresie nauk technicznych oraz zainteresowań muzycznych i architektonicznych. Prof. dr hab. Tadeusz Szubka

Książka jest rozległą, wieloaspektową i… zaskakującą analizą strojów krakowskich. Daje poznać, z jak nieoczywistym, a jednocześnie żywotnym zjawiskiem mamy do czynienia. Praca nad jej powstaniem objęła trzy lata badań prowadzonych w ponad stu miejscowościach w Małopolsce. Badań prowadzonych ze starannością i pasją. Autorki przekopały się przez ogromny materiał – zbiory muzealne w kraju i za granicą, literaturę przedmiotu, a zarazem nieprzebadane dotąd źródła (np. pamiętniki, rodzinne albumy, doniesienia prasowe, strony internetowe). Poddały refleksji konwencje, w jakich wytwarzano badane materiały oraz konteksty ich użytkowania – polityczne, społeczne, gospodarcze, kulturowe. Krytyczne podejście do tematu zrodziło ożywcze pytania, odnowiło myślenie, zarysowało nowe horyzonty. Idąc tropem zbiorów, zdjęć, notatek, a także rodzących się intuicji, autorki wyruszyły w teren. Podczas spotkań i rozmów poruszały pamięci, spisywały historie i komentarze. Dowiodły, że temat stroju krakowskiego należy rozpisać na wiele opowieści, co podaje w wątpliwość dotychczasowe ujęcia i rewiduje utarte przekonania. Książka przedstawia wiarygodny obraz niespotykanej wariantowości strojów krakowskich. Zaświadcza, że temat jest przede wszystkim częścią życia, wyobraźni, kultury, przenikania się mód, wpływów, fascynacji. Dowodzi, że sposób postrzegania strojów krakowskich, ich mityzacja, to poniekąd osobny – także intrygujący – rozdział w historii polskiej mentalności.

Książka ukazuje bałkański folklor jako znaczącą część kultury ludowej, która opiera się nie tylko na słowiańskiej czy chrześcijańskiej spuściźnie, lecz na tradycji będącej amalgamatem różnorodnych elementów odziedziczonych po dawnych mieszkańcach Półwyspu. Znajdziemy w niej echa pogańskich religii, zachowanych i przekazywanych do naszych dni za pomocą twórczości ustnej (folklor i wiara) i zachowań (praktyki obyczajowe i obrzędowe). Autorka dzieli rok kalendarzowy na trzy części, zgodnie z trzema głównymi etapami ludzkiego życia i w powiązaniu z nimi przedstawia święta związane z cyklem wegetacyjnym roślin, umiejętnie wskazując na zależność człowieka od sił natury i jego podporządkowanie przyrodzie. Całość ilustrowana jest bułgarskimi, macedońskimi i serbskimi tekstami ludowymi.

Monografia poświęcona jest problematyce pisma jako kodu kultury w dyskursie serbskim i chorwackim. Forma graficzna pisma oraz ortografia są elementem tożsamości kulturowej i narodowej. Jako taka, grafia znajduje się w obrębie dyskursów: politycznego, językoznawczego i społecznego, a nawet religijnego. Wyrazistym przykładem inżynierii językowej jest współczesna Serbia, gdzie rywalizują ze sobą cyrylica i łacinka, a także Chorwacja, wciąż poszukująca własnego, odrębnego kanonu kultury. Zagadnienie przedstawiono w szerszym aspekcie geograficznym i historycznym, które pokazują, w jaki sposób pismo wykorzystywane jest do kreowania tożsamości narodowej w różnych obszarach Słowiańszczyzny.

Zamek Chojnik w Sobieszowie (dzielnica Jeleniej Góry) jest obecnie jednym z trzech najchętniej odwiedzanych przez turystów zamków na Dolnym Śląsku. To górska warownia wzniesiona przez książąt piastowskich dla obrony Śląska przed najazdem wrogów. Dziwnym i tragicznym zbiegiem okoliczności przetrwała dokładnie tak długo, jak żywot tego rodu! Ostatni z dynastii Piastów Śląskich zmarł w 1675 roku. W tym samym roku w zamek uderzył piorun, powodując wielki pożar. Warownia nigdy nie została odbudowana przez Schaffgotschów, jeden z najzamożniejszych rodów na Śląsku, i na zawsze pozostała malowniczą ruiną. Nie zapomniano jednak o tym miejscu; przeciwnie - Chojnik stał się jednym z najpopularniejszych i najatrakcyjniejszych obiektów turystycznych w Sudetach… Po II wojnie światowej władze tzw. Polski Ludowej postanowiły wykorzystać zamek Chojnik w celach propagandowych, chcąc udowodnić, że Śląsk to prastare ziemie piastowskie. Wraz z upływem lat pojawiało się coraz więcej problemów i skarg, zwłaszcza w kwestii konserwacji i utrzymania kosztownego zamczyska. Były też wspaniałe chwile – zwłaszcza dla uczestników rajdów, wycieczek, koncertów, biesiad czy przedstawień teatralnych (m.in. o złej Kunegundzie i odważnym polskim rycerzu). Niewiele osób wie, że krótko po wojnie w pałacu w Sobieszowie odkryto skrytkę Günthera Grundmanna, w latach 60. w murach zamku nakręcono film wojenny, a dwie dekady później na dziedzińcu warowni znaleziono… tajemnicze zwłoki! Dziś ruiny zamku warto odwiedzić nie tylko po to, by obejrzeć malownicze ruiny, posilić się w karczmie, ale również w celu podziwiania z zamkowej baszty pięknego krajobrazu, zachwycającego turystów odwiedzających to miejsce już od XVIII stulecia! Tekst wzbogaca ponad 130 zdjęć, rycin i szkiców ukazujących ten wspaniały zabytek na przestrzeni wieków.

Polska w dwudziestoleciu międzywojennym była największym na świecie producentem mebli wiklinowych, a ich wytwórczość była wówczas kilkakrotnie większa niż stolarskich. Źródła drukowane i zdjęciowe przekazują, jak bardzo popularne na przełomie XIX i XX wieku były meble plecione z wikliny, trzciny, a także rotangu, jak duża była rozmaitość form i zastosowań. Jednak tylko nieliczne z nich przetrwały w polskich zbiorach. To materiał - giętki, ale i kruchy, przez co nietrwały - jest przyczyną tego stanu. Mimo że stanowiły wyposażenie ogrodów i wnętrz pałacowych, dworskich, a także willi miejskich, mimo że ich projektowaniem zajęli się również uznani artyści, nadal znaczenie mebli plecionych jest deprecjonowane. Pokutuje opinia, że bardziej przynależą do etnografii niż do sztuki stosowanej, co mamy nadzieję zmienić tą książką. Opracowanie jest pierwszą próbą syntezy rozległego zagadnienia obejmującego rodzime szkolnictwo koszykarskie, produkcję i handel meblami plecionymi, a także ich wykorzystywanie w plenerze i poza nim. Wskazuje trendy społeczne, środowiskowe i stylowe, które kształtowały tę wytwórczość. Jest także hołdem dla materiału, który ikonicznie wiąże się z polskim krajobrazem. W książce znajdziemy historię mebli plecionych od starożytności i szczegóły techniczne, łącznie z ich ewentualną tapicerką. Autorka przytoczyła ciekawe przykłady ikonograficzne (np. z malarstwa holenderskiego); zgromadziła sporo fotografii od 2. połowy XIX po lata 30. XX wieku (m.in. Piłsudski z rodziną). Sporządziła wykazy szkół koszykarskich i wykonawców na ziemiach polskich. Zebrała obszerną bibliografię opartą na kwerendzie archiwów i prasy, ale sięgnęła także do literatury pamiętnikarskiej. Odnalazła konkretnych projektantów, ale i europejskie wzory (meble i wzorniki). W epilogu wskazuje na polskie współczesne osiągnięcia w tej dziedzinie (EXPO w Japonii).

Dom poza miastem czy mieszkanie w mieście? Jest jeszcze jedno rozwiązanie. Dobrze zaprojektowany dom w mieście może łączyć zalety tych pozornie wykluczających się możliwości. Otwarta przestrzeń, ogród, brak problemów z dojazdem i bliskość wszystkich atrakcji, które może zaoferować miasto. Album CITY HOUSES to ponad 40 najnowszych projektów domów z całego świata. Prezentuje adaptacje istniejących budynków i nowe konstrukcje łączące nowoczesne, komfortowe rozwiązania z klimatem ulicy i okolicy, w której powstały. Domy europejskie, amerykańskie, ale także projekty z Korei Południowej, Australii czy Meksyku.