PRAWDA O KŁAMSTWACH

Jess Wilson cierpi na hipermnezję – z wyjątkową dokładnością zapamiętuje każdy najmniejszy szczegół swojego życia – zdarzenia, miejsca, osoby, wypowiedziane przez nie słowa. Jest w stanie odtworzyć w głowie nawet to, co miało miejsce wiele lat temu, tak jakby zdarzyło się przed chwilą. Pamięta profesor Coleman i program badawczy, który badał ją i kontrolował przez lata. Pamięta tragiczną śmierć matki pod kołami czerwonego samochodu. Pamięta starania o rozpoczęcie nowego życia w szkole z internatem Dartmoor. Pamięta również moment, w którym jej przyjaciółka wypadła z okna.

Kiedy Jess zaczyna otrzymywać tajemnicze zaszyfrowane wiadomości, uświadamia sobie, że będzie musiała zmierzyć się z przeszłością. Zaczyna się zastanawiać, czy aby na pewno może ufać ludziom w swoim otoczeniu. Jednak kiedy twoja głowa pęka w szwach od informacji, bardzo trudno jest odróżnić prawdę od kłamstwa.

Nigdy wcześniej nie spotkałam się z nazwiskiem Tracy Darnton ani z jej książkami. Nie zastanawiałam się też długo przed rozpoczęciem lektury Prawdy o kłamstwach – chciałam podejść do tej książki z czystym umysłem, nie tworząc żadnych oczekiwań względem niej. Choć literatura młodzieżowa jest jednym z moich ulubionych gatunków książek, ostatnio bardzo rzadko po nią sięgam. W zasadzie jest to dopiero pierwsza młodzieżówka w pełnym tego słowa znaczeniu, jaką przeczytałam w tym roku. Choć teraz już wiem, że Prawda o kłamstwach nie zapisze się trwale w mojej pamięci i choć mam świadomość jej wad, wspominam ją jako porządną opowieść, która może skutecznie zająć myśli na kilka wieczorów.

Zacznijmy od największej zalety książki – poruszanej przez nią tematyki eksperymentów medycznych. Główna bohaterka Prawdy o kłamstwach, Jess Wilson, „choruje” na hipermnezję, czyli posiada pamięć absolutną. Zapisuje w swojej głowie najmniejsze detale i jest w stanie przywołać w najdrobniejszych szczegółach dowolny dzień swojego życia. Zjawisko hipermnezji istnieje naprawdę – nie jest to fikcja literacka – lecz występuje niezwykle rzadko. I choć osoby z żałośnie słabą pamięcią (jak ja) mogą pozazdrościć Jess jej zdolności, pamięć absolutna ma swoje minusy – w końcu brak możliwości wyrzucenia z głowy wspomnień o zdarzeniach traumatycznych nie jest niczym miłym, a ludzki mózg nie bez powodu je rozmywa. Z uwagi na swoją wyjątkowość, Jess trafiła pod skrzydła doktor Coleman zajmującej się badaniami nad pamięcią. Choć początkowo były one zupełnie nieinwazyjne i nie wymagały ingerencji w pracę organizmu dziewczynki, z czasem stały się niebezpieczne. Szczególnie w momencie, gdy po śmierci matki Jess jedyną osobą zdolną do zajęcia się dziewczynką, była sama profesor Coleman, eksperymenty stwarzały coraz większe zagrożenie dla badanej. W czasie trwania akcji książki Jess jest już niemal dorosła i znajduje się w odległej od siedziby Coleman szkole z internatem, jednak nie zapomina o tym, co kobieta jej zrobiła.

Jeśli mieliście kiedyś okazję oglądać serial Stranger Things, pewnie kojarzycie występujący tam motyw eksperymentów. Wprawdzie Prawda o kłamstwach pozbawiona jest wszelkich elementów paranormalnych mocy i fantastycznych stworzeń obecnych w produkcji Netfliksa, lecz nie mogłam pozbyć się myśli o analogii niektórych sytuacji. Cały temat eksperymentów nad pamięcią wydaje mi się szalenie ciekawy. Dziś, aby napisać młodzieżówkę, która zostanie zapamiętana, trzeba mieć unikatowy pomysł na nią – element, który wyróżni ją z grona tysięcy podobnych. Tracy Darnton znalazła właśnie taki element – powracający wątek eksperymentów psychologicznych, który wciąż przykuwa uwagę czytelnika i nie pozwala się oderwać.

Intrygującym elementem Prawdy o kłamstwach są przewijające się przez nią ćwiczenia na pamięć. Jako że jest to motyw przewodni książki, autorka postanowiła zaangażować w całą sprawę również czytelnika i co jakiś czas na początku rozdziałów podsuwa mu zadania mające na celu wyćwiczenie lepszego i skuteczniejszego zapamiętywania. Dla mnie, jako dla osoby, która lubi wszelkiego rodzaju gry logiczne i umysłowe, była to świetna zabawa.

Drugą zaletą Prawdy o kłamstwach jest główna bohaterka, Jess. Nastolatki w młodzieżówkach często bywają głupimi trzpiotkami, które w głowie nie mają niczego wartościowego, a ich największym zmartwieniem jest brak chłopaka lub zbyt mała popularność w szkole. Jess wyróżnia się na tym tle – jest inteligentna, bystra i spostrzegawcza, niesamowicie krytyczna w stosunku do otaczającego ją świata. Różni się od swoich koleżanek i większości dziewcząt w szkole, przez co pozostaje czasem na uboczu. Niewątpliwie można się z tą bohaterką utożsamiać, ponieważ jest ludzka. Pomijając jej nadzwyczajną zdolność do zapamiętywania szczegółów, wydawała mi się być prawdziwą osobą z krwi i kości, która miałaby szansę zaistnieć w rzeczywistości. Autorce naprawdę dobrze wyszła kreacja Jess, czego niestety nie można powiedzieć o reszcie bohaterów Prawdy o kłamstwach.

Analiza psychologiczna wszystkich postaci poza Jess nie jest ani trochę pogłębiona. Mam wrażenie, że ich charakter określa jedna, maksymalnie dwie cechy i to tyle. Każdego z nich można właściwie opisać jednym krótkim zdaniem. Dan to słodki przystojniak, a Maya i Kiera są pięknościami o mało imponującym ilorazie inteligencji. Choć te postacie przewijają się przez powieść niemal na każdej stronie, nie dowiadujemy się o nich niczego znaczącego. Jess jest w Prawdzie o kłamstwach Słońcem, a jej przyjaciele resztą ciał niebieskich, krążących wokół niej. Są zaledwie statystami w sztuce, w której ona gra główną rolę. Żałuję, że autorka potraktowała ich z takim brakiem dbałości – w końcu po postaci Jess widać, że potrafi tworzyć pełnowymiarowych bohaterów.

Przyznam, że książka od samego początku mnie porwała i przez pierwsze 100 stron wprost nie mogłam się od niej oderwać. Po poprzedniej żenująco słabej lekturze, jaką na swoje nieszczęście czytałam, Prawda o kłamstwach wydała mi się wybawieniem – historią wciągającą, z ciekawym motywem przewodnim, intrygującą bohaterką i z rozumem. Wciąż trzymałam tylko kciuki, aby mój zachwyt utrzymał się na tym samym poziomie aż do samego końca. Niestety, tak się nie stało. Po pewnym czasie zaczęłam zauważać mankamenty tej powieści, delikatne potknięcia autorki, które wpłynęły na moją końcową ocenę. Nie są to rzeczy na tyle znaczące, żeby miały odebrać Prawdzie o kłamstwach tytuł „dobrej młodzieżówki”, jaki jej nadałam, jednak nie mogę ich przemilczeć. Nie byłam zadowolona, gdy wątek romansowy zaczynał dominować nad motywem pamięci i eksperymentów psychologicznych, zabijając to, co w tej książce najlepsze. Czasem ogromnie dziwiłam się zachowaniu Jess, która pod wpływem emocji działała zupełnie nielogicznie i nieracjonalnie. Ogólnie rzecz biorąc, początkowy czar historii stopniowo pryskał, jednak na samym końcu wciąż trochę go jeszcze pozostało.

Prawda o kłamstwach to młodzieżówka, która potrafi zająć umysł na długie godziny. Znajdziecie w niej oryginalny motyw, nieczęsto poruszany w książkach oraz bystrą bohaterkę, z którą można się utożsamiać. Z uwagi na to, że część wątków nie została domknięta, myślę, że w przyszłości możemy spodziewać się kontynuacji, którą z chęcią przeczytam. Książki takie jak ta, choć nie zostaną w pamięci na długo, są przyjemną odskocznią od codzienności.

booksofsouls.blogspot.com

Czasem złoszczę się, gdy jadę do sklepu i zapomnę kupić paru rzeczy. Czasem nie jestem zadowolona, że nie wyróżniam się żadnym talentem. Czasem mam szczęście, że jestem przeciętna...
Osoby na domiar uzdolnione lub takie, które posiadają wyjątkowo rozwinięty mózg są wykorzystywane do różnych celów. Często są to pozytywne, pomocne ludziom koncepcje, idee...niestety zdarzają się ludzie, którzy dla własnych, finansowych zysków wykorzystują "dary" innych.

Taką wykorzystywaną bohaterką jest Jess, która ma pamięć fotograficzną i biograficzną - czyli pamięta wszystko. Nastolatka brała udział w pewnym Programie...ale jak się okazało on jej nie pomagał tylko niszczył. Osoba odpowiedzialna za badania wykorzystywała Jess, grzebała w jej wspomnieniach i za pomocą leków je zmieniała. Może doktorka intencje miała dobre, ale wykorzystywała je aby się wzbogacić.

Z jednej strony dobrze by było, gdyby była szczepionka pomagająca zapomnieć ludziom (szczególnie żołnierzom) dramatyczne momenty w życiu. Jednak czy ten dramatyzm, tragedia czasem nie jest dla człowieka szkołą przetrwania...

Takich osób jak Jess jest mało, ale takich jak doktor Coleman istnieje wiele.
Powieść "Prawda o kłamstwach" pokazuje jak ludzie z naszego otoczenia potrafią nami manipulować, wykorzystywać naiwność innych. Fabuła ukazuje także oblicze nas samych - jak i my potrafimy być bezduszni. Ujawnia także siłę, która potrafi nas zmienić, dla której chcemy się zmienić - miłość i uczucia - one mają największą moc.
W powieści jak cień, za bohaterką podążą jeszcze inne wątki - bezduszność, która doprowadziła do śmierci innej bohaterki. Śmierć, która narodziła obsesję u kolejnej postaci. Chęć pomocy, choć brak odpowiedniej wiedzy. Wyrzuty sumienia i tuszowanie swoich błędów.
Powieść nie jest długa jest jednak rozbudowana w każdym możliwym kierunku.

W powieściach młodzieżowych przodują wątki miłosne, w tej też jest epizod, który ma znaczenie, siłę, ale nie jest on ani zbytnio romantyczny, ani rozbudowany.
Jess jest narratorką, więc jako czytelniczka wcieliłam się w jej osobę...Nie będę ukrywać, że początkowo nie lubiłem jej. Nastolatka była dla mnie dziwna, zamknięta w sobie, brakowało jej uczuć. Dopiero, gdy bardziej wgłębiłam się w jej fikcyjną egzystencję zmieniłam o niej zdanie. Zrozumiałam dlaczego nie ufa ludziom, czemu jest tak oziębła, ostrożna i wyobcowana. Ja zapewne też bym taka była, gdybym przeżyła podobną historię.

"Prawda o kłamstwach" zalicza się do powieści, które czyta się lekko, gdyż są napisane prostym i mało skomplikowanym stylem. Fabuła jest dobrze obrysowana, nie ma niedomówień, nie trzeba wiele się domyślać - czytać i czekać na finał.

Jeśli więc macie ochotę trochę bardziej poznać tajniki działania ludzkiej pamięci, nie szukacie słodkich, romantycznych książek dla młodzieży "Prawda o kłamstwach" powinna przykuć waszą uwagę. Pomimo że fabuła jest fikcja literacką, ma w sobie tak dużo realizmu, że można się w niej odnaleźć bez problemu. Dodatkowo ma wydźwięk naukowy, więc można się też czegoś nauczyć.

Mówi się, że pamięć jest zawodna. Często nie potrafimy sobie przypomnieć, co robiliśmy danego dnia, nie wspominając o wydarzeniach np. z poprzedniego roku. A gdyby tak pamiętać wszystko, nawet najmniejsze szczegóły swojego życia? Odtwarzać wspomnienia w dowolnej chwili? Jest tylko jeden haczyk. Nigdy nie zapomnisz. Nawet najgorszych rzeczy.

Jess Wilson ma pamięć absolutną. Pamięta każdy najmniejszy detal swojego życia. Ten dar przyciąga do niej znaną badaczkę, profesor Coleman, która wykorzystuje ją do programu badawczego, mającego na celu "pomóc" z pamięcią. Po wielu latach dziewczyna zaczyna mieć dosyć bycia obiektem badań, więc ucieka. Zmienia wszystko i zaszywa się w szkole średniej w małej miejscowości. Tu też nie jest jej łatwo. Od chwili, kiedy jej przyjaciółka wypada z okna, Jess zaczyna dostawać zaszyfrowane wiadomości. Ktoś wie, kim naprawdę jest i chce ją odszukać.

Główna bohaterka bardzo mi się spodobała. Z jednej strony to dziewczyna, która przeszła wiele tragicznych wydarzeń, kształtujących jej osobowość. Badania zniszczyły ją, pozbawiając empatii, możliwości zaufania komukolwiek, życia jak zwyczajna nastolatka. Druga strona Jess to przytłoczona wspomnieniami dziewczyna, która najchętniej zapomniałaby większość z nich. Zagubiona, dręczona wyrzutami sumienia, cyniczna, idealna aktorka. Potrafi być taka, jaką chcą ją widzieć inni. Udaje uczucia, by osiągnąć to, czego chce. W kolejnych rozdziałach autorka wyjaśnia, dlaczego jest taka. Na szczęście ma kogoś do pomocy. Do szkoły przyjeżdża nowy uczeń, Dan. Niezrażony tym, że bohaterka nie chce jego towarzystwa, próbuje się do niej zbliżyć. Wkrótce ich znajomość rozkwita, a chłopak staje się ogromnym wsparciem dla Jess. Przy nim udaje jej się zapomnieć choć na chwilę o ścigającej ją przeszłości. Tylko czy aby na pewno nie ma ukrytych intencji?

Przy okazji Dana wspomnę o wątku romantycznym. Bardzo mi się podobał. Nie jest taki jak w wielu młodzieżówkach. Nie ma tu ckliwych wyznań ani całowania się przy każdej okazji, ani seksu w ogromnych ilościach. Ich relacja nie przyćmiewa fabuły, co jest ogromnym plusem. Rozwija się na oczach czytelnika, powoli, tak jakby to nie była tylko fikcja. Największą zaletą jest tajemnica, której nie da się rozwiązać samemu. Autorka co rusz dodaje nowe zagadki, sekrety innych bohaterów, co jeszcze bardziej utrudnia nam dojście do prawdy samemu, musimy czytać dalej, by dostać odpowiedzi na nurtujące pytania. Końcówka trzymała mnie najbardziej w napięciu, była pełna zwrotów akcji, po prostu nie mogłam się oderwać.

Podsumowując, "Prawda o kłamstwach" to świetnie napisana książka. Dobrze wykreowani bohaterowie, nie tylko ci główni, niebanalna tajemnica, zwroty akcji sprawią, że pokochacie tę powieść tak samo jak ja. Polecam ją nie tylko młodzieży, ale wszystkim, którzy lubią historie pełne zagadek.