Prawo, legislacja i wolność

Friedrich A. Hayek (1899–1992), klasyk XX wieku w zakresie ekonomii i prawoznawstwa, łączył te dwie dziedziny w refleksji nad optymalnym „porządkiem politycznym” współczesnego państwa. Niniejsze trzytomowe dzieło ukazujące się w jednym woluminie jest jego pisanym przez wiele lat opus magnum, opublikowanym w 1979 roku. Zawiera to, za co uhonorowano go w 1974 roku Noblem dla ekonomistów: „pogłębioną analizę współzależności zjawisk ekonomicznych, społecznych i instytucjonalnych”. Hayek, urodzony w Wiedniu, od 1931 roku przebywał w Anglii, gdzie pozostał po przyłączeniu Austrii do nazistowskich Niemiec i gdzie przyjął obywatelstwo brytyjskie. Był zwolennikiem wolnego rynku i przeciwstawiał się silnemu w jego młodości nurtowi optującemu za interwencjonizmem państwowym. W Prawie, legislacji i wolności, jak wskazuje sam tytuł, zajmują go instytucjonalne uwarunkowania społeczeństwa wolnych ludzi. Analizuje ułomności współczesnej demokracji, przeciwstawia się „mirażowi” sprawiedliwości społecznej jako irracjonalnej, niewykonalnej, a co gorsza, nadużywanej przez polityków do własnych celów. Demokracja choruje – i to jest memento sprzed lat aktualne do dziś – na zawłaszczenie jej przez grupy interesu, które rząd, aby utrzymać się przy władzy, musi zaspokajać. Legislatywa służy egzekutywie i prowadzi do tego, co dziś nazywamy dyktaturą wyborczą. Rzeczywisty trójpodział władz, przywrócenie parlamentom funkcji stanowienia wyłącznie ogólnego, a nie doraźnego prawa to droga ratunku, którą Hayek rysuje w tym dziele, proponując własne rozwiązania.