Wychowanie i kształcenie w systemach politycznych

Związanie wychowania i kształcenia z politycznie ustrukturowanym życiem zbiorowym wydaje się sprawą oczywistą. Niemniej jednak od czasu do czasu powstają kontrowersje, a nawet spory na temat sposobu jego interpretowania. Ujawnia się to zwłaszcza wtedy, gdy politycy podejmują decyzje w kwestiach edukacyjnych. Czy nie przekraczają przez to swoich kompetencji? Do kogo właściwie należy rozstrzyganie o wychowaniu i kształceniu młodego pokolenia? Jaki związek zachodzi między polityką a pedagogiką? Czy jest idealny model współistnienia oby tych sfer? Postawione powyżej pytania świadczą nie tylko o aktualności problemu, lecz również o potrzebie jego teoretycznego pogłębienia. Wystarczy nawet pobieżny rzut oka na historię refleksji nad wychowaniem oraz kształceniem w kontekście różnych ustrojów politycznych i już wiadomo, że stanowisko, zgodnie z którym edukacja ma odgrywać służebną rolę wobec polityki, utrwalając istniejący porządek społeczny, nie jest jedyne. Uświadomienie tego i przywrócenie pamięci o alternatywnych koncepcjach może być pomocne przy poszukiwaniu rozwiązań dla nurtujących nas współcześnie kwestii. W szczególny sposób dotyczy to sytuacji w polskiej oświacie, która od przełomu politycznego w 1989 roku znajduje się w stanie permanentnej przebudowy. Wprowadzane w niej zmiany budzą ostry sprzeciw i nierzadko dezaprobatę ze strony zarówno teoretyków wychowania, jak i praktyków. Na tym tle wydaje się ze wszech miar pożądane zaproszenie do debaty nad relacją między wychowaniem i kształceniem a polityką.