Biografie żołnierzy batalionu "Parasol" Tom II.M-Ż

Książka Zbigniewa Rylskiego to przykład literatury historycznej tworzonej przez samych Powstańców. Zwróćmy uwagę, że w przypadku batalionu „Parasol” zdecydowaną większość, a właściwie główną część literatury historycznej poświęconej batalionowi napisali żołnierze z tego oddziału, Piotr Stachiewicz, Aleksandrer Kunicki, Danuta Kaczyńska i Maria Wiśniewska. Ta książka jest o tyle wyjątkowa, że próżno dziś szukać na księgarskich półkach tego typu świeżo powstałej publikacji napisanej przez żołnierza AK z rocznika 1923, czyli pokolenia, między innymi Jana Rodowicza – Anody. To również musimy docenić, patrząc na tę pozycję. Słownik Rylskiego możemy porównać do książki Włodzimierza Trojana poświęconej tym żołnierzom batalionu „Zośka”, którzy przeżyli wojnę. Jest jednak od niej o wiele bardziej kompletny, gdyż w założeniu autorskim miał objąć wszystkich żołnierzy oddziału. Autor stworzył biogramy przede wszystkim na podstawie zebranych przez lata ankiet od żołnierzy „Parasola”. Ankiety te znajdują się w archiwum Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Związku Powstańców Warszawskich w środowisku byłych żołnierzy batalionu działającego na początku w ramach ZBoWiD. Rylski uzupełnił je informacjami z literatury przedmiotu, w dużym stopniu z monografii Piotra Stachiewicza. Nie powinno być to zaskoczeniem, że nie znajdziemy wewnątrz wyników rozległych kwerend z szeregu zbiorów archiwalnych, np. z Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Urzędu d/s Kombatantów, Archiwum Akt Nowych i Wojskowego Biura Historycznego oraz innych instytucji czy też z prywatnych zbiorów, w których znajdują się dodatkowe informacje. Książka ta jest autorskim spojrzeniem na życiorysy koleżanek i kolegów z oddziału, co jest szczególnie widoczne w dopiskach od Autora. Na pewno nie zawsze jest zbieżne/zgodna z najnowszymi badaniami, jednak broni się wielością nieznanych wcześniej informacji zdobytych przez Autora, zwłaszcza z okresu powojennego, w tym sytuacji rodzinnej, kariery zawodowej, miejsc zamieszkania czy miejsca spoczynku poszczególnych żołnierzy „Parasola”. Śmiem twierdzić, że niewielu historyków zdobyłby się na pozyskanie tak wielu nowych informacji biograficznych. Praca jest kontynuacją wieloletniej pracy środowiska „Parasola” dokumentującej okres ostatniej wojny. Po wojnie pracował w przemyśle poligraficznym. Mariusz Olczak (z przedmowy)