Dziewczyny sprawiedliwe

Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata

Bohater, tak dumnie brzmiące słowo. Kojarzące się z odwagą, poświęceniem, oddaniem, czynionym dobrem. Lecz dla tych kobiet ich uczynki, ratowanie ludzkiego życia, ukrywanie dzieci, całych rodzin żydowskich nie było bohaterstwem, a zwykłym spełnianiem chrześcijańskiego obowiązku, pozostaniem człowiekiem w tych nieludzkich czasach, zachowaniem w sobie empatii, uczuć i człowieczeństwa. One nie czuły się bohaterkami, ale w oczach swoich dzieci, jak i moich to nimi właśnie są. Bowiem według mnie nie tak łatwo rzucić na szalę bezpieczeństwo i życie swoje i swoich bliskich dla ratowania życia tak naprawdę obcych ludzi. Zastanówmy się czy my bylibyśmy w stanie tak postąpić? Zachować się jak trzeba? Szczerze Wam powiem, że nie wiem.

"Dziewczyny sprawiedliwe" Anny Herbich to świadectwo tych, które odważyły się pomóc bliźnim w potrzebie, tych, które wygrały wojnę z Hitlerem, tych, które zachowały się jak trzeba. Siedem historii, siedem dziewczyn, które kreślą przed nami swoje wspomnienia, życia sprzed wojny, przyjaźni z innymi narodowościami, beztroski lat dzieciństwa, a także początków nastrojów antysemickich na ziemiach polskich, aż w końcu wybuch wojny, który dla wielu z nich przyniósł ból, cierpienie, łzy, po stracie najbliższych, z głodu, lęku o życie swoje i rodziny, a także tych, których ukrywały i ratowały im w ten sposób życie, na przekór piekła, które je otaczało.

Historie bohaterek książki pani Herbich wzruszają, poruszają, wstrząsają, pozostawiają w stanie zadumy i zamyślenia. Mnie uderzył ten kontrast, z jednej strony odważni, dobrzy ludzie ratujący Żydów, dzielący się z nimi ostatnim kawałkiem chleba, drżący z niepokoju o każdy dzień, a po drugiej, ludzie podli i źli do szpiku kości, donosiciele. Czytając o takich przypadkach Judaszy pośród Polaków, wpadałam w przygnębienie i smutek, nie ma chyba gorszej rzeczy jaką człowiek może uczynić drugiemu człowiekowi. Ten kontrast łamie serce, pokazuje jak nieprzywidywalnym stworzeniem jest człowiek.

"Dziewczyny Sprawiedliwe" to ważna publikacja, jak każda zresztą z tej serii. Przykłady bohaterstwa pośród zwykłych ludzi, którzy swoim postępowaniem i czynami zasłużyli na naszą pamięć i hołd, a także na tytuł Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, muszą być przekazywane, żywe, by nigdy nie zapomnieć, że bez wględu na to jak wielka ciemność nas otacza, jak przerażające zło krąży wokół, to jeden promień światła wypływający z serca dobrego człowieka wystarczy by je pokonać. A lista umieszczona na końcu publikacji pokazuje jak wiele było takich promieni tylko pośród naszych rodaków. Ważna i piękna książka, polecam z całego serca.

Za egzemplarz do recenzji dziękuję wydawnictwu Znak Horyzont.

Dziewczyny sprawiedliwe
Autor: Herbich Anna
Wydawnictwo: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Ta wstrząsająca książka jest zapisem opowiadań siedmiu kobiet, którym udało się przeżyć koszmar II wojny światowej. Każda z kolejno przedstawionych historii zawiera wspomnienia bardzo młodych dziewczynek, wręcz dzieci z okresu okupacji hitlerowskiej. Chociaż były jeszcze dziećmi musiały przejmować obowiązki dorosłych, wykonywać pracę i zadania w normalnych warunkach przeznaczonych dla ludzi dorosłych.
Głównym tematem książki są wspomnienia „ Dziewczyn sprawiedliwych” o gehennie wojny, okrucieństwie okupanta, niewyobrażalnym braku wszystkiego, o głodzie. Ludzie traktowani byli, jako niewarte uwagi przedmioty. Bohaterki opowiadań wspominają kolejno historię swoich rodzin, rodziców, rodzeństwa. Brały aktywny udział w pomoc udzielaną Żydom przez ich najbliższa rodzinę, za co groziła najwyższa kara, kara śmierci, w zbieraniu żywności, dostarczaniu leków i wszystkich potrzebnych zadaniach. Żydzi, jako Naród przeznaczony przez hitlerowców do całkowitej likwidacji, zdani byli na łaskę innych ludzi, sąsiadów, dawnych znajomych z czasów przedwojennych. Niektórzy doświadczali dramatycznych przykrości, padali łatwym celem szmalcowników, którzy szantażem i zwyczajnym oszustwem pozbawiali ich majątku i kosztowności, złota i biżuterii a często na końcu i życia.
Jednak jak pokazują opisane w książce historie, byli tez Polacy, którzy wbrew postanowieniom okupanta hitlerowskiego a czasem wbrew zdrowemu rozsądkowi poświęcali się, życie swoje i swojej rodziny, aby ratować innych ludzi. Swoich dawnych sąsiadów, znajomych, ludzi przez kogoś poleconych. Dramat wojny nie pozbawił ich resztek człowieczeństwa a wprost przeciwnie, potrafił wykrzesać iskierki, które dawały siłę do działania i niesienia pomocy. Te spisane dramatyczne wspomnienia są świadectwem wielkości ludzi, którzy dokonywali rzeczy bardzo trudnych, niezwykle niebezpiecznych, ale ogromnie wielkich. Bardzo dorosłe już córki wyciągają z pamięci ważne fragmenty swojego dzieciństwa podczas wojny i okupacji, przywołują pamięć o swoich bohaterskich rodzicach a także o bardzo wielu zaginionych czy zamordowanych. Bliskich krewnych, znajomych, sąsiadach, przyjaciołach. Mnóstwo tragedii wydarzyło się w latach ich dzieciństwa, ale jednak doczekały się końca tego koszmaru. Pozakładały rodziny, pracowały zawodowo a teraz u schyłku swoich lat oddają świadectwo jak było naprawdę, świadectwo widziane ich oczami.
Książka opisuje dramatyczne losy, które powodują przykre skojarzenia, jednak trzeba o tym pisać, trzeba o tym czytać.
Książkę wydało: Wydawnictwo Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
ZNAK HORYZONT
Polecam, Zdzisław Ruszkowski.