Miłosierne oszustwa? O roli dzieł sztuki...

Giovanni Battista della Porta stwierdził, że sztuka jest w stanie nie tylko naśladować naturę, ale także tworzyć pozory odmiennej rzeczywistości, w której człowiek może czuć się trochę lepiej niż w otaczającym go świecie. Tę drugą funkcję przypisywano różnym gałęziom sztuki w czasie zagrożenia przez epidemię, starając się przekonać społeczność, że władze kościelne i świeckie panują lub są w stanie zapanować nad przebiegiem pomoru i ograniczyć jego skutki. Przez całą epokę nowożytną dzieła architektoniczne, malarskie i rzeźbiarskie odgrywały kluczową rolę w procesie określanym przez Lodovica Antonia Muratoriego jako zarządzanie epidemią. Wielkie społeczne znaczenie tych zabiegów sprawiało, że zlecenia na "przeciwepidemiczne" działania kierowano do wybitnych artystów, a ci wkładali pełnię swojego talentu w sporządzanie projektów lazaretów, wizerunków i ołtarzy świętych chroniących przed zarazą, malowideł upamiętniających jej opanowanie z pomocą niebios oraz kościołów i kolumn wotywnych stawianych w podzięce za ustanie pomorów. Książka prezentuje kilkaset takich dzieł i dramatyczne okoliczności ich powstania.

Piotr Krasny - profesor w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w badaniach nad dziejami sztuki nowożytnej, a zwłaszcza dorobkiem artystycznym ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, teorią sztuki religijnej (Figury obecności i nieobecności. Wprowadzenie do francuskiej dysputy o świętych obrazach i o roli sztuki w życiu Kościoła w epoce nowożytnej, 2016; Mediolańskie instrukcje o budynkach i sprzętach kościelnych wydane na polecenie Karola Boromeusza, 2021) i ideowymi uwarunkowaniami ochrony dziedzictwa kulturowego od XV do XIX wieku. Ostatnio nagrodzony przez rektora UJ medalem "Plus ratio quam vis".