Mściwoj II 1224-1294

Mściwoj II był ostatnim męskim przedstawicielem dynastii Sobiesławowiców, rządzącej w XIII wieku na Pomorzu Wschodnim. Ten syn wojowniczego księcia Świętopełka, pod wpływem kilkuletniego pobytu jako zakładnik u Krzyżaków zmienił ojcowski sposób uprawiania polityki. Pierwszeństwo oddał bowiem działaniom dyplomatycznym, przez co w historiografii przydawano mu często epitety księcia niewojowniczego i dopuszczającego się niezrozumiałych matactw politycznych. Prezentowana monografia wydobywa odmienny, bardziej zbliżony do prawdy obraz Mściwoja II. Władcy sięgającego po miecz w ostateczności i wytrawnego dyplomaty, którego zakulisowe działania, w większości nie-pozostawiające źródłowych śladów, powodowały irytację wielu historyków, niemogących przeniknąć jego misternych gier. Karierę samodzielnego władcy rozpoczynał on jako jeden z czterech książąt rządzących w lokalnych władztwach na Pomorzu Wschodnim, umierając zaś był już wschodniopomorskim jedynowładcą. Musiał wprawdzie zawrzeć z Krzyżakami układ, oddający w ich ręce głównie niewielką, lecz strategicznie ważną ziemię gniewską, jednakże na prawie 25 lat zapewnił swoim poddanym spokojną egzystencję, bez wrogich najazdów i zniszczeń. Otaczał się miejscowym rycerstwem, którego wyższe kręgi osiągnęły duży wpływ na kierunki realizowanej przez niego polityki. Z wielką rezerwą, graniczącą z niechęcią, odnosił się z kolei do warstw mieszczańskich, niemieckiego przecież pochodzenia. Charakteryzował się też upodobaniem do płci niewieściej i doczekał się córek, nie mając zaś męskiego dziedzica, księstwo przekazał młodemu Przemysłowi II, swojemu — jak go określał — „syneczkowi”. Dzięki temu, w pół roku po śmierci Mściwoja II, dysponujący rodzinną Wielkopolską i przejętym już Pomorzem Wschodnim Przemysł II, przez swoją koronację odnowił Królestwo Polskie.