Martin Buber Biografia

MARTIN BUBER jest jednym z tych filozofów, których myśl jest bardzo mocno przeniknięta religią. Podobnie jak Franz Rosenzweig czy Emmanuel Lévinas czerpał on inspiracje do swego filozoficznego i teologicznego myślenia m.in. z judaizmu. Pozostawał jednak zawsze poza ortodoksyjnym jego nurtem. Inspirowała go, inaczej niż np. Levinasa, nauka chasydów, tworzących religijny ruch ludowy uważany przez samego Bubera za „ostatni i najwyższy zryw w łonie żydowskiego mistycyzmu”. Ruch ten pojawił się w połowie XVIII- go wieku, na polskich wówczas ziemiach dzisiejszej Ukrainy. Martin Buber Zainteresowanie tradycją chasydzką wyrosło w trakcie osobistych kontaktów Martina Bubera, który urodził się w 1878 roku w Wiedniu i wychowywał się we Lwowie, z żywym jeszcze za jego życia ruchem. Potwierdza to sam Buber gdy w „Opowieściach chasydów” wspominając synów sławnego cadyka (tak chasydzi nazywali swoich przywódców religijnych) rabbiego Izraela z Różyna pisze: „W młodości, któregoś lata przebywałem w pobliżu jednego z nich, najszlachetniejszego, zmarłego w roku 1903, rabbiego Dawida Mosze z Czortkowa, łagodnego człowieka, przyjaznego wszelkiemu stworzeniu, alem go nie poznał”. Mieszkając we Lwowie, u swego dziadka Salomona Bubera, który był znanym egzegetą Talmudu, Martin Buber uczęszczał do polskiego gimnazjum. Swoje pierwsze teksty, drukowane w polskich czasopismach, pisał po polsku. Z tego okresu życia pochodzi też jego specyficzne doświadczenie religijne związane z chasydyzmem. Z domu dziadków wyniósł Buber również gruntowną znajomość języka hebrajskiego oraz Talmudu i Biblii, którą w późniejszym okresie tłumaczył, razem z Franzem Rosenzweigiem, na język niemiecki. Równie staranne wykształcenie otrzymał młody Buber w zakresie języka i kultury niemieckiej. Wykształcenia dopełniły studia uniwersyteckie odbywane w Wiedniu, Berlinie, Zurychu, Monachium i Lipsku. Przełomowym momentem w życiu żydowskiego myśliciela było odkrycie wartości, poznanego w młodości, chasydyzmu. Odtąd poświęcił wiele czasu na gromadzenie i opracowanie nauk chasydzkich. W tym okresie zrodziło się centralne zagadnienie filozoficznych poszukiwań Bubera: pytanie o możliwość partnerskiej relacji między Bogiem a człowiekiem. Znajdując pozytywną odpowiedź na to pytanie w nauce chasydów myśliciel pragnął przełożyć tę naukę na język filozofii. W 1923 roku ukazała się pierwsza książka Bubera, początkującego wówczas filozofa, wykładowcy judaizmu i religioznawstwa na uniwersytecie we Frankfurcie nad Menem pt. „Ja i Ty”. Książka ta pozostała jego najważniejszą rozprawą filozoficzną. Zawarte w niej idee w kolejnych pracach Martin Buber jedynie wyjaśniał i poszerzał. Idea spotkania człowieka z Bogiem za pośrednictwem innych ludzi i całego świata przyrody została podniesiona wówczas do rangi antropologicznej „zasady dialogicznej”. Zajęcie się problematyką relacji Boga i człowieka wyrasta u Martina Bubera na bazie osobistego doświadczenia religijnego, które było bliskie opisywanemu przez chasydów. Jak stwierdza sam autor „Ja i Ty”, książka ta powstała pod wpływem „wewnętrznej konieczności” dania świadectwa wizji, która nawiedzała go „od młodości”.