OD MAXIMIS UNDIQUE PRESSI DO TOTUS TUUS POLONIAE POPULUS METROPOLIE MOHYLEWSKA I WILEŃSKA W LATACH 1798-1992

„Od Maximis undique pressi do „Totus Tuus Poloniae populus. Metropolie mohylewska i wileńska w latach 1798-1992” jest zbiorem 11 artykułów, których tematyka dotyczy losów Kościoła rzymskokatolickiego w XIX i XX w., głównie na wschodnich ziemiach I Rzeczypospolitej. Katolikom, którzy w wyniku zaborów znaleźli się w granicach głównie prawosławnej Rosji, przyszło trwać w nietolerancyjnym i nieufnym systemie carskich rządów, dążących do pełnego podporządkowania Kościoła władzy. Rewolucja bolszewicka 1917 r. przyniosła kolejne represje i zniszczyła na podległych komunistom ziemiach nawet to, co udało się utrzymać i zbudować we wcześniejszych dekadach. Krótka chwila wolności i rozwoju, jakiego doświadczył Kościół na ziemiach wschodnich, które znalazły się w granicach II Rzeczypospolitej, zakończyła się w chwili wybuchu drugiej wojny światowej, okupacji sowieckiej i niemieckiej, a później wcielenia wschodnich województw do Związku Sowieckiego. Ale nawet w tych okolicznościach Kościół na wschodzie trwał, cichym męczeństwem swych wiernych dawał świadectwo głębokiej wiary i przywiązania do Kościoła powszechnego. To dzięki ludziom, których imiona i czyny staramy się przypominać w niniejszej publikacji, wiara katolicka przetrwała do lat dziewięćdziesiątych XX w., gdy upadek komunizmu i zmiany geopolityczne w Europie Środkowo-Wschodniej pozwoliły na odbudowanie struktur i powrót księży do odtwarzanych z dużym wysiłkiem parafii.