Świadome ciało

Połączyła nas fascynacja ciałem człowieka. Nie tyle jednak jego fizycznym pięknem, ile głębiej ukrytym, cielesnym wymiarem istnienia i doświadczania, z którym warto wejść w bardziej akceptującą i uważną relację. Zdolność do akceptacji siebie cielesnego uwidacznia się w gracji, z jaką człowiek się porusza, w poczuciu spójności, przyjemności zadomowienia we własnym ciele, niezależnie od jego wyglądu, rozmiarów czy wieku. Przyglądamy się cielesności z kilku różnych perspektyw: nauki, psycho­terapii i rozwoju osobistego, i właśnie ta różnorodność spojrzeń stała się inspiracją do napisania niniejszej książki. Prowadząc przez wiele lat zajęcia ze studentami psychologii i fizjoterapii, przekonałyśmy się, jak wiele trudności sprawia dyskutowanie i porządkowanie wiedzy o cielesności, w tym przełamywanie związanych z nią stereotypów (np. kojarzących ciało głównie z seksualnością), oraz włączanie tej wiedzy w obszar kompetencji zawodowych. Z drugiej strony, prowadząc psychoterapię z osobami poszukującymi pomocy psychologicznej lub zajęcia warsztatowe z osobami, które są zainteresowane rozwojem osobistym, doświadczałyśmy, jak wiele się zmienia wtedy, gdy w procesie terapii czy edukacji ciało zostaje naprawdę zauważone. To, co odkrywałyśmy i czym dzieliłyśmy się z sobą, a teraz także z Czytelnikami, potwierdza trafność popularnego powiedzenia „wolniej znaczy szybciej”. Doświadczenie somatyczne, wymagające szczególnej uważności, delikatności i odpowiednio dostrojonego tempa pracy, paradoksalnie może przyspieszać proces wewnętrznej integracji zarówno w terapii osób po doświadczeniach traumatycznych, jak i w rozwoju osobistym. Sięgając po dowody empiryczne pochodzące z badań naukowych oraz przykłady z własnej praktyki, podjęłyśmy próbę wyjaśnienia i rzetelnego uzasadnienia, dlaczego tak właśnie się dzieje. Aby zrealizować ten cel, w pierwszym rozdziale niniejszej książki prezentujemy wybrane formy psychoterapii i edukacji zorientowanej na ciało – ich ewolucję, obejmującą eksperymentowanie z różnymi formami interwencji oraz krystalizowanie się założeń teoretycznych. Systematyzujemy ten obszar, słabo dotąd uporządkowany, zwłaszcza w polskiej literaturze przedmiotu, by ukazać specyfikę i genezę funkcjonujących tu podejść i tym samym ułatwić orientację Czytelnikom. W kolejnych rozdziałach przedstawiamy dwie współcześnie funkcjonujące formy pracy z cielesnością, które mają na celu wspieranie zdrowia psychicznego oraz rozwój osobisty. W rozdziale drugim przedstawiłyśmy pracę nad doświadczeniem somatycznym w terapii traumy metodą Somatic Experiencing® opracowaną przez Petera Levine’a. Prezentacja założeń, celów i etapów terapii traumy w tym nurcie poprzedzona jest omówieniem problemów, jakie wiążą się z przełamywaniem oporu psychologów wobec pracy z ciałem, jak również analizą mechanizmów neurofizjologicznych leżących u podłoża doświadczenia traumatycznego. Rozdział trzeci poświęcony został omówieniu metody Moshégo Feldenkraisa. Ta wciąż nie dość znana w Polsce metoda służy reedukacji motorycznej, której celem jest zmiana nawykowych wzorców działania. Świadomy ruch, będący istotą zajęć, stanowi środek usprawniania samoorganizacji oraz pogłębiania świadomości prowadzącej do aktualizacji własnego potencjału. Metoda Feldenkraisa przedstawiona została w szerokiej perspektywie, zarówno filozoficznej, jak i praktycznej. Czytelnik zapozna się nie tylko ze sposobami zmian nawyków somatycznych, ale również z możliwościami i korzyściami, jakie niesie z sobą pogłębianie świadomości ciała i uwrażliwianie sfery kinestetycznej.