Zapomniany znawca Rosji. Wokół działalności...

Tadeusz Grużewski, przekonany zwolennik ruchu niepodległościowego, jak określił go inny wybitny irredentysta Michał Sokolnicki, należał do tych pisarzy politycznych, którzy przenikliwie potrafili dowieść demoralizujących konsekwencji pozostawania narodu polskiego w niewoli, w większości przytłoczonego bezpośrednio ciężarem państwowości rosyjskiej, i tym samym rzeczników konieczności dążenia do odzyskania własnego państwa. Równocześnie był jednym z nielicznych wówczas w kraju wnikliwych znawców Rosji oraz współczesnych stosunków międzynarodowych. Początkowo działał w ruchu narodowym jako czołowy publicysta Przeglądu Wszechpolskiego. [...] W czasie pierwszej rewolucji rosyjskiej, która silnie wpłynęła także na polskie życie polityczne, zerwał z Narodową Demokracją i zaczął wspierać piórem powstające środowisko polskiej irredenty. Był chyba najbliższym współpracownikiem Studnickiego, lidera tej zadziwiająco małej w tym czasie grupy orędowników odzyskania niepodległości przez Polskę.
ze Wstępu
W rozdziale trzecim, traktującym o niewoli rosyjskiej Polaków w omawianym okresie dziejów, autor uwypukla rolę bezwzględnej siły zaborcy i jego aparatu przemocy połączonej ze świadomą demoralizacją narodu polskiego. Rozdział ten jest o tyle ważny, że wskazuje nie tylko na podjęte już w XVIII w. procesy wynaradawiania i przejmowania rządu dusz, ale o wiele bardziej niebezpieczne konsekwencje polityki rosyjskiej względem Polaków, mające swoje konotacje nawet we współczesności. Dlatego uważam, iż ten właśnie fragment zasługuje na uwypuklenie i szczególne podkreślenie [...] ze względu na ważne przesłanie i ocenę tego procesu aż po czasy współczesne.
dr hab. Waldemar Potkański, prof. SSW Collegium Balticum