Atanazy Raczyński (1788-1874). Biografia

Książka jest próbą wszechstronnego opisania długiego i bogatego życia oraz obszernego i różnorodnego dzieła hrabiego Atanazego Raczyńskiego (1788-1874): wywodzącego się z Wielkopolski pruskiego arystokraty, uczestniczącego z wielką swobodą w kulturalnym i towarzyskim życiu europejskich elit; Polaka w pruskiej służbie dyplomatycznej, toczącego przez całe życie trudny, dramatyczny i krytyczny dialog z polskością; przenikliwego obserwatora i komentatora wydarzeń politycznych, twórcy spójnej doktryny politycznej utrzymanej w duchu radykalnego konserwatyzmu; kolekcjonera malarstwa i twórcy publicznie dostępnej galerii obrazów o europejskiej renomie; znawcy, badacza i propagatora sztuki, autora szeroko w Europie komentowanych, pionierskich książek o sztuce niemieckiej i portugalskiej. Przenikliwy, samoświadomy, refleksyjny, o złożonej osobowości, żyjący nadto w turbulentnych czasach, trwał Raczyński w stanie permanentnego konfliktu. Wychowany w duchu ideałów oświecenia i przywiązany do nich, śledził nowe prądy umysłowe i, mimo związanych z nimi obaw, fascynował się nimi. Uwikłany w gorące dyskusje narodowe, zmagał się ze swoją polskością, do końca traktując ją zarówno jako brzemię, jak i wyzwanie. Wierzący bezwarunkowo w określony ład społeczny i polityczny, dostrzegał nieuchronność jego rozpadu. Wynikające z tych okoliczności napięcia i dylematy są głównym tematem książki. Słowem: opowiada ona o bogatej, twórczej osobowości i umysłowości uwikłanej w „historię zerwaną z łańcucha”. Książka składa się z trzech części: Pierwsza, zatytułowana Formacja, ma na celu opis osobowości Raczyńskiego, wskazanie istotnych rysów jego charakteru, które pozwolą lepiej zrozumieć polityczne, kolekcjonerskie i mecenasowskie dzieło bohatera. Część druga, zatytułowana Polityka, poświęcona jest działaniom Raczyńskiego w szeroko pojętym polu polityki oraz wypracowanej przez niego politycznej teorii, jego światopoglądowemu credo. Trzecia część – Sztuka – dotyczy spraw artystycznych, jej przedmiotem jest kolekcjonerska, pisarska i mecenasowska aktywność Raczyńskiego.