Biografia X

Brawurowy literacki hołd dla nowojorskiej kontrkultury XX wieku Kiedy X – kontrowersyjna artystka, pisarka, performerka – zostaje znaleziona martwa w swojej pracowni, zrozpaczona wdowa postanawia odtworzyć jej zagadkową i pełną tajemnic przeszłość. Pisze więc biografię absolutną zmarłej ukochanej. Powstaje opowieść, z której stopniowo wyłania się portret genialnej prowokatorki o wielu twarzach: X – buntowniczki i uciekinierki urodzonej na Terytorium Południowym Stanów Zjednoczonych, które po II wojnie światowej stało się faszystowską teokracją. X – nowojorskiej artystki i prowokatorki, która zmieniając wcielenia, wchodzi w krąg najznakomitszych postaci epoki – Davida Bowiego i Toma Waitsa, Susan Sontag i Denisa Johnsona. X – nieuchwytnej muzy, kochanki i kusicielki, równie żarliwie wielbionej, co nienawidzonej. Mimo że zbudowana jak biografia – oparta na wywiadach, listach, cytatach i fotografiach – historia X opowiedziana jest z intymnej perspektywy żałoby. I choć narratorka wie, że „nie sposób dojrzeć całej potwornej prawdy na temat kogoś, z kim jest się blisko, bo każda rzecz staje się nieostra, jeśli ją podnieść do oczu”, z odwagą odkrywa kolejne warstwy spiętrzonych przez lata tajemnic zmarłej żony. Książka Catherine Lacey to świetnie skonstruowana i wciągająca powieść: hołd dla kontrkultury drugiej połowy XX wieku, a także błyskotliwa refleksja na temat kreowania własnej tożsamości i relacji między sztuką a codziennym życiem. „Przebiegła, błyskotliwa, boleśnie filozoficzna i zjadliwie zabawna – jej lektura to czysta przyjemność […]. Naprawdę rzadko się zdarza, żeby powieść była w równym stopniu inteligentna, poruszająca i zabawna, tymczasem „Biografia X” Catherine Lacey jakimś cudem sprawia, że to, co niemożliwe, wydaje się proste.” Lauren Groff „„Biografia X” to triumf ekwilibrystyki: łączy rozmach klasycznej dziewiętnastowiecznej powieści z energią thrillera psychologicznego. Zarywałam noce, żeby razem z narratorką odkryć sekrety X.” Sara Nović „Śmiałością założeń i ich realizacji „Biografia X” schodzi głęboko i idzie daleko […]. Ujawnia talenty światotwórcze, których mogliby autorce pozazdrościć scenarzyści „Gry o tron”. […] Lacey to jedna z najbardziej nieustraszonych współczesnych powieściopisarek.” Jessica Ferri, „Los Angeles Times” „Błyskotliwa, zdumiewająca […]. Ta książka to cudowna wirówka, w której dochodzi do rozpadu politycznej i kulturalnej historii amerykańskiego XX wieku.” Chris Kraus, „The Washington Post” “To ważka i uderzająco śmiała powieść. [...] Pod płaszczykiem zmyślonych faktów, blasków i cieni nocnego życia na Manhattanie i wszelkiej maści mitologii opowiada historię nieszczęśliwej miłości. Narratorka przerzuca pomost między teraźniejszością a przeszłością. To książka o stawianiu czoła rzeczom, których nie chce się wiedzieć, o ich akceptowaniu.” Dwight Garner, „The New York Times” “Nie jestem pewien, czy znam inną powieść, która byłaby aż tyloma książkami naraz: biografią ujawniającą maski pod maskami i oblicza za obliczami, historią poszukiwań, niepewną swego celu, ambitną przypowieścią o sztuce i zagadce, jaką stanowią dla nas inni ludzie, oraz alternatywną historią Ameryki prześwietlającą nasz podzielony kraj. „Biografia X” to niezwykle wnikliwa opowieść o tym, na co pozwala miłość, oraz o cenie – a może i kłamstwie – geniuszu. Tylko Catherine Lacey mogła ją napisać.” Garth Greenwell „Ciąg opowieści w stylu Szeherezady. Większość dotyczy życia i mistyfikacji charyzmatycznej artystki X – wszystkie jej dzieła są uderzająco oryginalne, a ostatnie, na które narratorka natrafia w magazynie, wręcz porażające […]. I gdy już człowiekowi wydaje się, że już rozgryzł „Biografię X”, powieść Lacey mu się wymyka, bo wymyka się wszelkim założeniom: jest niczym wspomnienie albo nekrolog, które zaczynamy czytać we wczorajszej gazecie znalezionej w koszu.” Maureen Corrigan, National Public Radio „Dzieło wybitne, podejmujące między innymi kwestie śmieszności świata sztuki, elastyczności wyborów tożsamościowych, podziałów kulturowych w Stanach Zjednoczonych, daremności prób zamknięcia życia w ramach spójnej narracji […].” Rich Juzwiak „Ogromne osiągnięcie […] mistrzowska opowieść o niepewnej naturze sztuki, tożsamości i prawdy.” Adrienne Westenfeld, „Esquire” „Wstrząsająca gatunkami […]. Prawdziwe opus magnum […]. X to nowy niestabilny pierwiastek w układzie okresowym literatury.” Hillary Kent, „The Atlantic” „Lacey sprawuje doprawdy zdumiewającą narracyjną władzę nad tą pseudobiografią […], wydaje się, że dzięki swojej śmiałości trafia tą książką do szerszej publiczności. Jeśli to znak, że zasłużyła na uwagę mainstreamu, to dokonała tego, nie tracąc najistotniejszych cech swojej twórczości: zagadkowości, umiejętności wprawiania w dezorientację i wywoływania tęsknoty.” Sam Sacks, „The Wall Street Journal” „Poprzez intymną emocjonalność i niebezpiecznie celne zdania przeziera w „Biografii X” imponujące światotwórstwo: miesza się tu fakty i fikcję, by stworzyć nowy rejestr prawdy – rejestr należący bez reszty do Catherine Lacey. Jestem pod wrażeniem.” Torrey Peters, autorka „Trans i pół, bejbi”