Czas pogardy

Powiem wam, że jest to książka z typu tych wspomnieniowych. Autor zabiera nas do czasów wojennych, lecz czytamy je jakby z jego wspomnień. Wpierw zaczyna się ogólnikowo, jesteśmy wprowadzeni w klimat, a następnie widzimy scenę z młodym chłopcem, który żyje, ale w polowych warunkach. Jest nie tylko głodny, ale i brudny. Ubrania ledwo są w stanie okryć go swoimi rozmiarami. Są zniszczone i zużyte. I teraz zaczynają się te jakby obecne wspomnienia, gdzie widzimy jak wygląda, gdzie śpi, co czuje i na jak wiele go stać na obecny czas. Następnie są ogólnikowe informacje, co się dzieje w kraju i ponownie czas, gdzie widzimy jak chłopiec jest bystry i zawzięty, jak wypełnia rozkazy innych. Jest to opisane bardzo dokładnie, jakby sam autor przypominał sobie co wtedy czuł i co robił, kiedy kazano mu rabować jedzenie. To wszystko sprawia, że zaczynamy bardzo przeżywać jego losy. Wchodzi jakby na krab osobisty, gdzie choć chcemy ukryć emocje, to jednak się nie da. Poznajemy też innych głodnych młodych chłopców, którzy jakby agresją starają się mobilizować resztę do działania. Tutaj każda wrażliwa osoba się wzrusza, bo przeraźliwe zimno, które ich otacza jest dobitnie podkreślone. Tym bardziej, że on sam opowiada jak pragnie ciepła i kogoś, kto by go kochał. To wszystko jest zmieszane z przemocą i znieczulicą jaka wtedy panowała. Ludzie nie dbali o innych, bo nikt tam nie myślał o nich. Ten chłopiec przeżył wojnę, choć to, co go spotykało trudno było nazwać życiem. Bardziej piekło z czyśćcem, gdzie cierpienie aż wylewa się z każdej strony. Nie potrafię określić stylu autora, choć często używał dawniejszych sformułować. Bywały tu słowa dla mnie nowe, gdzie czuło się ich wielkość. Rozdziały są długie, a dialogów nie jest zbyt dużo. Druk jest średniej wielkości i czyta się ją bardzo szybko. Po połknięciu książki, wszystkie emocje do nas powracają. Chcemy wierzyć, że opowieść nie była prawdą. Trudno jest napisać recenzję, kiedy łza przesłania wzrok. Osoby wrażliwe bardzo ją przeżyją. Jest boleśnie piękna i niestety prawdziwa.

Czas drugiej wolny światowej to jeden z najokrutniejszych i najbardziej tragicznych lat w dziejach ludzkości. Tak namacalnych, ponieważ każdy z nas, szczególnie z mojego pokolenia, miał dziadków, kogoś z rodziny, którzy musieli zmagać się z traumą, jaką stworzył na ziemi Adolf Hitler i jego wschodni sojusznik Józef Stalin. Piekło, które pochłonęło wiele milionów istnień ludzkich, w tym dzieci.

Autorem powieści Czas pogardy jest Yarek Aranowicz, który ukończył studia w Warszawie w Szkole Głównej Handlowej, a następnie na New York University. Jest ekonomistą, który specjalizuje się w finansach międzynarodowych. Dzięki temu pracuje dla wielu znanych firm na całym świecie. Od trzech dekad mieszka w Stanach Zjednoczonych. Podróżuje po świecie, pasjonuje się historią i polityką. Swój debiut literacki zanotował dosyć dawno, bo jeszcze przed osiemnastymi urodzinami. Była to powieść futurystyczna pt. Podróż w nieznane, drukowana w kieleckiej gazecie studenckiej. Czas Pogardy jest jego dorosłym debiutem, a kanwą wydarzeń wojenny pamiętnik Tomasza Aranowicza, ojca Yarka, głównego bohatera niniejszej powieści.

Na okładce możemy zobaczyć małego chłopca na tle wileńskiej, płonącej ulicy. Czy jest to postać Tomasza, niestety nie wiem. Na profilu autora jest kilka zdjęć głównego bohatera, ale z lat późniejszych i jedno z XXI wieku! W tytuł została wkomponowana swastyka i czerwona gwiazda. To wszystko daje nam pewną wizję tego, co przeżywali tam zwykli ludzie, szczególnie Polacy i Żydzi. Wojna nie oszczędziła Wilna i ludności polskiej i żydowskiej, zamieszkujących to piękne i jakże ważne miasto w dziejach Polski. Małego Tomka poznajemy w chwili, gdy ostra zima 1940 r. na dobre zawładnęła miastem. Jest grudzień, a bezdomny Tomaszek śni o matce i ojcu, o cieple i świętach Bożego Narodzenia. Gdzieś w ruinach przykryty derką, dzięki nocnej wizji w śnie, przeżywa okres wigilii, przypomina sobie zwyczaje i zapachy związane z tymi wyjątkowymi dniami.

Jak może poradzić sobie bezdomny sześciolatek w tak dramatycznym czasie? Jak walczy o przetrwanie, o kęs suchego, czerstwego chleba, o cokolwiek, by przeżyć kolejny dzień, kolejną dobę? Obawia się praktycznie każdego. Litwinów, Rosjan, a od 22 czerwca 1941 r. niemieckich żołnierzy, którzy wkraczają do miasta. Wtedy zaczyna się jeszcze gorsze piekło. Chłopiec jest świadkiem mordowania w lasach ponarskich przeszło 100 tysięcy ludzi różnych narodowości w tym Żydów. To właśnie tam znajdował się w latach 1941-1944 jeden z największych miejsc zagłady na ziemiach litewskich. Mordów tych dokonywali hitlerowcy, wraz ze specjalnym odziałem litewskim...

To bardzo wzruszająca powieść napisana z perspektywy dziecka, które przetrwało to, co najgorsze mogło mu się przytrafić. Poznamy, jak radził sobie w najcięższych chwilach, jak zdobywał pożywienie, z kim się zadawał, gdzie mieszkał, ile razy uszedł z życiem, byśmy mogli, dzięki panu Yarkowi, dowiedzieć się o historii chłopca, który przezwyciężył zło w najgorszej postaci. Jego dziecięca odwaga, szczerość, ogromna wola przeżycia jest niesamowita. Tę powieść musicie koniecznie przeczytać. To piękna powieść, mimo tragicznych losów małego człowieka.

Byłem w Wilnie i w Ponarach i nie zapomnę nigdy tego lasu, gdzie zamordowano wiele istnień ludzkich. Cisza, jaka tam panowała, była bolesnym przeżyciem dla mnie. Było czuć w powietrzu, że w tym miejscu wydarzyło się wiele zła. Nie jestem w stanie pojąć, tego, co przeżyło dziecko w tych okrutnych czasach.