Fabryka z darów. Penicylina za żelazną kurtyną...

"Fabryka z darów" to historia bodaj najbardziej ambitnego programu pomocowego, jaki UNRRA zaoferowała europejskim krajom zdewastowanym przez II wojnę światową. Kilka z nich, m.in. Czechosłowacja, Polska i Jugosławia otrzymały po jednej kompletnie wyposażonej wytwórni nowego "cudownego leku" - penicyliny. Dostawy aparatury opóźniały się i zanim ukończono montaż, podarowane fabryki były już przestarzałe. Z powodu pogarszających się relacji międzynarodowych, próby zamówienia nowszego sprzętu przez kraje zza żelaznej kurtyny spełzły na niczym. Interwencja Światowej Organizacji Zdrowia też nie przyniosła skutku, a Polska i inne kraje socjalistyczne opuściły w proteście jej szeregi.

Książka opowiada tę historię z perspektywy zarówno darczyńców, czyli organizacji międzynarodowych i wspierających je państw, jak i obdarowanych, czyli rządów i społeczeństw krajów objętych pomocą. Oddaje także głos pośrednikom: międzynarodowych ekspertom oraz współpracującym z nimi lokalnym specjalistom. Połączenie tych trzech perspektyw, nieczęsto spotykane w historiografii, ma znaczenie nie tylko dla wierniejszego odtworzenia i pełniejszego zrozumienia wydarzeń sprzed ponad siedemdziesięciu lat. Jest również szansą na lepsze poznanie mechanizmów, które i dzisiaj mają wpływ na realizację międzynarodowej pomocy, szczególnie, gdy zakłada ona transfer zaawansowanej wiedzy medycznej, naukowej i technicznej.