Kraków w czasie Wielkiej Wojny Szkic kronikarski

Książka Edwarda Kubalskiego pod tytułem „Kraków w czasie Wielkiej Wojny” nigdy nie została wydana w formie książkowej. Tekst ogłoszony w dodatku literackim do „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” w 1938 r jest obecnie zapomnianym świadectwem doświadczeń miasta w czasie I wojny światowej. Kubalskiego opisuje zmagania mieszkańców miasta z codziennością. Ewakuacje, obostrzenia porządkowe, rekwizycje, pobór do wojska – stanowiły mniej lub bardziej regularny cykle życia miasta. Wyjątkowo są opisane momenty bezpośredniego zagrożenia w pierwszym etapie wojny. Jednak jest jeszcze drugie ważne świadectwo Kubalskiego, którego nie sposób nie wskazać. Autor szkicu doskonale naświetlił wysiłek mniej lub bardziej znanych urzędników oraz obywateli miasta zmierzający do zminimalizowania strat wojennych. Przed oczami czytelnika przewijają się nazwiska znane często z nazw dzisiejszych krakowskich ulic, jak zacnych prezydentów miasta Józefa Sarego, Juliusza Leo czy Jana Kantego Federowicza. Mało jest tak jednoznacznych świadectw troski krakowian o swoje miasto i solidarności w obliczu nie tylko zagrożenia, ale i wielkich wyzwań. Ofiarność na rzecz Legionów, powstawanie organizacji dobroczynnych czy opieki nad zabytkami, jest to drugi obraz, być może ważniejszy niż przywołanie wojennych niedostatków, który wyłania się z tego krótkiego dokumentu. Autor oddał również znamienicie, mimo pewnych nieścisłości, atmosferę tamtego czasu, w której obok grozy wojny, przebija się obraz zdrowej tkanki miasta. Z tej perspektywy, która wielokrotnie umyka suchym opracowaniom historycznym, ta wspomnieniowa miniatura jest ważnym materiałem źródłowym. Tekst został uzupełniony dużą ilością materiału ikonograficznego (zdjęcia, dokumenty, grafiki), który ilustruje wydarzenia opisywane na kartach książki.