Król szczurów

Zaledwie osiągając pełnoletność autor "Króla szczurów" trafił do japońskiego obozu jenieckiego w Singapurze. Przeżycia, których tam doświadczył, stały się fundamentem jednej z najlepszych powieści, które miałem okazję przeczytać. "Król szczurów" opowiada o codziennym życiu w obozie, o walce o byt, o próbie zachowania żołnierskiej dyscypliny i godności, ale przede wszystkim jest to opowieść o będącej często ponad ludzkie siły próbie dostosowania się do panujących w obozie warunków.
"Król szczurów", mimo że opowiada o obozowych realiach drugiej wojny światowej, nie jest powieścią o wojnie. Jest to doskonałe studium psychiki człowieka i jej ewolucji, niestety ewolucji moralnie spaczonej, której kierunek wyznaczała codzienna walka o zaspokojenie podstawowych potrzeb człowieka.
Clavell po mistrzowsku przedstawił charaktery głównych bohaterów, ukazując ich jako elementy wielkiej obozowej układanki, której głównym fundamentem jest Król - postać sprawiająca na pierwszy rzut oka wrażenie egoisty, a nawet oszusta i wyzyskiwacza, ale z biegiem czasu jawiąca się jako postać rzekłbym nawet pozytywna, która dzięki swojej przedsiębiorczości i sprytowi zapewnia lepszy byt nie tylko sobie, ale i wielu innym mieszkańcom obozu.
Obozowe realia oraz bierność zdecydowanej większości więźniów stawiają Króla na pozycji dominatora, który świetnie znając mechanizm wzajemnej zależności funkcjonującej w obozie, potrafi go idealnie wykorzystać. Jednakże kim byłby Król, gdyby wszyscy więźniowie mieli zawsze zapewnione godne warunki życia w obozie? Kim byłby Król, gdyby nikt nic od niego nie potrzebował? Kim byłby Król, gdyby nie wszechobecny głód, malaria i czerwonka? Kim byłby Król, gdyby nie biegające wokół niego szczury?
Odpowiedź jest prosta - Król byłby nikim.