OPOWIADANIA FELIETONY URYWKI

Niniejszy wybór utworów dobrze charakteryzuje zarówno twórczości Bułhakowa (Bułgakowa) w latach dwudziestych jak i społeczną, polityczną i bytową przestrzeń, w jakiej żył i tworzył. Atmosfera, uchwycona i spotęgowana w felietonach Bułgakowa, zasługuje na uwagę: atmosfera dziwnej rzeczywistości, kształtowanej przez biurokrację i ideologię, ale nie ukształtowanej jeszcze do końca i obfitującej w zjawiska, które Bułgakow określał słowem „mistyka”. Niektórzy literaturoznawcy dopatrują się w tej felietonistyce „laboratorium  twórczego” Bułgakowa, i rzeczywiście, wiele motywów i chwytów literackich, tutaj zastosowanych, można odnaleźć w późniejszych jego utworach, zwłaszcza w Mistrzu i Małgorzacie. Nigdy nie wracał do „czasów legendarnych” sprzed rewolucji, chyba tylko w snach. W 1929 roku zaczął pisać utwór, mający być niejako podsumowaniem i epilogiem tego okresu życia i twórczości: Do tajemnego przyjaciela, ale nie skończył go, ponieważ zaabsorbowało go nowe dzieło, od którego niebu rzeczywiście „zrobiło się gorąco”, ale dopiero 30 lat po śmieci autora - „powieść o diable”, jak ją wtedy nazywał, czyli Mistrz i Małgorzata.