Próba

Próba – Eleanor Catton

„Próba” to debiutancka powieść Eleanor Catton, autorki bestsellera „Wszystko co lśni”. Jej pierwsza książka powstała jako praca dyplomowa. „Próba” jest książką o niezwykle ciekawej budowie i wciągającej intrydze, która zmusza czytelnika do podjęcia gry z książką.

Eleanor Catton

Urodziła się w Kanadzie, wychowywała się i mieszka w Nowej Zelandii. Sławę przyniosła jej książka „Wszystko co lśni”, za którą dostała nagrodę Bookera.

Wielka próba

W jednym z miast (autorka celowo go nie nazywa) dochodzi do skandalu – nauczyciel pan Saladin zostaje oskarżony o utrzymywanie kontaktów seksualnych z uczennicą Victorią. Lokalna aferę postanawiają wykorzystać uczniowie szkoły teatralnej i oprzeć swoje przedstawienie dyplomowe na faktach. Jednym z młodych aktorów jest Stanley, który musi znieść dziwne i upokarzające metody pedagogiczne praktykowane w szkole. Ważną rolę w powieści odgrywa nauczycielka gry na saksofonie. Na jej zajęcia uczęszcza m.in. Isolde, młodsza siostra Victorii. Dziewczęta zwierzają się wykładowczyni z przemyśleń związanych ze skandalem oraz ze swoim życiem. Linia pedagog-uczeń zostaje zmieniona, nauczycielka wciela się w rolę terapeutki i psychologia uczennic i ich matek.

Fragment książki

– Wszystkie moje uczennice – ciągnie nauczycielka – muszą być w okresie dojrzewania, porośnięte szczenięcym puszkiem, pryszczate, nadąsane i nieufne. Co więcej, wymagam od nich, żeby gotowały się w nich złość, żar, niepewność i przygnębienie. Chcę, żeby przed każdą lekcją co najmniej przez dziesięć minut czekały w korytarzu, czule pielęgnując doznane krzywdy i żałośnie pieszcząc swój brak godności, tak jak przesuwa się palcem po strupie albo gładzi bliznę. Jeżeli mam uczyć pani córkę, moja droga, beznadziejna i nieudolna pani matko, to ta dziewczyna powinna być humorzasta, zagubiona, nieporadna, niezadowolona i musi się mylić. Proszę przyjść do mnie znowu, kiedy zda sobie sprawę, że jej ciało jest mroczną i stojącą otworem tajemnicą, której zaczyna się coraz bardziej wstydzić. W tej kwestii musi mnie pani zrozumieć. Nie mogę uczyć dzieci.

Cmok! Cmok! Cmok! – w ciszy rozbrzmiewa werbel.

– Ale ona chce się nauczyć grać na saksofonie – odzywa się w końcu pani Henderson, zawstydzona i nadąsana zarazem. – Nie na klarnecie.

– Proponuję, żeby zgłosiła się pani do nauczycieli muzyki w jej szkole – odpowiada nauczycielka gry na saksofonie.

Pani Henderson przez dłuższą chwilę patrzy na nią spode łba. Potem zmienia pozycję, dla odmiany zakłada prawą nogę na lewą i przypomina sobie, że miała o coś zapytać.

– Pamięta pani wszystkie nazwiska i twarze swoich uczennic?

To pytanie chyba sprawia nauczycielce przyjemność.

– Pamiętam jedną wielką twarz – mówi. – Nie jakąś pojedynczą uczennicę, tylko wrażenie, które wszystkie po sobie pozostawiły, wrażenie odwrócone jak negatyw fotograficzny i odciśnięte w mojej pamięci niczym rana po kwasie. Jeżeli chodzi o klarnet, polecam Henry’ego Soothilla – dodaje, sięgając po wizytówkę. – Jest znakomity. Gra w orkiestrze symfonicznej.

– W porządku – odpowiada ponuro pani Henderson i bierze wizytówkę.