Wnioskowanie o projekcie. Wykluczenie przypadku metodą małych prawdopodobieństw

Matematyk i filozof William A. Dembski w książce „Wnioskowanie o projekcie. Wykluczenie przypadku metodą małych prawdopodobieństw” zastanawia się, jak możemy rozpoznać zdarzenia będące skutkiem działania inteligentnych przyczyn i odróżnić je od zdarzeń spowodowanych niekierowanymi przyczynami naturalnymi. Jeśli nie będziemy znać historii przyczynowej, jak możemy określić, czy mamy do czynienia ze skutkiem działania przyczyny inteligentnej? W odpowiedzi na te pytania, autor przedstawia czytelnikowi wiarygodną metodę wykrywania przyczyn inteligentnych, czyli wnioskowanie o projekcie. Propozycja Dembskiego nosi nazwę „filtra eksplanacyjnego” i jest to obecnie najbardziej znane narzędzie wykrywania projektu. Zgodnie z tym ujęciem stwierdzenie projektu możliwe staje się dopiero po zastosowaniu trójstopniowej analizy, w trakcie której należy wykluczyć możliwość, że badane zjawisko jest wynikiem działania konieczności lub przypadku. Jeżeli badane zjawisko nie mogło powstać na skutek znanych nam praw przyrody, a prawdopodobieństwo jego przypadkowego powstania jest zbyt małe, to, jak twierdzi Dembski, jesteśmy na dobrej drodze do wykrycia projektu. Ostatnim etapem analizy jest próba określenia, czy przedmiot badań przejawia wzorzec, który wskazuje na działanie istot inteligentnych – wzorzec ten nazywany jest specyfikacją. Według argumentacji autora zaproponowane przez niego narzędzie w gruncie rzeczy nie jest nową metodą wykrywania projektu. Ludzie nieustannie milcząco odróżniają skutki działania przyczyn inteligentnych od zdarzeń przypadkowych. Zasługą autora jest przedstawienie tej metody w sposób sprecyzowany i sformalizowany, a także zwrócenie uwagi, że procedura wykrywania projektu jest powszechna w nauce i życiu codziennym. Z wnioskowaniem o projekcie spotykamy się w różnych dziedzinach nauki, takich jak: kryminalistyka, medycyna sądowa, kryptografia i archeologia. Jest to także powszechna praktyka w programie poszukiwania inteligencji pozaziemskiej (SETI). Skoro praktyka rozpoznawania projektu jest tak popularna i w wielu przypadkach skuteczna, to dlaczego nie rozszerzyć jej również na inne dziedziny nauki, jak biologia i kosmologia? „Wnioskowanie o projekcie” to wnikliwa i prowokacyjna książka, która szczególnie zainteresuje filozofów nauki, epistemologów i logików, badaczy zajmujących się rachunkiem prawdopodobieństwa i teorią złożoności oraz statystyków. Jest to pozycja przeznaczona również dla tych czytelników, którzy chcą dowiedzieć się czegoś więcej o sposobach funkcjonowania nauki. Seria Inteligentny Projekt to pierwsza tak ambitna i bogata propozycja na polskim rynku wydawniczym, w ramach której ukazują się książki dotyczące teorii inteligentnego projektu – Intelligent Design (ID). Autorzy zastanawiają się: czy różnorodność życia na Ziemi może być wyjaśniona wyłącznie przez procesy czysto przyrodnicze? Czy złożone struktury biologiczne mogły powstać drogą przypadku i konieczności, bez udziału inteligencji? Czy Ziemia jest tylko jedną z wielu niczym niewyróżniających się planet? Teoria inteligentnego projektu jest ogólną teorią rozpoznawania projektu i ma szerokie zastosowanie w takich dziedzinach nauki, jak kryminalistyka, historia, kryptografia, astronomia i inżynieria. Seria Inteligentny Projekt pokazuje, że koncepcja ID powinna być stosowana również w zagadnieniach pochodzenia i rozwoju różnych form życia, a także w próbie zrozumienia nas samych.