Arcydzieła literatury nowogreckiej t.IV-V

Tomy IV i V zawierają obszerną antologię oryginalnych bajek, baśni i bajd ludu greckiego. Powikłane dzieje ziem zamieszkanych przez Greków sprawiły, że tradycja ustna była na nich wyjątkowo długo twórcza i żywa. Mieszały się w niej wpływy rodzime i obce, zachodnie i wschodnie (perskie, indyjskie, arabskie, tureckie), trwały zachowane w pamięci zbiorowej echa mitów antycznych, wzmacniane przez naukę szkolną, wzbogacały ją elementy nowe, przynoszone przez kolejne migracje i fale uchodźców (ludy barbarzyńskie u schyłku cesarstwa Rzymskiego, Słowianie w średniowieczu, wygnani z Hiszpanii Żydzi). Przechodzące z ust do ust opowieści zmieniano, mieszano, przekształcano. Składają się one na mozaikę niezwykłe barwną, różnorodną i niepowtarzalną, nawet bowiem najbardziej uniwersalnym fabułom potrafili ludowi bajarze nadać koloryt grecki. Nie brak tu bajek zwierzęcych z tendencją moralizatorska lub z zacięciem satyrycznym, mnóstwo przygodowych wielowątkowych baśni magicznych, czasem o tragicznym zakończeniu, czasem drastycznie okrutnych, zdarzają się baśnie „tylko dla dorosłych", nader pieprzne opowiastki, snute w gronie marynarzy czy rybaków... Małgorzata Borowska