Domostwo

„Domostwo” Stacey Halls – poruszająca opowieść o kobietach, wolności i drugiej szansie

Stacey Halls po raz kolejny udowadnia, że potrafi w niezwykły sposób odtwarzać klimat XIX-wiecznej Anglii, jednocześnie nadając swoim historiom poruszającą aktualność. „Domostwo” to powieść, która wciąga od pierwszych stron, otula atmosferą tajemnicy i głębokich emocji, ale też bezlitośnie obnaża społeczne nierówności i brutalny los kobiet, których życie nigdy nie było w ich rękach.

W centrum historii znajduje się Domek Urania – odosobnione schronienie dla „kobiet upadłych”: prostytutek, złodziejek, tych, które społeczeństwo zepchnęło na margines i skazało na zapomnienie. Jednak Halls nie pozwala czytelnikowi spojrzeć na bohaterki z góry. Maluje je w odcieniach szarości – skomplikowane, zranione, pełne sprzeczności i nadziei. Każda z nich nosi własne piętno przeszłości i własny głód przyszłości, nawet jeśli nie wszystkie są gotowe na zmianę. Wraz z nimi odkrywamy, jak trudno przyjąć wolność, gdy życie wcześniej nigdy na nią nie pozwalało.

Drugą ważną oś fabularną stanowi postać Angeli Burdett-Coutts, bogatej filantropki i jednej z fundatorek Domku Urania. Jej działalność filantropijna zderza się z osobistym lękiem – prześladowca, który przez lata zatruwał jej życie, opuszcza więzienie. Niepewność, strach i bezradność Angeli ukazują, że nawet w świecie władzy i pieniędzy kobieta w XIX wieku wciąż mogła być bezbronna wobec męskiej przemocy i społecznych konwenansów.

Halls z mistrzowską precyzją splata losy tych dwóch światów – arystokratycznego i tego na dnie społecznym – prowadząc do nieuniknionego zderzenia, które odsłania cenę wolności, nadziei i wyborów. To opowieść o dylematach moralnych, o tym, czy można naprawdę pomóc komuś, kto być może nie wierzy w siebie. O tym, że dobroć niesie odpowiedzialność, a wolność bywa ciężarem, kiedy świat nauczył nas tylko przetrwania.

„Domostwo” urzeka emocjami: współczuciem, wzruszeniem, niepokojem, ale też cichą nadzieją. Czytelnik doświadcza zarówno gniewu wobec niesprawiedliwości, jak i wzruszenia nad rodzącymi się między bohaterkami relacjami. To powieść pełna czułości, ale i mroku, subtelna i jednocześnie bezkompromisowa.

Dla kogo jest ta książka? Dla czytelników ceniących literaturę historyczną, która wykracza poza daty i stroje, wchodząc głęboko w ludzką psychikę. Dla miłośników opowieści o kobietach, o sile i kruchości, o społecznej niesprawiedliwości i nadziei na odkupienie. Dla tych, którzy cenią powieści w duchu Hilary Mantel, Sarah Waters czy Elizabeth Macneal.

„Domostwo” to historia, do której się wraca – z podziwem dla literackiej wrażliwości, z refleksją nad tym, jak wiele zmieniło się w świecie kobiet… i jak wiele wciąż pozostaje do naprawienia. Polecam z całego serca.

Zachodnie obrzeża Londynu, lata 40. XIX wieku. Ustronny dom, którego lokalizacja objęta jest całkowitą tajemnicą a jego nowe mieszkanki nie znają się,  ale łączy je jedno - wszystkie są kobietami upadłymi.

Budynek ten nosi nazwę Dom Uranii i powstał jako projekt społeczny sponsorowany przez Charlesa Dickensa i innych filantropów, w tym bohaterki powieści Angeli Burdett Coutts. Jednak autor Klubu Pickwicka praktycznie w książce przechodzi bez echa, pojawiając się tylko kilka razy jako gość. 
Stacey Halls postawiła na kobiece bohaterki i to one i ich historie są w centrum uwagi, a kilka z nich znajdujemy w dziełach Dickensa,  np. w Davidzie Copperfieldzie. Autorka opisuje kobiety bardzo różne.  Pogubione,  biedne, bez wykształcenia i bez perspektyw. Jednak nigdy nie przedstawia ich jako ofiary. Te kobiety, które trafiły pod skrzydła Domu Uranii w założeniu miały i powinny wykorzystać daną im szansę; powinny się w miarę swoich możliwości edukować, aby móc później wybrać własną ścieżkę, którą będzie podążać, by nie wracać do stanu sprzed Uranii.

Stacey Halls bardzo dobrze i sugestywnie oddała atmosferę i obraz dziewiętnastowiecznej Anglii. Mgły, brud i nędza. Kobiety, o których mowa w powieści to te z klas niższych, żyjące w trudnych warunkach, pracujące po 14-18 godzin dziennie,  narażone na wykorzystanie seksualne przez mężczyzn lub kupczące własnym ciałem.  Kobiety próbujące znaleźć swoje miejsce w społeczeństwie i które mimo trudnych doświadczeń zachowują siłę i tęsknią za wolnością. 

Spośród mieszkanek Uranii warto zwrócić uwagę na zarządzającą domem panią Jean Holdsworth oraz na dwie rezydentki, które  wyróżniają się na tle innych: Martha i Josephine.
Natomiast Angela Burdett Coutts, która była filantropką i sponsorką Domu Uranii to postać historyczna; jedna z najbogatszych dziedziczek w Anglii. Angela, jeśli można tak stwierdzić była jedną z pierwszych ofiar stalkingu.

Nie znajdziemy w tej historii postaci męskich, na których można by się oprzeć; z reguły są to osoby, z którymi nie chcielibyśmy mieć nic do czynienia. Jednak spotykamy też, tak dla równowagi, kilka kobiet, które udowadniają, że płeć piękna wcale nie musi być taka piękna – to strażniczki więzienne czy stręczycielki.

Nie miałam okazji czytania wcześniejszych powieści Stacey Halls, ale jeśli są tak dobre, jak Domostwo to z wielką ochotą po nie sięgnę. Domostwo spaja mniej znane fakty historyczne z fikcją literacką i łącząc tworzy bardzo interesujący i czytelny obraz. Prawdę mówiąc jestem ciekawa ile osób, tak jak ja, zajrzało do Internetu i wygooglowało hasła: „dom Urania” „Angela Burdett-Coutts” czy jeszcze inne.

Sprawdźcie ile siły, dobra, piękna i odwagi może być w kobietach, które część społeczeństwa skreśliła. Domostwo książka warta polecenia na długie jesienne wieczory.