Halszka. Na brzegu rzeki

„Halszka. Na brzegu rzeki” autorstwa Aldony Żółtowskiej to poruszająca powieść obyczajowa, która przenosi czytelnika do międzywojennej Łodzi oraz powojennej Polski - końca lat czterdziestych. To debiut literacki, który zaskakuje dojrzałością języka, głębią psychologiczną postaci i umiejętnym połączeniem fikcji z realiami historycznymi. Osobiście uwielbiam sięgać po debiuty, bo tak jak to miało miejsce w tym przypadku, mogę odkrywać wspaniałych autorów, którzy zostają ze mną na dłużej!
Pierwsza część opowieści skupia się na losach Chai Madejskiej, młodej kobiety z ubogiego domu, która w 1926 roku przypadkiem spotyka zamożnego łódzkiego fabrykanta. Pozornie zwykła relacja okazuje się początkiem skomplikowanej historii społecznego mezaliansu, walki o godność i trudnych wyborów życiowych. Chaja, walcząca nie tylko z własną biedą, ale także z bezwzględnymi realiami epoki, staje się symbolem kobiety próbującej wyrwać się z narzuconych jej ram.
Równoległa oś fabularna toczy się w 1949 roku, gdy dorosły syn Chai, Maksymilian, podejmuje pracę nauczyciela w niewielkiej miejscowości Wiktorów. Tam natrafia na ślad historii tajemniczej kobiety – tytułowej Halszki – której przeszłość okazuje się głęboko spleciona z jego własną tożsamością. Przeszłość i teraźniejszość splatają się tu w emocjonalnie intensywną narrację, która odsłania stopniowo rodzinne tajemnice i dramaty skrywane przez lata.
Żółtowska pisze z dużym wyczuciem i wrażliwością. Jej styl jest z jednej strony lekki i przystępny, a z drugiej pełen subtelnych obserwacji społecznych i psychologicznych, jak również niezwykle emocjonalny. Postacie w powieści są ukazane wielowymiarowo, z szacunkiem dla ich złożoności. Halszka, jak i Chaja, nie są jednoznaczne – bywają silne i kruche, pełne pasji i rezygnacji, bliskie i trudne zarazem. Ich losy poruszają nie tylko ze względu na emocjonalny ciężar, ale także dlatego, że są głęboko zakorzenione w realiach epoki – klasowych podziałach, moralnych oczekiwaniach i społecznym wykluczeniu.
Na uwagę zasługuje także tło historyczne – Łódź międzywojenna i Polska powojenna ukazane są z dużą dbałością o szczegóły, świetnie oddając realia tamtych lat. Autorka nie poprzestaje na powierzchownych dekoracjach, lecz wnika w atmosferę czasów – ich brutalność, niepewność, ale i cichą nadzieję. To sprawia, że książka staje się nie tylko emocjonalną opowieścią o ludzkich losach, ale również swoistym świadectwem epoki.
„Halszka. Na brzegu rzeki” to powieść, którą warto smakować powoli – nie dla szybkiego zaspokojenia ciekawości, lecz dla pogłębionej refleksji nad ludzkim losem, społecznymi ograniczeniami i siłą kobiet, które mimo wszystko próbują budować własne życie. To książka o przetrwaniu, tożsamości i trudnym dziedzictwie, które niosą kolejne pokolenia.
Polecam tę powieść wszystkim miłośnikom literatury obyczajowej z wyrazistym tłem historycznym, czytelnikom chętnie wybierającym literackie debiuty. Aldona Żółtowska stworzyła debiut godny uwagi – subtelny, poruszający i pełen literackiej wrażliwości. To historia, która zostaje z czytelnikiem na długo po przeczytaniu ostatniej strony. Bardzo polecam!