Informatyka prawnicza

Tytuł „Informatyka prawnicza. Zarządzanie elektroniczną informacją podczas stanowienia i stosowania prawa”, wskazuje na nową rolę tej dyscypliny w zmieniającym się otoczeniu działań prawnych i wyposażeniu środowisk prawniczych. Informatyka prawnicza została zapoczątkowana w latach 50. w USA, 60. w Europie i 70. XX w. w Polsce, w celu opanowania rosnących zasobów informacyjnych prawa oraz poprawy dostępu do nich, dzięki zastosowaniu elektronicznych maszyn cyfrowych. Obecnie przed informatyką prawniczą otwierają się jeszcze większe wyzwania związane z zastosowaniem mobilnych środków komunikacji i agentowych systemów działania w cyberprzestrzeni. Przechodzi ona transformację od ucyfrowienia informacji o prawie do usieciowienia komunikacji w obrocie prawnym. Przestaje być domeną zainteresowań jedynie specjalistów teorii prawa i praktyki prawnej, a staje się narzędziem wykorzystywanym przez nieprofesjonalnych uczestników wymiany prawnej. Aktualnym zadaniem informatyki prawniczej nie jest tylko algorytmizacja i automatyzacja przetwarzania informacji o prawie, ale coraz częściej zdalne i samodzielne przeprowadzanie działań prawnych. Dziedziną wiedzy i umiejętności, która ułatwia i usprawnia posługiwanie się zasobami jest zarządzanie. Dziś zasobem takim stała się informacja, która również w sferze prawa migruje ze świata realnego do świata wirtualnego, by skuteczniej i szerzej wpływać na ten pierwszy. Jako taka domaga się nowych ujęć badawczych i zaktualizowanej prezentacji dydaktycznej. Zastosowanie cyfrowych technik informacyjnych (Information and Communication Technology – ICT) i globalnej infrastruktury informatycznej (Global Information Infrastructure – GII) do tworzenia, stosowania i wykonywania prawa przejawia się w projektowaniu i wdrażaniu systemów zarządzania informacją o prawie oraz o prawnie doniosłych faktach. Niniejsza publikacja poświęcona jest syntetycznemu omówieniu wykorzystywania systemów informatycznych i teleinformatycznych podczas parlamentarnego tworzenia i sądowego stosowania prawa. Skupia się nad ukazaniem bieżących problemów informatyki prawniczej i zmierza do umiejscowienia jej w ramach szerszej i bardziej samodzielnej dyscypliny, określanej mianem informatyki prawa. Tę ostatnią autor zaproponował dla oznaczenia systemowegoi interdyscyplinarnego podejścia do całokształtu zagadnień na styku informatyki i prawa. Obok informatyki prawniczej jako zespołu zagadnień praktycznotechnicznych zarządzania informacją o prawie, wyróżnił on w ramach informatyki prawa również: 1) informatyzację prawa jako zespół kwestii teoretyczno-metodologicznych upowszechniania się informatyki w społeczeństwie i państwie oraz 2) prawo informatyczne jako zbiór powiązanych ze sobą regulacji odnoszących się do stosunków prawnych z elementem informatycznym, wspólnych dla całego systemu prawa. Umiejscowienie informatyki prawniczej w ramach szerszej dyscypliny i powiązanie z innymi poddziedzinami pozwala na przedstawienie jej w kontekście publicznych procesów informatyzacyjnych oraz prawnych przedsięwzięć regulacyjnych. Stwarza to okazję do ukazania jej roli w kształtującym się elektronicznym obrocie prawnym, tak w stosunkach publiczno-prawnych, jak również prywatno-prawnych. Od informatyki bowiem oczekuje się technologiczno-organizacyjnego wsparcia, nie tylko samego poznawania prawa (podczas jego tworzenia i stosowania), ale również działania prawa (podczas dokonywania czynności prawnych i urzędowych). Wyraża się to w przechodzeniu od badań cyfrowej specyfiki informacji prawnej i prawniczej do badań nad charakterem sieciowej komunikacji w toku społecznego działania prawa.