Miód trzmieli

Torgny Lindgren (ur. 1938) to jeden z największych współczesnych pisarzy szwedzkich. W swojej ojczyźnie otrzymał szereg prestiżowych nagród, od 1991 roku jest członkiem Akademii Szwedzkiej. Prozę Lindgrena przetłumaczono na ponad trzydzieści języków, a kolejnym przekładom towarzyszył zachwyt krytyków widzących w nim jedną z największych indywidualności literackich dzisiejszej Europy. To proza męska, ostra, wyrazista a jednocześnie wyrafinowana w idealnie prostej formie, której odpowiednika próżno szukać w literaturze polskiej. Z realiami szwedzkiej prowincji Lindgren postępuje tak samo, jak tragicy greccy z mitem - czyni z nich historię archetypiczną podejmując w ten sposób dyskurs o kondycji ludzkiej. Nie bez powodu w swojej twórczości często odwołuje się do historii biblijnych, jak w przetłumaczonych na język polski Drodze wężowej na skale i Batszebie. Poza tymi dwoma stosunkowo wczesnymi powieściami Lindgrena, wydanymi w latach dziewięćdziesiątych bogata i zróżnicowana twórczość pisarza - także poety - jest w Polsce nieznana. Tę dotkliwą lukę wypełnia publikacja trylogii Łaska nie zna prawa uważanej za arcydzieło pisarza, którą otwiera nagrodzony Augustpriset w 1995 roku Miód trzmieli - przejmująca niczym biblijna przypowieść historia dwóch braci tkwiących w odwiecznym śmiertelnym uścisku. Fatum ciążącemu nad tym niezmiennym, jakby wyciosanym w kamieniu światem musi poddać się nawet przybysz z odległego Sztokholmu. Nic dziwnego, że ta monumentalna opowieść stała się inspiracją dla wybitnej opery Carla Unander-Scharina. Niedawno ukończono zdjęcia do ukraińskiego filmu opartego na powieści Lindgrena, a już wcześniej wystawiono jej szkocką adaptację teatralną. Z recenzji książki: ""Miód trzmieli to baśń czy parabola napisana surowym stylem zapraszającym czytelnika do poszukiwania ukrytego znaczenia. Kobieta przyjeżdża do prowincjonalnego miasteczka w północnej Szwecji z wykładem na tematy religijno-filozoficzne. Jak to jest przyjęte, nocuje w jednym z pobliskich domów. Jej gospodarz, stary, chory na raka i samotny zawozi ją na samotną farmę, gdzie opady śniegu odgradzają ich od świata. Kobieta dostosowuje się więc do jego trybu życia zajmując pokój na poddaszu i kontynuuje prace nad biografią świętego Krzysztofa. Brat jej gospodarza, żyjący na pobliskiej farmie jest także bliski śmierci, ciężko chory na serce. Jeden uwielbia mięso, drugi cukier. Żaden z nich nie da drugiemu satysfakcji przetrwania. Kobieta na swój sposób opiekuje się oboma, a oni w zamian opowiadają jej historie z przeszłości o kobiecie, którą dzielili i wzajemnej nienawiści. Ona, jak święty Krzysztof, niesie ich los w swoich rękach. Ta nagradzana w Szwecji książka jest napisana prostym językiem i głęboko prowokująca."" Booklist ""Lindgren [...] wydaje mi się jednym z najlepszych europejskich powieściopisarzy."" Anthony Thwaite ""Złapcie tę nić a doprowadzi was aż do końca książki."" Le Mond ""Miód trzmieli jest absolutnie niepowtarzalny."" Guardian ""Geniusz tej powieści [...] polega na subtelnej prezentacji głęboko ironicznej i porywającej historii rywalizacji dwóch braci a w głębszym sensie na drążeniu istoty miłości, osobowości i relacji. Lindgren [...] jest jednym z najbardziej znanych prozaików szwedzkich, pisarzem, który tłumaczy współczesne dylematy na ironiczny język baśni."" Publishers Weekly ""Jak znaczna część twórczości Lindgrena Miód trzmieli jest pełen grozy - przemilczanych zbrodni z przeszłości, rozkładu, płynów ustrojowych i obrzydliwego obłędu, jednak z nich wyłania się wielka opowieść o współczuciu, miłości i dobroci. Miód trzmieli ukazuje gmatwaninę, naszemu pokoleniu znaną z narracji o mieście, ale przenosi ją na śnieżną wyspę egzystencjalnej gwałtowności.