Ocalona

“... Słowa zostają w człowieku na zawsze. Zostają bardziej niż cokolwiek innego. Są wieczne, nie to co rzeczy.”
Słowa zapisane na kartach najnowszej powieści Sylwii Winnik, pt.: “Ocalona” z pewnością zostaną ze mną i innymi czytelnikami na długo - być może na zawsze.
Autorka znana jest z delikatności i empatycznego podejścia do historii swoich bohaterów. W tej książce splata przeszłość z teraźniejszością, tworząc mądrą, głęboką i wielowarstwową narrację o kobietach, relacjach oraz traumie i pamięci, zarówno tej osobistej, jak i historycznej, która kładzie się cieniem sięgającym dekad po ich doświadczeniu. Łączy losy dwóch bohaterek - współczesnej Grety oraz Letycji, ocalałej z Auschwitz. Ich niecodzienne spotkanie staje się początkiem niezwykłej więzi, która odmienia obie kobiety. Greta, wciąż zagubiona po śmierci matki i uwikłana w trudną relację z ojcem, odnajduje w Letycji kogoś, kto potrafi ją wysłuchać i zrozumieć bez oceniania. Z kolei Letycja po latach milczenia, po raz pierwszy opowiada komuś swoje najboleśniejsze wspomnienia o obozowym piekle, powojennej Warszawie i miłości, która narodziła się w Auschwitz, w miejscu, gdzie nie powinno być na nią przestrzeni. Zestawienie wojennej traumy z dramatem Grety pokazuje jedną z najważniejszych prawd tej książki, czyli że każda trauma jest ważna i każda zasługuje na uwagę. Letycja nie umniejsza cierpienia Grety tylko dlatego, że sama doświadczyła niewyobrażalnego okrucieństwa. Przeciwnie, uzmysławia jej, że choć czasy się zmieniają, emocje pozostają uniwersalne. Kryzysy, strata, lęk czy poczucie zagubienia potrafią zachwiać wszystkim, co znane, rozbijają codzienność, poczucie bezpieczeństwa i wiarę w siebie, ale trzeba je przeżyć. Bo nawet jeśli wydają się końcem świata, mogą stać się początkiem nowego etapu. Trudnego, pełnego chaosu, lecz prowadzącego do głębszego zrozumienia siebie. W takich chwilach rodzą się również pytania, przed którymi często uciekamy: Kim jestem, poza rolami, które pełnię? Czego naprawdę chcę od życia? Co nadaje sens mojemu życiu? Czy idę drogą, która prowadzi mnie do spełnienia? Jakiego życia chcę dla siebie? To bardzo ważny aspekt tej książki. Autentyczności i emocjonalnej głębi postaciom Grety i Letycji dodaje świadomość, że zostały one stworzone na podstawie dwudziestuczterech historii kobiet (po dwanaście dla każdej), które przetrwały wojnę oraz takich, które współcześnie doświadczyły własnego piekła w różnej formie. W tej opowieści mocno odczuwalna jest także obecność trzeciej bohaterki, samej Sylwii Winnik, która konfrontuje własne doświadczenia i emocje z historiami swoich bohaterek, pokazując, że z trudnych sytuacji można się podnieść silniejszym i bardziej świadomym. Analizując historię Letycji, widzimy, że obozowa trauma, nie kończy się wraz z wojną. Redefiniuje podejście do życia, miłości, poczucia bezpieczeństwa oraz zaufania do świata i ludzi. Przetrwanie nie oznacza uwolnienia się od bólu, lecz nauczenie się z nim żyć. Podkreśla również, że silne emocje wpływają nie tylko na psychikę i relacje społeczne, ale potrafią wpływać również na ciało. Nie bez znaczenia dla przebiegu fabuły ma obecność pijalni czekolady Wedla w tle historii, dlatego czekolada tego producenta pojawiła się na zdjęciu.
W dniu, który był dla mnie szczególnie ciężki, w moim życiu nieoczekiwanie pojawił się ktoś, kto mnie wysłuchał, zrozumiał i podniósł na duchu. Wtedy w jednym z postów napisałam, że czasem wystarczy kilka prostych słów wypowiedzianych przez zupełnie obcych ludzi, dostrzegających nasz wysiłek, wytrwałość i walkę z codziennymi trudnościami, potrafiących to ująć z empatią i życzliwością, aby nas zaskoczyć i wywołać wzruszenie. Czymś bezcennym jest mieć wokół siebie ludzi, którzy choćby na chwilę stają się wsparciem w trudniejszym dniu. Którzy potrafią okazać troskę, dodać sił i przypomnieć, ile jesteśmy warci, zwłaszcza wtedy, gdy sami o tym zapominamy, a także o tym, że nasze potrzeby też się liczą. Ludzie, którzy nie tylko zauważą, ale też zapytają, co tak naprawdę kryje się za uśmiechem. “Ocalona” jest opowieścią właśnie o tej niezwykłej sile, jaką daje spotkanie w najmniej spodziewanym czasie i miejscu kogoś, kto potrafi otworzyć oczy i serce oraz znaczeniu uważności na drugiego człowieka. O tym, jak ogromną wartość mają proste słowa i gesty.
To piękna, poruszająca i mądra opowieść, pełna zdań, które zaznaczyłam, i do których chce się wracać. Prosty i przystępny język tej książki, tworzy atmosferę kameralnego spotkania babci i wnuczki przy herbacie z kardamonem, która daje ukojenie, poprawia nastrój. W ten sposób fabuła wciąga tak, że koniec pojawia zbyt szybko. Polecam tę książkę nie tylko osobom, które cenią literaturę pełną empatii, emocji oraz zainteresowanym historiami z czasów II wojny światowej, lecz przede wszystkim tym, które w trudniejszych momentach życia w książkach szukają ukojenia, odwagi i nadziei, że mimo wszystko jeszcze będzie pięknie.