Od erudycji do poznania. Z dziejów romantycznej liryki opisowej

Przełomu w liryce opisowej (pewne sygnały można było zauważyć już wcześniej) dokonał w sonetach krymskich Mickiewicz. Przede wszystkim, zapewne nie bez wpływu filozofii romantycznej, uwalnia poeta przyrodę z podmiotowej „niewoli”, obdarzając ją autonomią. Narodziny nowej poetyki, w interesującym nas zakresie, należy zawdzięczać nie tylko „przeżyciu się” dawnej poezji (silne zmechanizowanie środków wyrazu), ale prawdopodobnie i temu, że nastąpiła luka w dziedzinie gatunków literackich. Zdewaluował się w oczach romantyków poemat opisowy (utylitaryzm!), należało go zastąpić nowym, romantycznym tworem, obdarzonym zgodnie z „duchem epoki”, piętnem liryzmu. Dzieło to ujrzeli współcześni w Mickiewiczowskiej „panoramie” Krymu. (Z Próby syntezy rozprawy Mariana Maciejewskiego)