Smutna opowieść (Preludia do wieczności) op.13 PWM

Autor w poemacie tym, utrzymanym w swobodnej formie, przedstawia psychologie samobójcy (). Walka rozgrywa się między dwoma sprzecznymi tematami, zwycięża ostatni, pada strzał. (Ignacy Chabielski, Scena i Sztuka 1908) Struktura tej lapidarnej, literacko-muzycznej opowieści jest intrygująca. Jest to właściwie pierwsza manifestacja ekspresjonizmu w historii muzyki polskiej. () Smutna opowieść kondensuje w najwyższym zgęszczeniu najważniejsze wątki tematyczne całej twórczości Karłowicza: melancholię rezygnacji, cierpienie i skargę, grozę fatum, poczucie winy i leku przed nieznanym trybunałem, wspomnienia niespełnionej miłości i utraconego raju dzieciństwa.