Pytanie o wychowanie
Autor:
Adam Janas
Wydawca:
Von Borowiecky
wysyłka: 48h
ISBN:
9788368105346
EAN:
9788368105346
oprawa:
oprawa: twarda
format:
150x18 mm
liczba stron:
324
rok wydania:
2025
(0) Sprawdź recenzje
39% rabatu
29,68 zł
Cena detaliczna:
48,90 zł
DODAJ
DO KOSZYKA
dodaj do schowka
koszty dostawy
Najniższa cena z ostatnich 30 dni: 29,68 zł
Opis produktuZasady bezpieczeństwa
Recenzja wydawnicza pracy dra Adama Janasa „Pytanie o wychowanie”
Rozprawa „Pytanie o wychowanie” dra Adama Janasa jest autorskim, filozoficznym
projektem, dotyczącym istoty wychowania. Autor umieszcza swoje rozważania w
perspektywie wyznaczanej przez napięcie między transcendencją a immanencją, rzetelnie
zarysowaną już na wstępie pracy. Najogólniej ujmując, rozprawa ta stanowi oryginalny i
myślowo ożywczy projekt intelektualny, który, jak wynika z tekstu, ma być jednocześnie
autorskim wyrazem myślenia o wychowaniu, osadzonym w doświadczeniach Autora.
Podkreślam ten rys „autentyczności”, gdyż nie jest on oczywisty w rozprawach
pedagogicznych, zwłaszcza pisanych dla celów promocji doktorskiej. Bez wątpienia Adam
Janas zdołał ukazać swój niepowtarzalny sposób rozumienia wychowania i swoje podejście
do sformułowania pytania o wychowanie, a następnie do trybu udzielenia na to pytanie
odpowiedzi. Już na wstępie recenzji zaznaczam, że projekt Adama Janasa jest bardzo
interesujący i dzięki licznym wątpliwościom, pytaniom, a nawet sprzeciwowi, jaki
wywołuje u odbiorcy, a przynajmniej może wywołać, zasługuje na uwagę i rzetelną lekturę.
W moje opinii jest to wartościowe i rzadko spotykane świadectwo refleksji pedagogicznej,
osadzonej w lekturach filozoficznych i prowadzonej w odpowiedzialny i rzetelny sposób. W
recenzji zwrócę uwagę na kilka warstw interpretacyjnych tekstu, wskażę również na jego
mocne i nieco mniej mocne strony.
Jasność i precyzja w przestawieniu i dążeniu do osiągnięcia celu rozprawy
Pod względem przekazu merytorycznego Autor bardzo wyraźnie deklaruje swoje
zamiary i myślowy pomysł na całość swojej wypowiedzi: „...celem książki będzie próba
rozważenia wychowania jako doświadczenia etyczno–poznawczego otwierającego
człowieka poza niego samego, ku temu, co go ontologicznie przekracza i pozwala mu
stawać się tym, kim może i być powinien. Cel ten — jako idea kierunkowa dla podjętego
ruchu myśli pedagogicznej — prowadzi poprzez doświadczenie otwarcia myślenia
pojęciowego poza nie samo, ku niewysłowionemu wymiarowi ludzkiego istnienia, w
obliczu którego człowiek może rozpoznawać oraz starać się osiągać właściwą sobie
doskonałość” (s. 15-16). Próba bez wątpienia się powiodła, moim zdaniem, a co więcej nie
skończyło się na niej. Autor bardzo wyraźnie stara się w sposób wartościujący i stanowczy
przedstawić swój punkt widzenia, swoje podejście do sprawy wychowania, a właściwie
szerzej – do tego, jak patrzy na świat i jak go rozumie. To dobrze. Mówiąc za Nietzschem,
gorsze byłoby „mrużenie oczu” i nijakość. Autor nie obawia się o odbiór swojej
wyrazistości, choć czasami wybory w sprawach najważniejszych, jak sam zauważa,
wymagają pokory, a nawet milczenia. Autor nie waha się formułować ostrych i unikających
kompromisu ocen i klasyfikacji, jednocześnie jednak zachowując właściwą rozprawie
naukowej kulturę, takt i szacunek dla innych. Pewnie lepiej byłoby powiedzieć wprost, że
celem tej rozprawy jest ukazanie czy rozjaśnienie fenomenu wychowania jako
doświadczenia etyczno-poznawczego..., a nie tylko próba. Określenie „próba”
odzwierciedla skromność Autora, ale akurat w tym wypadku precyzja nie zaszkodziłaby.
Tak, czy inaczej, określenie celu jest wyraźne i nie można mieć wątpliwości, czy Autor wie,
ku czemu zmierza. A to właśnie liczy się tu najbardziej. Jednocześnie wywód jest
prowadzony w taki sposób, że czytelnik z łatwością może dostrzec, że sformułowana we
wstępie deklaracja ”ruchu myśli pedagogicznej” (s. 15) rzeczywiście znajduje pokrycie w
prowadzonych w tej pracy rozważaniach. Należy podkreślić, że ten ruch myśli, tak sprawnie
zakomunikowany przez Autora, jest niezwykle cenną cechą całego wywodu.
Wartość merytoryczna rozprawy
Największą zaletą „Pytania o wychowanie” jest przemyślane i pełne samodzielnej
refleksji ukazanie najbardziej wrażliwych, z punktu widzenia Autora, miejsc w pedagogice i
filozofii, stanowiących o wyjątkowości wychowania jako ludzkiego doświadczenia. Autor
ze swobodą porusza się zarówno w obszarze myśli pedagogicznej, jak i w tradycji
filozoficznej, którą przyjmuje jako najważniejsze dla swoich badań pole poznawcze. I nie są
to powierzchowne przywołania filozofów, lecz głębokie myślowo odwołania, które
wyraźnie ukierunkowują wywód w całej rozprawie.
Rzecz jasna, można się z Autorem w wielu miejscach nie zgadzać, a nawet
odczuwać rozczarowanie. Sam mam wątpliwości, na przykład, czy uogólnione i w moim
odczuciu mało finezyjne ujęcie tradycji hermeneutycznej, w tym odwoływanie się w tym
samym trybie myślowym do klasyków i wybitnych myślicieli hermeneutyki filozoficznej
(Gadamer), jak i do raczej drugorzędnych i wtórnych wobec tych pierwszych komentatorów
(Sawicki) jest w tym rodzaju narracji, jaką przyjął Autor stosowne. Jednak niezależnie od
różnych wyborów metodologicznych Autora, należy uznać jego umiejętność poruszania
zagadnień w sposób prowokujący do myślenia, a zatem twórczy. Takich miejsc mojej
niezgody z tym, jak sprawy ujmuje Autor znajduję znacznie więcej, ale to w moim
przekonaniu świadczy o wartości tej rozprawy, ona naprawdę zaprasza do myślenia.
Czasami w rozprawie brakuje pogłębienia niektórych tez czy myśli. Takim
przykładem może być fragment: „Współczesna pedagogika jest nauką teoretyczno–
praktyczną i społecznie użyteczną, ze względu na wytwarzaną przezeń wiedzę o
wychowaniu, przystającą do zmieniających się warunków i nastrojów społecznych” (s. 13).
Autor, mimo iż w kilku miejscach odwołuje się do książki A. Folkierskiej „Pytanie o
pedagogikę” nie problematyzuje, nawet nie sygnalizuje, jeśli się nie mylę, zagadnienia
naukowości pedagogiki. Rzecz nie w tym, aby na nowo roztrząsać zagadnienia, które już
dawno temu były podnoszone, ale w tym, aby ukazać, że status naukowy jest jedną z
istotniejszych trudności współczesnej pedagogiki, która może być pomocna w wyjaśnieniu
zaniku zainteresowania całościowym spojrzeniem, tj. takim, które nie ucieka od
filozoficznie, a nie ideologicznie rozumianej transcendencji. To nie jest zarzut w stosunku
do rozprawy, jedynie pokazanie, że każdy jest narażony na działanie przedsądów,
niezależnie od tego, jak bardzo deklaruje swoje oddanie myśleniu i dążeniu do
doskonałości. Takich polemik można na podstawie lektury „Pytania o wychowanie” podjąć
naprawdę wiele. To prawdziwa zaleta tej pracy.
I jeszcze co do samego tytułu rozprawy i odniesienia do klasycznej już rozprawy A.
Folkierskiej „Pytanie o pedagogikę”, w moim przekonaniu Autor bardzo stosownie odwołał
się do klasycznej już książki A. Folkierskiej, zwłaszcza formułując tytuł swojej pracy
niejako w nawiązaniu do książki założycielki zakładu „Filozoficznych Podstaw Pedagogiki”
na Uniwersytecie Warszawskim. Traktuję to nawiązanie sformułowaniem tytułu jako ukłon
Autora w stronę tak ważnej dla filozofii wychowania na Uniwersytecie Warszawskim
postaci.
Warstwa formalna i językowa
Rozprawa jest nie tylko poruszająca intelektualnie, ale co nie mniej ważne, jest
świetnym przykładem na to, jak wielkie znaczenie ma język, w którym wyrażamy swoje
myśli. Polszczyzna Autora zasługuje na wyróżnienie. Bardzo troszczy się o poprawność i płynność wypowiedzi. Dzięki temu pracę czyta się bardzo przyjemnie. Czytelnik może
skupić się na przekazie merytorycznym, gdyż Autor zadbał o precyzję i ścisłość
wypowiedzi. W tekście natrafiłem na nieliczne niedoskonałości językowe, chyba wyłącznie
interpunkcyjne.
W warstwie językowej zachęcam Autora do dalszej pracy nad warsztatem, zawsze
może być lepiej. To jest zresztą cechą immanentną warsztatu badacza humanistycznego.
Myślę przede wszystkim o możliwie rzadkim odwoływaniu się do terminologii, która bywa,
że zamiast nieść ze sobą myśl, być dla niej wehikułem, jest raczej dodatkowym szyfrem.
Warto unikać stylistyki nadmiernie „naukowej”, ale także metaforyki, kiedy nie jest ona
zbieżna ze stylistyką całej narracji i nie wpływa w decydujący sposób na myślowy przekaz.
Znów, to nie jest zarzut, raczej uwrażliwienie podyktowane moim przekonaniem, że praca ta
z łatwością wpisuje się w prawdziwie filozoficzną literaturę o edukacji i nie ma potrzeby
udowadniania tego nadmierną terminologią filozoficzną.
Dobór literatury i obszaru problemowego
Praca bardzo dobrze wpisuje się zarówno w polską tradycję uprawiania filozofii
wychowania, jak również we współczesną, pedagogiczną recepcję dzieł filozoficznych w
Polsce. Autor bardzo dobrze dobrał myślicieli, których dzieła postanowił uczynić podstawą
swoich badań. Jak już zaznaczyłem wcześniej, czasami może tylko warto zniuansować tę
literaturę i nie traktować w ten sam sposób klasyków i dzieł źródłowych, co autorów
literatury wtórnej i prac mających charakter raczej komentarzy.
Jednak to, do czego szczególnie chciałbym zachęcić na przyszłość Autora, to
uwzględnienie dorobku międzynarodowego w zakresie filozoficznej refleksji nad
wychowaniem. Niestety tego przenikania się recepcji polskiej i międzynarodowej w tej
pracy nie ma, a szkoda, gdyż współczesna myśl pedagogiczna bardzo intensywnie rozwija
się i „Pytanie o wychowanie” mogłoby się świetnie wpisywać w międzynarodową debatę
filozofów edukacji. Zachęcam więc do podjęcia dyskusji ze współczesnymi badaczami,
uprawiającymi pedagogikę w sposób filozoficzny.
Ogólna ocena rozprawy
Przedstawiona mi do zrecenzowania rozprawa jest bardzo interesującym i
inspirującym przedstawieniem autorskiego spojrzenia na zagadnienie wychowania.
Rozważania Autora wpisują się i to bardzo dobrze w dotychczasową literaturę pedagogiczną
i filozoficzną, wnosząc w nią powiew świeżości, związany z indywidualnym i
autentycznym odczytaniem wybranych dzieł. Praca jest kompletna w sensie przekazu
merytorycznego, zawiera sprawnie przeprowadzony wywód, pozwala czytelnikowi na
zapoznanie się z najważniejszymi zagadnieniami pedagogiki. Język jest poprawny i
precyzyjny. Całość, w tej formie, jaką otrzymałem, zasługuje na publikację, która może być
skierowana zarówno do badaczy edukacji, jak i do osób studiujących kierunki pedagogiczne
i nauczycielskie.
Warszawa, 30 kwietnia 2025
x
Uwaga!!!
Ten produkt jest zapowiedzią. Realizacja Twojego zamówienia ulegnie przez to wydłużeniu do czasu premiery tej pozycji. Czy chcesz dodać ten produkt do koszyka?
TAK
NIE
Wybierz wariant produktu
|
