Dużym walorem tekstów zawartych w książce jest sposób pisania. Wyraźnie ujawnia się autorski podmiot: niejednokrotnie refleksja nad utworami łączy się z dygresjami autobiograficznymi, które wyjaśniają tryb lektury. To bardzo uczciwe postawienie sprawy. Autorka nie skrywa się za swoimi tekstami, pisze całą sobą, swoją osobowością, emocjami, doświadczeniem. Mamy tu różne gatunki: esej, szkic krytycznoliteracki, analizę porównawcza, polemikę, wywiad, a nawet… autokrytykę. Dzięki temu książka jest urozmaicona, nie tylko poznajemy dzieła poszczególnych twórców, ale śledzimy też rozwój myśli autorki, jej zmagania z czytanymi tekstami, wnikanie w słowa, poszukiwanie śladów światopoglądowych zmagań poetów i prozaików.

Książka Lektury z biblioteki osiedlowej została pomyślana jako swego rodzaju diariusz lektury. Dominuje tutaj przede wszystkim tryb lektury osobistej, intymny kontakt z czytaną książką. Ale również ekspresywny, nie bojący się czasem ryzykownych metafor i emocjonalnej gwałtowności. Chciałem w niej dać wyraz swoim lekturowym fascynacjom, ale również temu, czego nauczyłem się podczas wieloletnich studiów literaturoznawczych; znajomości odpowiednich narzędzi, przy pomocy których mogę, mniej lub bardziej użytecznie i owocnie, otwierać dane dzieła. Książka prezentuje fascynacje głównie z obszaru XX-wiecznej literatury polskiej. Nie znaczy to, że jest jakąkolwiek krytycznoliteracką syntezą. Jak napisałem już: autor zastrzega, że pisze o tym, co jemu podoba się najbardziej i dzieli się z czytelnikiem swoimi fascynacjami, podróżuje, peregrynuje przez światy swoich ulubionych twórców literatury pięknej. Ale jako, że jest to również dokument literatury intymnej, mamy tutaj do czynienia ze specyficznie pojętą introspekcją, czy podróżą wewnętrzną. Autor odkrywa przy okazji, a może przede wszystkim, w sobie, we własnym wnętrzu, twórców, którzy szczególnie zapadli mu w pamięć, odcisnęli w niej swój ślad, pozostawili autorską sygnaturę. Są dla niego szczególnie ważni poprzez na przykład wskrzeszanie mitu magicznej prowincji, podróży pamięci do miejsc utraconych, swoiste zmaganie się z żywiołem czasu, przemijania i śmierci. Zatem jest to, bądź tylko próbuje być, książka o rzeczach ważnych, czy najważniejszych, nie tylko w literaturze, ale również w doświadczeniu egzystencjalnym, które dotyczy każdego. Książka jest nade wszystko zapisem doświadczenia intelektualnego, szukaniem odpowiedzi, pytaniem, ale przede wszystkim podróżą poprzez wewnętrzną czasoprzestrzeń dzieła literackiego, próbując pośrednio (bo inaczej się chyba nie da), odpowiedzieć na pytanie, które pojawia się dość często u ludzi myślących: kim jestem? Dokąd zmierzam? Po co żyję? Autor wierzy gorąco, żarliwie, może nieco naiwnie, w telos swoich literaturoznawczych poszukiwań i wędrówek, i zaprasza do wspólnej podróży przez świat, który już został stworzony, a który, w co autor wierzy istotnie i głęboko, poprzez dotknięcie krytycznoliterackiego komentarza czy eseju, ożywa raz jeszcze. Przygoda literatury zatem niczym innym jest jak również przygodą życia.

Geografia fizyczna podaje przegląd warunków danych pewnemu krajowi od przyrody, a historyczna poucza, jak sobie człowiek wśród tych warunków radził i jakie piętno wycisnął na ziemi swą działalnością historyczną. Trwała i wydatna praca pokoleń pozostawia po sobie pewne ślady, które dla potomnych stają się pomnikami historycznymi, stanowiąc zarazem nader ważne źródło do poznania dziejów, na równi z kronikami, aktami i dokumentami. Brak t. zw. monumentalnych zabytków dziejowych jest ciężkim aktem oskarżenia wobec historii dla narodu, który ich po sobie nie pozostawił. Dzikie hordy nie utrwalają śladów swego pochodu żadnymi zabytkami historycznymi. Czym wyższa cywilizacja, tym więcej pozostanie po niej trwałych pomników, gdyż społeczność taka ma wiele potrzeb, a wśród nich przede wszystkim owe potrzeby idealne, które zaspakaja dziełami sztuki; górują więc nad jej miastami wspaniałe świątynie, a świadectwem ładu społecznego są stare gmachy publiczne. Dobre to świadectwo, jeżeli one przewyższają starannością i wspaniałością budownictwa prywatne mieszkania obywateli, a źle się dzieje, gdzie nastaje stosunek odwrotny. Wielkie są pod tym względem różnice nie tylko pomiędzy narodem a narodem, ale też pomiędzy różnymi pokoleniami jednego i tego samego narodu; jedno pokolenie dodaje więcej, a drugie mniej do tego skarbca pamiątek. Nie wystarcza obliczyć ilość i uwzględnić jakość owych pomników. Sprawiedliwość wymaga, żeby żądać od każdego w miarę jego możności, i wypadnie nieraz więcej chwały dla tych, którzy mniej wprawdzie dali, lecz sumiennie według swych sił, aniżeli dla takich, którzy dali wprawdzie wiele, lecz znalazłszy się w szczęśliwych warunkach, mogli byli dać jeszcze więcej. Fragment eseju

Własny pokój, Virginia Woolf, tłumaczenie Agnieszka Graff, O stawaniu się kobietą mówią: Edyta Bartosiewicz, Joanna Bator, Magdalena Cielecka, Katarzyna Kozyra, Martyna Wojciechowska, Ewa Woydyłło. Piszą: Sylwia Chutnik, Karolina Sulej Legendarny esej Virginii Woolf "Własny pokój" obchodzi w tym roku dziewięćdziesiątą rocznicę. Czytając go po latach w tłumaczeniu Agnieszki Graff dowiadujemy się, jak wiele postulatów zapisanych przez brytyjską pisarkę nadal jest aktualnych. O własnej drodze do niezależności opowiadają też sławne Polki: Edyta Bartosiewicz, Joanna Bator, Magda Cielecka, Katarzyna Kozyra, Martyna Wojciechowska, Ewa Woydyłło. Virginia Woolf żyła w innym świecie, ale jej esej nadal pozostaje perłą. Udowadniają to także rozmowy o nim sławnych i przebojowych kobiet.

To fascynująca lektura dla każdego, kto interesuje się pracą dyplomaty i funkcjonowaniem służby zagranicznej naszego kraju, a w szczególności jego interesami na Bliskim Wschodzie. Autor trwale związał się z tym regionem od czasu specjalistycznych studiów w moskiewskim Instytucie Stosunków Międzynarodowych (MGIMO). W służbie zagranicznej przeszedł wszystkie urzędnicze szczeble - na placówkach w Libii, Jordanii, Iraku i Arabii Saudyjskiej oraz w MSZ – od referenta do ambasadora w Bagdadzie i Rijadzie oraz dyrektora Departamentu Afryki i Bliskiego Wschodu. Raport prezentuje drogę Autora do dyplomacji, realia pracy na placówkach i w centrali Ministerstwa oraz osobiste doświadczenia i przeżycia, niekiedy dramatyczne. Opisywane sprawy, okraszone ciekawostkami i anegdotami, dotyczą takich tematów jak wielotysięczna obecność Polaków w krajach arabskich w okresie PRL, odbudowa stosunków z Izraelem na przełomie transformacji, brawurowa i wysoce korzystna dla interesów państwa akcja wywiadu w Iraku, ewakuacja polskich obywateli i personelu ambasady RP z tego kraju oraz przejęcie tam odpowiedzialności za interesy USA, budowa od zera relacji III RP z naftowymi państwami obszaru Zatoki, w tym z Arabią Saudyjską, gdzie Autor był pierwszym polskim ambasadorem, kwestie personalne i kadrowe. Wiele zarówno pozytywnych jak gorzkich odniesień dotyczy konkretnych spraw gospodarczych, biznesowych i często wielomilionowych interesów, realizowanych w odmiennym kulturowo środowisku. Przedstawionym w książce bieżącym wydarzeniom i faktom towarzyszą refleksje historyczne i przemyślenia na temat uwarunkowań bezpieczeństwa regionalnego, konfliktów, terroryzmu, migracji i polityki Zachodu. Unikatowy charakter ma rozdział Arabia Incognita, zawierający uwagi Autora na temat historii Półwyspu Arabskiego od czasów najdawniejszych, gdy był to obszar zielony, a dzisiejsza Zatoka Perska stanowiła dolinę wielkich rzek i miejsce opisanego w Starym Testamencie sumeryjskiego raju, poprzez epokę Szlaku Mirry i Kadzidła, wieki rywalizacji judaizmu, chrześcijaństwa i religii pogańskich poprzedzające pojawienie się islamu oraz uwarunkowania misji Proroka Mohammeda, w tym ekonomiczne, kończąc na czasach najnowszych, w których ukształtowało się państwo saudyjskie.

Człowieczeństwo to piękna rzecz, zdolność do emocji, słabości, uniesień i większych celów. W jednej osobie kumuluje się wir emocji lepszych i gorszych tworzących kształt człowieka, tak jak możność wyboru, świadomość, umiejętność godzenia się z porażką czy próba walki. Zaprogramowana maszyna jest niczym wobec tego, czym jest dusza i psychika, a do tego zmierzam. Nieważne, czy nam „wychodzi” czy nie, warto spróbować przeskoczyć swoją ludzką część, stać się silniejszym pod każdym względem, silniejszym od siebie w świecie, który oferuje zbyt wiele.

Co powiedziałaby Polska, gdyby położyła się na kozetce u psychoanalityka? Czy opis jej dzieciństwa i młodości pomógłby nam zrozumieć naturę jej współczesnych problemów? Czy pozwoliłby nam odpowiedzieć na pytanie o to, w jaki sposób wewnętrzne konflikty i motywacje wpływają na aktualną sytuację Polski? Eseje, które składają się na tę publikację, podejmują temat roli historii w kształtowaniu tożsamości politycznej Polaków. Stawiane w nich pytania dotyczą emocjonalnego i intelektualnego wymiaru historii oraz jej obecności w aktualnym życiu politycznym Polski. Konstytucje bywały w przeszłości przedmiotem krwawych starć toczonych na polach bitewnych. Dziś teatrem starć o konstytucje są sądy. Te, chociaż nie kierują się względami politycznymi, podejmują rozstrzygnięcia, które mają często polityczne konsekwencje. W tych esejach staram się pokazać, w jaki sposób te rozstrzygnięcia pomagają kształtować tożsamość Polaków jako narodu politycznego, z jednej strony uwikłanego w swoją przeszłość, a z drugiej starającego się stawić czoła wyzwaniom przyszłości.

„Natura. Nie chcę natury, dla mnie naturą są ludzie”. „Po takim wyznaniu autora Ferdydurke mogłoby się wydawać, że nie istnieje literackie bestiarium Gombrowicza. Tym bardziej że w żadnej ze swych wielu interpretacji własnych tekstów pisarz nigdy nie wspominał o zwierzętach. A jednak wczytując się w jego utwory, można zauważyć zdumiewające nagromadzenie nazw zwierząt – jest ich około stu czterdziestu. Ta ilość i różnorodność nazw budzi podziw, ale też zastanawia. Miłośnikom bestiariuszy i czytelnikom Gombrowicza, zarówno początkującym, jak i zaawansowanym, książeczka ta wskazuje istnienie w dziełach pisarza niezauważanego dotąd obszaru «ja i zwierzęta»”. (ze wstępu W. Boleckiego) „Spacerowałem po alei eukaliptusowej, gdy wtem zza drzewa wylazła krowa. Przystanąłem i spojrzeliśmy sobie oko w oko. Jej krowiość zaskoczyła do tego stopnia mą ludzkość – ten moment, w którym spojrzenia nasze się spotkały, był tak napięty – że stropiłem się jako człowiek, to jest w moim, ludzkim, gatunku. Uczucie dziwne i bodaj po raz pierwszy przeze mnie doznane – ten wstyd człowieczy wobec zwierzęcia”. (Dziennik 1957–1961)

Tomasz Dostatni OP –dominikanin od trzydziestu pięciu lat. Poznaniak od dawna mieszkający w Lublinie. Prowadzi Fundację „Ponad Granicami”. Publicysta, tłumacz z języka czeskiego, kaznodzieja i rekolekcjonista. Aktywny w dialogu ekumenicznym, z innymi religiami i w dialogu społecznym, także z sąsiadami Polski. Odważnie zabierający głos w debacie publicznej, krytyczny także pod adresem swojego Kościoła, szczególnie gdy wartości ewangeliczne są zastępowane przez wystąpienia polityczne lub gdy dzieje się komuś krzywda. Autor licznych książek, m.in.: Złota 9, Zza bramy klasztoru, Przekraczać mury, rozmów z abp. Henrykiem Muszyńskim, kardynałem Dominikiem Duką, Tomaszem Halikiem, Szewachem Weissem. Uhonorowany lubelską nagrodą „Angelus” jako człowiek kultury medialnej, czeską nagrodą „Gratias Agit” i medalem „Powstanie w Getcie Warszawskim” przyznanym za zasługi w dziele pojednania między Polakami a Żydami. Prowadzi na YouTube własny kanał – Otwarta Brama.

Najintymniejsze zapiski znakomitego pisarza. Drobnostki, które wypełniają codzienność. Obserwacje, refleksje, dygresje i konstatacje. Wiwisekcja i autoironia. W duchu najlepszej polskiej memuarystyki. Co robił na słynnych festiwalach filmowych? Dlaczego ostatecznie postanowił pozostać mężem Agaty Passent? Za co lubi, a za co nie cierpi Warszawy? Co sądzi o ostatnich powieściach Pilcha i sztukach teatralnych Masłowskiej? I wreszcie – czy woli piwo czy cydr? Zapiski z lat 2014 – 2018 pokazują nieznaną twarz jednego z najzdolniejszych polskich pisarzy, laureata Nagrody Literackiej Nike za powieść „Gnój”. Wojciech Kuczok opisuje swoje codzienne życie z żoną, alkoholowe eskapady z przyjaciółmi, choćby Januszem Rudnickim, dalekie podróże i bliskie spotkania z rodziną, męki pisarskie i zdrowotne, pobyty na festiwalach, przeczytane lektury, obejrzane filmy i mecze. Odpowiada na pytanie: jak to jest łączyć karierę pisarską z ojcostwem? Mówi o swoich wzlotach i upadkach. Zabawach alkoholowych i kacach. Olśnieniach i rozczarowaniach. Ostro komentuje głośne skandale towarzyskie, choćby aferę między Kingą Dunin a Ignacym Karpowiczem, bezlitośnie obnaża absurdy Polski pod rządami PiS-u. Nie oszczędza nikogo – przede wszystkim samego siebie. To najintymniejsza do tej pory książka Wojciecha Kuczoka. Celne zapiski ze współczesności sąsiadują tu z zaskakująco czułym obrazem świadomego ojcostwa. Barwne anegdoty z życia warszawskiej śmietanki towarzyskiej z obrazem trudnej, ale spełnionej miłości. Erudycyjne refleksje na temat obejrzanych filmów i przeczytanych książek z pełnymi dosadnego humoru obrazkami codzienności.

Krytyki sposobu rządzenia w Polsce nie brakuje! Mało kto podajejednakreceptę na sprawniejsze, lepsze i skuteczne funkcjonowanie polskiego systemu polityczno-decyzyjnego. Profesor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie PUNO w Londynie, Mirosław Matyja w swojej najnowszej publikacji «nazywa rzeczy po imieniu», podając konkretne przykłady nieudolności funkcjonowania państwa polskiego. Autor przedstawia jednocześnie pragmatyczne sposoby zdrowienia chorego systemu politycznego w Polsce, a to dzięki wprowadzeniu wybranych instrumentów demokracji oddolnej na wzór szwajcarski: referendum, inicjatywy obywatelskiej i weta obywatelskiego.

Wybór pism na temat szeroko rozumianej problematyki socjalizmu i kwestii kobiecej, których autorka należała do najciekawszych publicystek schyłku okresu zaborów i II RP w nurcie polskiej myśli socjalistycznej.

Antologia tekstów krytycznych i estetycznych Mieczysława Tretera to zbiór, na który składają się przede wszystkim artykuły tego autora (portrety twórców, recenzje z wystaw, teksty polemiczne i problemowe) dotąd rozproszone w czasopismach, a także spore fragmenty nigdy niewydanych maszynopisów, pisanych przezeń w czasie wojny, na krótko przed śmiercią. Aktywność Tretera – krytyka, estetyka, kuratora wystaw i muzealnika – przypada na schyłek epoki Młodej Polski, przede wszystkim jednak obejmuje okres międzywojenny. Jego wypowiedzi stanowią z jednej strony przykład rzadkiej wówczas krytyki naukowej, opartej o ścisłe kryteria i narzędzia badawcze, z drugiej zaś dowodzą zamknięcia piszącego na eksperymenty awangardy i niemożności odrzucenia postromantycznej, ekspresywistycznej koncepcji sztuki. Jako takie, stanowią przy tym sejsmograf przemian krytyczno-artystycznych okresu międzywojnia, odsłaniając polemiczny, dialogowy i niejednokrotnie wewnętrznie sprzeczny charakter ówczesnego pisarstwa o sztuce.

Nobody Leaves

Zbiór felietonów Ludzie żywi został wydany w roku 1929. Składa się z siedmiu części poświęconych artystom i pisarzom: Stanisławowi Przybyszewskiemu, Narcyzie Żmichowskiej, Stanisławowi Wyspiańskiemu, Aleksandrowi Fredrze, Adamowi Mickiewiczowi, Witoldowi Wojtkiewiczowi i Arturowi Grottgerowi. Teksty poświęcone Przybyszewskiemu dotyczą jego życia prywatnego i działalności w okresie pobytu w Krakowie. Wiele rozważań dotyczy poziomu i tłumaczeń własnych utworów Przybyszewskiego z języka niemieckiego. Inspiracją dla Żeleńskiego przy tworzeniu artykułów na temat życia i twórczości Narcyzy Żmichowskiej stała się natomiast korespondencja prowadzona przez pisarkę i matkę literata, podobnie rozdział dotyczący Artura Grottgera inspirowany był opublikowaną w gazecie korespondencją prywatną oraz bliską przyjaźnią malarza z Władysławem Żeleńskim – ojcem pisarza. Bardzo interesujące są rozdziały dotyczące Aleksandra Fredry i Adama Mickiewicza, w których autor próbuje "odbrązowić" pisarzy i pokazać ich jako ludzi, którzy także mieli swoje słabości i tworzyli także słabsze utwory.

Czy to już koniec naszej cywilizacji? Trzymamy w ręku książkę, która jest jednym z najważniejszych dzieł współczesnej humanistyki, nie tylko polskiej. Wybitny uczony i pisarz, wielki erudyta, prof. Wojciech Roszkowski, dokonuje w niej bilansu naszej cywilizacji. Bilans to dramatyczny. Upadek zachodniej kultury, do której przecież i my, Polacy, należymy, wieszczono co prawda już sto lat temu, ale wówczas była to bardziej przepowiednia niż udokumentowana teza. Dziś nasze wielowiekowe dziedzictwo zostało przez elity europejskie oraz amerykańskie w całości odrzucone, co uznaje się za wyraz… postępu. Konsekwencją takiej postawy jest zrównanie zbrodni i osiągnięć, wierności i zdrady, bohaterstwa i tchórzostwa, mądrości i głupoty, kłamstwa i prawdy. Obrazowo rzecz ujmując, zwolennicy teorii o istnieniu wielu prawd chcą się przejrzeć w roztrzaskanym lustrze. Autor „Roztrzaskanego Lustra” analizuje setki przejawów dekadencji; czyni to w sposób barwny i wielostronny. Jego opisy i refleksje są logiczne oraz przekonujące. Język książki jest jej niepodważalną zaletą: lapidarny, skrzący dowcipem, mimo poruszania skomplikowanych spraw – prosty, precyzyjny i zrozumiały. „Roztrzaskane lustro” wciąga Czytelnika i zaprasza do myślenia.

Powrót do historii jest wezwaniem ku niepodległości. Słaby jest lud, jeśli godzi się ze swoją klęską, gdy zapomina, że został posłany, by czuwać, aż przyjdzie jego godzina. Nie brakowało tego psalmowego zastanowienia z poematu Karola Wojtyły w polskiej drodze do niepodległości. Zapomnienie i czuwanie. Historia jest dziedziną czuwania ludzi wolnych. Niepodległość jest ich zadaniem. Tak się dzieje historia Polski. Publikacja jubileuszowa pod red. Rafała Wiśniewskiego jest rozmaitością świadectw i doświadczenia polskiego czuwania nad niepodległością, czuwania ludzi kultury, polityki, nauki, ekonomii. Ludzi zmagania wojennego, także ofiar i klęski, przede wszystkim odwagi, poświęcenia, wzniosłości, honoru, pracy i tryumfu myśli i czynu wolnego. Prof. dr hab. Andrzej Wójtowicz

Rozliczenie z problemem pedofilii w polskim Kościele Ujawnienie skali wykorzystywania seksualnego nieletnich przez osoby duchowne wstrząsnęło Kościołem w Polsce i na świecie. Reakcje hierarchów były skrajne: od lęku przed ujawnieniem długo skrywanej prawdy po chęć natychmiastowego zamknięcia tematu za pomocą regulacji i kar. Żadna z tych postaw nie przyczynia się jednak do zmiany sytuacji. Ojciec Adam Żak wyjątkowo odważnie opisuje zjawisko pedofilii w polskim Kościele. Nazywa problem po imieniu, wskazuje instytucjonalne zaniechania, mówi, co jeszcze można i trzeba zmienić. Wniosek jest jednoznaczny: chociaż decyzje papieży podjęte w ostatnich latach zapoczątkowały zmiany prawne i proceduralne, przed Kościołem jest jeszcze długa droga do zmiany mentalności. Publikację uzupełniają głośne teksty Franciszka i Benedykta XVI. Adam Żak SJ – od 2013 roku koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży przy Konferencji Episkopatu Polski. Założyciel i dyrektor Centrum Ochrony Dziecka przy Akademii Ignatianum w Krakowie. W latach 1996–2002 prowincjał Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego.

Tom zawiera teksty powstałe w ostatniej dekadzie życia Bolesława Prusa. Podejmowana w nich różnorodność dyskursu publicystycznego, świadczy o niesłabnącym zainteresowaniu autora wszelakimi aspektami otaczającej rzeczywistości. Nie jest to postawa oczywista, jeżeli uwzględni się nie tylko wiek czy stan zdrowia, ale także jego nie najlepszą kondycję psychiczną pod koniec życia. Mimo to jednak pisarz nie zmienił właściwego sobie nastawienia i można pokusić się o przypuszczenie, zgodnie z którym ostatni – niedokończony – cykl artykułów w „Tygodniku Ilustrowanym” był rodzajem testamentu. Trzeci fragment opublikowany zaledwie dziesięć dni przed śmiercią kończy Bolesław Prus – jak często miał to w zwyczaju – „skromną radą”, której realizacja spowoduje, „że z czasem świat zacznie się przedstawiać jakby w nowej odzieży, bez porównania piękniejszym i bardziej zajmującym”. Podstawą edycji wszystkich prezentowanych w niniejszym tomie tekstów są ich prasowe (lub książkowe) pierwodruki. Żaden z nich nie miał reedycji jeszcze za życia autora, a tylko niektóre doczekały się wznowień w międzywojniu lub po 1945 r. Fakt ten za każdym razem został odnotowany w metryce danego tekstu.

Dziesiąty i jedenasty tom z serii Kroniki zawierają teksty powstałe w wyniku współpracy Bolesława Prusa z „Kurierem Warszawskim” i „Nowinami” w latach 1881 (t. X) i 1882-1883 (t. XI). Ze wstępu Tadeusza Budrewicza: „Przez niemal cztery dekady polscy, a szczególnie warszawscy czytelnicy prasy codziennej i tygodniowej konfrontowali swoje widzenie świata oraz najbliższego otoczenia z tym, które reprezentował Prus. Tych kilka dekad w rozwoju cywilizacji zaznaczyło się rewolucyjnymi zmianami: od świeczki łojowej przez oświetlenie gazowe po elektryczność; od powozu konnego po auta spalinowe i samoloty; od fotografii statycznej, gabinetowej po taśmę filmową; od wody czerpanej wiadrami ze studni po kanalizację; od warsztatu rzemieślniczego po fabryczne molochy, w których maszyny wciąż się zmieniały; od miednicy po nowoczesne udogodnienia w zakresie higieny… Tempo tych zmian było wystarczająco duże, aby ich twórcy i użytkownicy trwali w poczuciu psychicznej płynności wszystkiego, co ważne w życiu. Kroniki Prusa mają dziś walor unikatowego dokumentu, który zarejestrował stan ducha polskiego inteligenta wobec zmian świata w końcu XIX w. i który jest jego portretem wewnętrznym. Są też dokumentem stanu kultury materialnej organizmu miejskiego, dokumentem spraw, problemów i postaw Polaków, głównie mieszkańców Warszawy (…)”.