U drzwi Twoich

Człowiek świadomy kruchości i niedoskonałości własnej egzystencji szuka kontaktu z Bogiem. Sprzyja temu miejsce święte i wydzielone, poświęcone wyłącznie Bóstwu. Najpierw jednak należy stanąć na jego progu i przekroczyć granicę. Niezbędne okazuje się wówczas istnienie drzwi, które dzielą przestrzeń, ale ostatecznie jej nie zamykają, stając się łącznikiem między różnymi obszarami. Drzwi rozdzielają i łączą jednocześnie – wydzielają zróżnicowane aksjologicznie obszary, stanowiąc między nimi wyraźną granicę, ale ustanowione są po to, aby możliwe było przekroczenie owej granicy. Przekroczyć próg oznacza wejść do innego świata, do innej rzeczywistości. Łączą się z tym ryty przejścia, które uświadamiają konsekwencje działań podjętych przez człowieka, zaakcentowanie miejsca przejścia poprzez formę lub dekorację podkreśla ich wagę. Artykuły w prezentowanym tomie, trzecim w serii Fides ex visu, koncentrują się wokół chrześcijańskiej symboliki związanej z drzwiami / bramą, podejmując jej tematykę z różnych perspektyw badawczych i odsłaniając przed czytelnikiem różne oblicza tytułowej metafory. Fundamentem źródłowym przywołanej symboliki jest jej obecność w Starym i Nowym Testamencie, różnie jednak postrzegana w obydwu księgach. O ile metaforyczny sens bram jest rzadko spotykany w Starym Testamencie, a wyjątkowo ma religijne zabarwienie, choć nie brakuje wzmianek o nich samych, o tyle Nowy Testament wprowadza fundamentalną zmianę myślenia. „Bramy” stają się w nauczaniu Chrystusa i apostołów metaforyczną ilustracją prawd religijnych dotyczących zbawienia. Wynika stąd stała obecność metafory w kerygmie Kościoła, który powtarza za Ewangelią, że Chrystus jest bramą, ale także Maryję postrzega symbolicznie jako bramę do nieba. Symbolika bram oraz dekoracja ich skrzydeł mają oczywiście rodowód starszy niż chrześcijaństwo oraz szerokie spektrum znaczeń, także poza kontekstem sakralnym. Pisano o tym wielokrotnie, zarówno w ujęciu teoretycznym, jak i analizując konkretne zabytki z różnych stron świata. Pomimo istnienia obfitej literatury przedmiotu nadal można pogłębiać wiele interesujących wątków badawczych, ponieważ liczba realizacji artystycznych, różnorodność praktyk i wierzeń z nimi związanych, ogromny obszar symbolicznych odniesień w każdej epoce dziejów, generują wiele pól badawczych.