Edukacja dla bezpieczeństwa kulturowego

Kultura to bezcenne bogactwo każdego narodu, ukazujące jego piękno i mądrość, to skarb, którym naród może dzielić się z Innymi a zarazem wzbogacać siebie, akceptując i szanując dorobek innych społeczeństw. Naród silny, mądry, bez kompleksów i uprzedzeń, otwiera się na Innych, na bliskich sąsiadów oraz przybyszów z daleka, dzieli się swoją kulturą i chce poznawać obce nacje. Z innego jednak punktu widzenia, procesy zetknięcia się kultur, pojmowane są jako ich zderzenie, stanowiące źródło zagrożenia, mogące niszczyć tożsamość kulturową a nawet narodową. Tego typu myślenie w konsekwencji nierzadko rodzi negatywne zjawiska, takie jak ksenofobia, nacjonalizm, wzrost nieufności, stereotypizacja, dyskryminacja, antagonizmy związane z procesami migracyjnymi, prowadzące w dzisiejszej rzeczywistości do aktów przemocy, wpływające negatywnie na bezpieczeństwo. Współczesne społeczeństwa żyją w rzeczywistości dynamicznej, złożonej, czasem nieprzewidywalnej, ukształtowanej przez globalizację, postęp naukowy i technologiczny, procesy demograficzne. Zjawiska te, będące efektem rozwoju cywilizacyjnego, wpływają niewątpliwie na bezpieczeństwo, w tym kulturowe. Wpływ ten możemy traktować ambiwalentnie. Problematyka współistnienia, czy też przenikania się kultur jest niezwykle złożona i trudna w kontekście utrzymania spokoju i bezpieczeństwa, szczególnie w społeczeństwach wielokulturowych. Niejednokrotnie odmienność kulturowa jest wykorzystywana jako narzędzie w walce politycznej, w dążeniu do władzy poprzez granie na emocjach obywateli, rozsiewanie nienawiści i strachu wobec tego, co inne, odmienne i nieznane. Zjawiska przytoczone wyżej, istnieją i będą istniały, a my nie chcemy przecież rezygnować z postępu cywilizacyjnego. Dlaczego z powodzeniem dzielimy się wiedzą naukową, kupujemy nowoczesne technologie, a tak trudno jest nam otworzyć się na inność kulturową? Dlaczego wybiórczo przyjmujemy to co daje nam współczesny świat? Warto podjąć próbę potraktowania wyznaczników współczesnej cywilizacji nie jako zagrożeń, ale jako wyzwań dla bezpieczeństwa kulturowego. Ważne jest, aby poznawać i starać się rozumieć żyjących obok nas przedstawicieli innych kultur, w atmosferze szacunku i tolerancji, poprzez dialog a nie demonstrację siły i wyższości. Nieoceniona w zrozumieniu i akceptacji współczesnych procesów i ich wpływu na nasze dziedzictwo kulturowe jest rola edukacji, edukacji świadomej, oświeconej i otwartej.