Książka Karoliny Dudek i Sławomira Sikory wymaga spokojnej, uważnej lektury, w ich opowieści liczy się bowiem każdy szczegół. […] To świetna etnograficzna robota miejska. Antropolodzy zainteresowani badaniem miast zwykli mówić, że istnieje zasadnicza różnica między poznawaniem ich z perspektywy specjalistów od komunikacji, w sposób socjologiczny i etnograficzny. Mówiąc najkrócej – antropolog chodzi po mieście, przemieszcza się po nim, nie omijając żadnego zakątka i próbując nawiązać kontakt z ludźmi, bada właściwie nie miasto samo, ale „ludzi w mieście”. Dzięki takiej perspektywie, opartej na powolności i bezpośrednich doświadczeniach, badacz zwraca uwagę na heterogeniczność miasta i heterogeniczność skupiska ludzkiego, które je zasiedla. Miasto to wielość form życia, związków, mikrokontekstów, w jakich żyją mieszkańcy, a także funkcji, ról i aktywności, strategii oraz taktyk. „Powolny obchód miasta” nie omija typowych miejsc antropologicznych, ale nie wzdraga się przed analizą nie-miejsc, przestrzeni tranzytowych czy konsumenckich świątyń. Chodzi o zrozumienie towarzyszących życiu miejskiemu okoliczności. I o tym właśnie jest ta książka. (prof. dr hab. Wojciech J. Burszta) Autorom udało się dokonać rzeczy niezwykle trudnej: odkryć nieznane wymiary świata bliskiego, zabrać czytelnika w fascynującą podroż po dzielnicy, którą obiegowo uznaje się za mało atrakcyjną. Co ważne, Autorzy nie osiągają tego efektu, egzotyzując Grochów. Pokazują po prostu, jak dzielnica – pojmowana tylko częściowo jako przestrzeń, a głównie jako ludzie, sieci powiązań, narracji, splecionych losów – tętni życiem, wynajduje i wytwarza siebie na nowo. (dr hab. Anna Horolets)

Tak zwane mikronacje (wirtualne państwa, v-państwa), podobnie jak inne zjawiska społeczne powstające w oparciu o „nowe media”, są jeszcze stosunkowo słabo rozpoznane. Tematyce mikronacyjnej poświęcono w Polsce zaledwie kilka artykułów, nie monitoruje się także na bieżąco rozwoju zjawiska i jego przemian. Wirtualne państwa są słabo opisane również na świecie, a główne publikacje na ich temat mają charakter prasowy, utrzymane są w większości w tonie opisu ciekawego, ale jednak epizodycznego wydarzenia, dlatego badania nad fenomenem „wirtualnych” społeczności, podejmujących się m.in. symulowania procesów państwowych, uznać należy za inspirujące – zarówno dla współczesnej pedagogiki (a szczególnie edukacji obywatelskiej oraz edukacji medialnej, rozumianej nie tylko jako subdyscyplina pedagogiczna, ale również szeroko – jako ruch na rzecz edukacji w zakresie wyrównywania dostępu i kształcenia umiejętności wykorzystania mediów), jak i myśli kulturoznawczej, antropologicznej i politologicznej.

Debata na temat antropocenu ze względu na swoją wielowymiarowość i wyjątkowy potencjał filozoficzny ma szanse stać się jedną z najważniejszych dyskusji XXI stulecia. W dyskusji tej biorą udział geologowie, przedstawiciele i przedstawicielki nauki o systemie Ziemi (Earth system science), klimatolodzy, historyczki środowiska, geografowie społeczni, antropolożki, filozofowie oraz socjolożki. Możliwe, że mamy do czynienia z interdyscyplinarnym „zwrotem w stronę antropocenu”. Antropocen określany jest mianem epoki wyparcia, krótkowzroczności i nieodwracalnych strat. Pojęcia konstytuujące jego unikatowy słownik to: nieodwracalna strata, punkt krytyczny, granice planetarne, postnaturalizm, Gaja, utrata natury, podział klimatyczny, klasy antropocenu, adaptacyjny apartheid, długi klimatyczne, niepowetowana strata, geohistoria, kapitałocen, ciągła apokalipsa, środowiskowe prawa człowieka. W Epoce człowieka Ewa Bińczyk poddała analizie retorykę kampanii dezinformacyjnych dotyczących zmiany klimatycznej, a także argumenty zwolenników geoinżynierii – rozpraszania siarki w stratosferze jako „wyjścia awaryjnego” i „mniejszego zła”, niż sama katastrofa klimatyczna. Tytułowy „marazm” (gr. marasmós) oznacza gaśnięcie i uwiąd. W naukach medycznych odnosi się do takiej kondycji organizmu, która poważnie zagraża sprawności myślenia i działania, wiodąc do apatii. W książce pokazano, że w odniesieniu do planetarnego kryzysu środowiskowego i bezpieczeństwa klimatycznego znaleźliśmy się dziś w stanie tego rodzaju otępienia. Próby implementacji niskoemisyjnej polityki energetycznej, nawet mimo paryskiego porozumienia klimatycznego z 2015 roku, oceniane są jako nieskuteczne. Antropocen określany jest mianem epoki wyparcia, krótkowzroczności i nieodwracalnych strat. Czy mamy szanse wyrwać się z marazmu?

Wnikliwa i poruszającą opowieść o sytuacji osób z chorobami psychicznymi. O daremności terapeutycznych zabiegów psychiatrii, uprzedmiotowieniu, wykluczeniu, opresji szpitalnej, ale też o nadziei na uwolnienie, bliskości W 1933 roku przy szpitalu psychiatrycznym w Choroszczy koło Białegostoku została zainicjowana opieka rodzinna, program oparty na przekazywaniu „chronicznych pacjentów” pod opiekę wybranych, niespokrewnionych z nimi wiejskich rodzin, zamieszkujących położone w pobliżu szpitala wsie. Zgodnie z taką koncepcją psychiatryczną, pacjentom umożliwiało to życie w warunkach bliższych „naturalnym”, rodzinnym, opiekunowie zaś zyskiwali zapłatę od szpitala oraz dodatkowe ręce do pracy w gospodarstwach. Książka ukazuje opiekę rodzinną jako ideę, u której podstaw leżały daremność terapeutycznych zabiegów psychiatrii oraz chęć przeciwstawienia się uprzedmiotowieniu, wykluczeniu i chroniczności, będących skutkiem chorób, hospitalizacji psychiatrycznej i stygmatyzacji. Zanegowanie odrzucenia i izolacji osób z ciężkimi chorobami psychicznymi uruchamiało złożone praktyki społeczne i doświadczenia. Daremność i nadzieja Andrzeja Perzanowskiego jest wnikliwą i poruszającą opowieścią o naszym podejściu do osób z chorobami psychicznymi […] uważam ją za książkę niesłychanie wartościową, krytyczną, bazującą na fascynujących badaniach, nowatorską, opowiadającą o bardzo słabo znanym zjawisku. Z recenzji Agnieszki Kościańskiej

(…) Praca ta w obrębie antropologii jest przedsięwzięciem pionierskim – podejmuje nowy, niezwykle interesujący temat badań. Dokonuje przy tym rewizji wcześniejszych, redukcjonistycznych ujęć, wpisujących się w paradygmat ideologii kultury masowej, przesuwając uwagę na emiczny i podmiotowy charakter zjawiska. Z przeprowadzonych analiz można wnosić, że stwarzane poprzez rekonstrukcje sui generis alterświaty wydają się jedną z najnowszych odsłon mitotwórstwa, służącego ostatecznie nadawaniu sensu rzeczywistości, w tym tej historycznej, oraz kształtowaniu postaw i tożsamości. Sama Autorka podkreśla zresztą, że rekonstruowana rzeczywistość „winna być rozpatrywana jako pełnoprawne zjawisko kulturowe”. Nie oznacza to obecności jedynie wymiaru makro na nią się składającego – mitologii historycznej czy tożsamości narodowej, gdyż równie ważny jest wymiar mikro – samorealizacji i samopoznania. „Oferuje nie tylko wniknięcie w żywotną Historię, lecz również w teraźniejszość oraz wejście w realne, bieżące role” – konkluduje. Pora teraz na pracę, która zdałaby sprawę z alterświata odbiorców, recepcji rekonstrukcji, nie tylko wśród nielicznych, często krytycznie nastawionych akademików czy dziennikarzy. Wówczas uzyskalibyśmy pełny obraz jej kulturotwórczej roli. Konkludując, recenzowana praca zasługuje ze wszech miar na publikację z pożytkiem nie tylko dla antropologii, lecz i innych dziedzin humanistyki i nauk społecznych. (Fragment recenzji prof. Janusza Barańskiego)

Autor ujawnia 5 faktów podważających tezy współczesnej nauki: 1. Pochodzenie człowieka i tajemniczy skok ewolucyjny. 2. Brakujące dowody fizyczne na słuszność teorii ewolucji. 3. Porównanie DNA neandertalczyków z genomem wczesnych ludzi. 4. Dowody na zaistnienie starożytnej i precyzyjnej fuzji genów. 5. Nadzwyczajne, wciąż niewykorzystywane zdolności każdego człowieka. Czas poznać prawdę o ludzkich możliwościach! Każdy urodził się ze zdolnością do samoleczenia, samoregulacji długowieczności, aktywacji wzmocnionej odpowiedzi immunologicznej oraz głębokiej intuicji, współczucia i empatii. Co więcej, w każdym momencie mamy dostęp do tych zdolności. Czas dowiedzieć się, kim jesteśmy i dokąd zmierzamy. Prawdziwe oblicze człowieka!

Autorka podjęła się niełatwego zadania – przedstawienia w perspektywie historycznej i współczesnej znaczeń słów najbardziej związa­nych z człowiekiem (człowiek, człowieczeństwo, ludzki, ludzkość, po ludzku). Dzisiejsze znaczenia tych słów są kontynuacją kilkusetletniej tradycji polszczyzny, a zmiany w ich rozumieniu odzwierciedlają przeobrażenia w obyczajowości, relacjach społecznych, rozwój techniki, jak również inne niż kiedyś postrzeganie miejsca człowieka w świe­cie. Jednocześnie zmiany zachodzące w rzeczywistości pozajęzykowej wymuszają zajęcie określonej postawy wobec kwestii takich jak: Kogo nazywamy człowiekiem?, Jakie zachowanie określimy jako ludzkie?, Czy Polak jest ludzki w taki sam sposób, jak jego sąsiad za granicą?, Co mamy na myśli, mówiąc o człowieczeństwie? Autorka uzupełnia swą analizę porównaniem leksemów związanych z człowiekiem w polszczyźnie i innych językach europejskich.

Monografia Jacka Neckara „Ewolucyjna psychologia osobowości. O naturze człowieka w ujęciu darwinowskim” wypełnia lukę z zakresu psychologii ewolucyjnej w literaturze naukowej na polskim rynku wydawniczym. Autor przekracza nie tylko granice między psychologią a biologią, wskazując możliwości wzbogacenia podejścia psychoewolucyjnego, ale także przekracza podejście ogólne versus różnicowe w psychologii osobowości, zachowując dbałość o rzetelność, jasność i obiektywizm, przekracza granice paradygmatyczne. Książka w krytyczny i syntetyczny sposób przedstawia możliwość stworzenia ewolucyjnego ujęcia osobowości. Autorska propozycja ewolucyjnej teorii osobowości wyrasta z analizy ograniczeń istniejących propozycji psychologii ewolucyjnej w ogóle, a w szczególności ewolucyjnych wyjaśnień motywacji, emocji, samowiedzy i różnic indywidualnych.

"Krótka historia pijaństwa" śledzi romans ludzkości z alkoholem od pradziejów aż do prohibicji, pokazując, jak na przestrzeni wieków zmieniały się powody spożywania trunków: od religijnych, poprzez seksualne i bojowe, aż po rozrywkowe. Książka odpowiada na ważkie pytania: co ludzie pili, w jakiej ilości i dlaczego. Jest to historia świata w nietrzeźwej, być może lepszej, wersji. "Ludzkość pije od swych prapoczątków, co autor bez problemu udowadnia. A że pisze o tym lekko i perliście, rzecz czyta się równie ochoczo, jak wychyla kielichy szampana. Bez dwóch zdań to dzieło ożywcze niczym pierwszy wieczorny dżin z tonikiem, mądre jak kieliszek burgunda i klarowne niczym szklaneczka pilznera." - Robert Makłowicz, dziennikarz, pisarz, podróżnik, krytyk kulinarny "Pierwsza oficjalna biografia alkoholu. Książka dowodzi, że wszyscy pijemy. Pijesz, bo taki twój los. Nie dlatego, że jesteś człowiekiem, bo inne zwierzęta też potrafią narąbać się w pień. Z tą jednak różnicą, że ich z baru nikt na zbity pysk nie wywala. Po tej lekturze jestem przekonany, że świat bez alkoholu wyglądałby zupełnie inaczej. A teraz proszę wybaczyć, idę sobie golnąć." - Robert Motyka, satyryk, kabareciarz, współzałożyciel grupy Paranienormalni "Książek nie czytam, ale taką to bym może kupił w prezencie szwagrowi. Szwagrowi inteligentowi." - Robert M., bezrobotny mieszkaniec Radomia

Piotr Maron ze znawstwem podejmuje się analizy tekstów budzących częstokroć we współczesnej kulturze (kontrkulturze) duże kontrowersje. Dla fanów tego rodzaju przekazu muzycznego niektóre teksty pełnią rolę wręcz manifestów wyboru życiowej postawy, z którymi oni jako odbiorcy i docelowi adresaci silnie się identyfikują. Z kolei innych słuchaczy te same teksty drażnią i oburzają, w pewnych przypadkach postuluje się nawet prohibicję i cenzurę podobnych przekazów, uznanych – z powodów aksjologicznych lub światopoglądowych – za teksty o treściach nienadających się do publicznego prezentowania i propagowania. Sytuacja ta ukazuje, że mają one również wymiar performatywny – na swój sposób działają (oddziałują) i sprawiają, że w sferze kultury (nie tylko muzycznej) pojawiają się nowe konteksty. Tym bardziej więc trafna jest decyzja Autora o podjęciu się analizy tych tekstów z punktu widzenia antropologii kulturowej. dr hab. Marek Rembierz

„Rozprawa Marty Wieczorek ma kilka zalet, które są podstawą mojej wysokiej oceny całości. Na taką opinię złożyło się parę kwestii, m.in. tok podstawowej narracji, rzeczowy, bez zbędnych ozdobników i pustego gadulstwa. Jest to tekst zwarty, dobrze się go czyta, co od razu wskazuje na sprawność językową autorki. Praca jest metodologicznie konsekwentna, poprowadzona w duchu semiotycznej wykładni, nie miesza pojęć i poziomów analizy. Autorka wie, że analiza semiotyczna to działania na poziomie dostrzegania opozycji w warstwie szczegółowej i ich interpretacja poprzez transpozycje na poziom metatekstowy. Trzeba umieć poruszać się między tymi warstwami, co autorka czyni bardzo sprawnie. Tak wyobrażam sobie studium semiotyczne, które spełnia również wymogi myślenia antropologicznego. Rzadko spotykamy się w antropologii z pracami, które tak precyzyjnie realizują samodzielny zamiar badawczy. Taniec nieczęsto doczekuje się tak ważnych analiz". Z recenzji prof. Czesława Robotyckiego Dr Marta Wieczorek jest antropologiem i wykładowcą w Zayed University w Dubaju (Zjednoczone Emiraty Arabskie). Prezentowana praca stanowi jej rozprawę doktorską, obronioną na Uniwersytecie Łódzkim. Zainteresowania badawcze autorki dotyczą antropologii tańca, antropologii wizualnej, studiów genderowych i antropologii miasta.

Michael A.Cremo i Richard L.Thomson przedstawili szereg faktów, które zaprzeczają obecnym poglądom na temat ewolucji ludzkiego gatunku. Opisali ukrywane, ignorowane lub zapomniane dowody archeologiczne. Mimo, że jakościowo i ilościowo miały taką samą wartość naukową, co materiały potwierdzające akceptowane dziś wyjaśnienia o początkach ludzkości, to jednak zostały one odrzucone przez świat nauki. Autorzy mówiąc o ukrywaniu dowodów nie mieli na myśli żadnych teorii spiskowych, ale raczej ciągły, społeczny proces filtracji wiedzy, który ma poważne dalekosiężne konsekwencję. Trzeba pogratulować Michaelowi Cremo i Richardowi Thompsonowi, że dzięki ośmioletniej pracy stworzyli jedyny rozstrzygający, dokładny, gruntowny i pełny zapis praktycznie wszystkich skamieniałości człowieka, bez względu na to czy pasują one do ustalonych teorii naukowych, czy też nie. Nawet stwierdzenie, że zaprezentowane badania przeprowadzono starannie, nie oddaje ich wartości. Nie istnieje żadna inna książka o takim znaczeniu i tej wagi. Ta pozycja powinna być obowiązkową lekturą dla każdego studenta pierwszego roku biologii, archeologii i antropologii, a także wielu innych! Książka ta jest jednocześnie pasjonująca i naukowa.

Ekscytująca wyprawa do źródeł ludzkiego języka. Wyobraź sobie, że jesteś jaskiniowcem żyjącym 25 000 lat temu. Nie mieszkasz jednak w jaskini, tylko w namiocie ze skór rozpiętym na rusztowaniu z kości. Twoja kultura jest tak rozwinięta, że powstają dzieła sztuki. Wokół malowideł zwierząt i obrysów dłoni stawiasz kropki, krzyżyki i trójkąty; kreślisz równoległe linie i spirale. Twój lud wie, jakie jest ich znaczenie – od 30 000 lat używa tych samych 32 znaków. Potem jednak ty i twoje plemię odchodzicie w niepamięć – a z wami wiedza o waszym języku… A teraz, razem z autorką, odkryj, co oznaczały te tajemnicze znaki. Czy wzory kryjące się w głębinach europejskich jaskiń to najdawniejsze ślady „nowoczesnego człowieka”? Czy tak właśnie wyglądał język naszych przodków? Pierwsze znaki udowadniają, że praca paleoantropologa ma o wiele więcej wspólnego z przygodami Indiany Jonesa, niż moglibyśmy przypuszczać. Nie tylko towarzyszymy autorce w trudach jej ekspedycji, ale także stawiamy wraz z nią śmiałe tezy i szukamy ukrytych znaczeń. Łamiemy przy tym szyfr 32 tajemniczych znaków, by poznać myśli naszych przodków… „Jeśli lubisz tajemnice, ta książka jest dla ciebie. Genevieve von Petzinger jest archeologiem, ale w tej fascynującej, żywo i przystępnie napisanej opowieści staje się przewodnikiem i detektywem, odkrywającym tajemnice artystów z epoki lodowej, twórców niesamowitych malowideł zachowanych w jaskiniach. Każdy, kto przeczyta tę książkę, będzie z większym podziwem myślał o tych dawnych artystach, o ich miłości do zwierząt i świata przyrody i o tym, jak wiele mamy z nimi cech wspólnych”. Virginia Morrell, autorka Animal Wise i Ancestral Passions „Genevieve von Petzinger wykazuje, że oprócz sztuki figuratywnej, uderzająco pięknych wizerunków koni i żubrów, na malowidłach pojawiają się również 32 znaki, które mogą być utrwalonym w kamieniu zapisem słów – symbolami, dzięki którym być może uda nam się zajrzeć w umysły ludzi żyjących w czasach paleolitu. Jeśli hipotezy autorki znajdą potwierdzenie, jej praca może okazać się jednym z najważniejszych odkryć naukowych naszych czasów”. Wade Davis, autor Węża i tęczy „Niewiele jest tajemnic równie intrygujących jak ta, co abstrakcyjne symbole namalowane na ścianach grot oznaczały dla twórców żyjących w okresie ostatniego zlodowacenia. W swojej fascynującej książce Genevieve von Petzinger zabiera nas w podróż w czasie, dziesiątki tysięcy lat wstecz, do miejsc, które zadziwiają swoim pięknem. Jest to niezwykła próba zgłębienia psychiki naszych odległych przodków”. Ian Tattersall, kurator w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej

W tomie 2 zostały omówione zagadnienia dotyczące m.in. wojen, konfliktów społecznych oraz terroryzmu. Autor podejmuje próbę dokonania integracji i syntezy wiedzy dotyczącej problematyki zagrożeń życia, co stanowi przedsięwzięcie, które nie zostało dotąd w tak szerokim zakresie podjęte ani w literaturze polskiej, ani obcojęzycznej.

Agata Agnieszka Konczal - ur. 1990, antropolożka, doktor nauk humanistycznych. Zajmuje się antropologią środowiska, ekologią polityczną i historią środowiskową. W badaniach podejmuje problematykę zarządzania zasobami naturalnymi, dyskursów dotyczących przyrody i lasu, koncepcji dzikości i zrównoważenia, relacji władzy i wiedzy, a także etnografii wielogatunkowej oraz zagadnienia antropocenu i zmian klimatu w naukach humanistycznych. Autorka artykułu Koriki, świerki, leśnicy i ekolodzy. Spór wokół Puszczy Białowieskiej jako konflikt o wizje natury (2016). Antropologia lasu. Leśnicy a percepcja i kształtowanie wizerunków przyrody w Polsce to jej pierwsza książka. Czym jest las i kto ma prawo o nim mówić? W antropologii środowiska, a zwłaszcza antropologii lasu, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Autorka wykorzystuje badania etnograficzne oraz analizę procesów „instytucjonalizacji natury”, by pokazać, że w polskim leśnictwie las nie jest kategorią daną i niezmienną ale powstaje w wyniku zderzenia działań i dyskursów, rozlicznych temporalności, a także czynników pozaludzkich. Książka opisuje dynamiczne działania, za pomocą których las, przyroda, środowisko stają się niezbędnymi kategoriami dla zrozumienia społeczeństwa. Rezultatem tego podejścia jest charakterystyka sześciu wizji lasu zidentyfikowanych i opisanych w ramach współczesnego polskiego leśnictwa. Zamiast jednej definicji lasu czytelnik otrzymuje las wizji, las symboli. Książka rzuca wyzwanie nie tylko stereotypom dotyczącym postrzegania lasu, pracy leśników i państwowego nadzoru nad zasobami naturalnymi, ale jest przede wszystkim analizą przeobrażeń zachodzących we współczesnej percepcji i konceptualizacji środowiska naturalnego. Jej celem jest przyjrzenie się ewolucji w relacjach człowiek-natura, oraz współczesnym przeobrażeniom w teoretycznym ich ujmowaniu.

Przyczyną, dla której „opętanie” wywołuje takie emocje, wydaje się fascynacja tym zjawiskiem. Według Vincenta Crapanzana cechuje ona cały zachodni krąg kulturowy, a jej korzenie sięgają V wieku p.n.e., kiedy to Eurypides napisał swoje Bachantki. W sztuce tej król Penteusz sprzeciwia się kultowi nowego boga, którego wyznawcy powoli, ale nieubłaganie zmierzają do Teb […]. Przeciwieństwem zachodniej postawy jest podejście dominujące w kultach vodun. Ze Wstępu Lektura tekstu dostarcza znacznej satysfakcji intelektualnej, budząc z każdym rozdziałem narastające zaciekawienie i przynosząc w rezultacie – jakże rzadkie we współczesnej humanistyce – poczucie, że Autorowi udało się powiedzieć coś ważnego, wnoszącego istotny wkład do współczesnych nauk o człowieku. Rozprawa spełnia […] wymogi stawiane dysertacji naukowej, a zarazem stanowi przykład nauki uprawianej z pasją, odnoszącej się do zagadnień fundamentalnych dla zrozumienia ludzkiej natury. Z recenzji dr. hab. Tomasza Sikory Celem pracy jest zastosowanie metod pochodzących z nauk ewolucyjnych i kognitywnych w porównawczych badaniach nad zjawiskiem transu owładnięciowego. Narzędziem realizacji tego celu jest zdefiniowanie transu owładnięciowego jako imitacji ducha odbywającej się w warunkach rytuału, co zakłóca normalną relację między znakiem a znaczeniem, aktorem a odgrywaną rolą, rzeczywistością a jej obrzędową reprezentacją. W rezultacie typowy rytuał owładnięciowy prowadzi do sytuacji, w której znak staje się swoim znaczeniem, aktor odgrywaną rolą, a rytuał rzeczywistością, którą odtwarza. Teoria ta zostaje następnie wykorzystana w porównawczych badaniach owładnięć transowych w kultach vodun i katolicyzmie, co pomaga potwierdzić wyjściową tezę na temat rytualnego transu, który zmienia grupę niespokrewnionych jednostek w organizm wyższego rzędu. Godne uwagi jest to, że – zakładając funkcjonowanie jednego mechanizmu w obu systemach – kulty vodun i katolicyzm różnią się w kwestii oceny transu. Podczas gdy vodun uznaje go za podstawę doświadczenia religijnego, potwierdzającego kluczowe przesłanki jego ideologii, w katolicyzmie naruszenie granic osoby pozostaje w relacji dysonansu z ortodoksyjną teorią woli, tworzącą fundament chrześcijańskiej antropologii. Jakub Bohuszewicz – doktor, pracownik Instytutu Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się biologiczno-kognitywnymi teoriami religii. Autor tekstów naukowych publikowanych między innymi w „Przeglądzie Religioznawczym”, „Nomosie”, „Studia Religiologica” i „Hermaionie”.

Bezpieczeństwo jest konstytutywnym atrybutem człowieka określającym właściwie każdy aspekt jego aktywności, zarówno w aspekcie ilościowym i jakościowym. Różnicą gatunkową pojęcia bezpieczeństwa jest nie tylko zachowanie ciągłości trwania, najczęściej redukowanego do egzystencji biologicznej, ale przede wszystkim osiąganie adekwatnych do potrzeb i wyobrażeń poziomów jakościowych, wyrażających się w realnych i potencjalnych perspektywach rozwojowych. Antropologiczna i ogólnie humanistyczna płaszczyzna refleksji nad bezpieczeństwem sytuuje tę problematykę, przede wszystkim w obszarze rozwoju kultury, w tym refleksji uniwersalnej i abstrakcyjnej. Współcześnie analiza zjawisk i zdarzeń determinujących bezpieczeństwo podmiotów wymaga znajdowania związków przyczynowo-skutkowych w złożonej postmodernistycznej rzeczywistości (materialnej i niematerialnej). Globalny zasięg zjawisk, powszechna systemowość, wzrost znaczenia kategorii ryzyka, implikują konieczność permanentnego redukowania wszelkich przedmiotowych aspektów bezpieczeństwa od sfery podmiotowej, do bezpieczeństwa personalnego.

Światowy bestseller. Nowa książka najbardziej inspirującego myśliciela XXI wieku. Tak będzie wyglądała nasza przyszłość! Yuval Noah Harari w słynnej książce Sapiens. Od zwierząt do bogów, sprzedanej na całym świecie w nakładzie ponad 5 milionów egzemplarzy, opisywał ewolucję i historię ludzkości. W swym najnowszym dziele stawia kolejny krok – w Homo deus… myśliciel skupia się na teraźniejszych wyzwaniach, szuka odpowiedzi na pytanie, co nas czeka w przyszłości, a przede wszystkim udowadnia, że już wkrótce człowiek stanie się równy bogom. Harari z niezwykłą lekkością, a zarazem wnikliwością łączy historię, filozofię, socjologię, biotechnologię i wiele innych dziedzin nauki. Z tego połączenia wyłania się fascynująca wizja XXI wieku jako epoki, w której dokona się najważniejsza i najgłębsza przemiana w dziejach. Śmierć to tylko problem techniczny. Światowe korporacje prowadzą wyścig po nieśmiertelność. Już niebawem najbogatszych będzie stać na przedłużanie swojego życia. Jeśli człowiek będzie nieśmiertelny, jak zmienią się społeczeństwa i religie? Czy ludzkość osiągnie szczęście? Człowiek to biologiczna maszyna, a skoro tak, można nią sterować. W XXI wieku poczucie szczęścia po prostu będzie można włączyć na żądanie. Wojna to przeżytek Już dzisiaj więcej osób umiera w wyniku samobójstw niż w konfliktach zbrojnych. O czym to świadczy? Nowe religie, nowa struktura społeczna, nowa ekonomia, bioinżynieria, cyborgizacja, nowa etyka i nowy humanizm. Jesteśmy na to gotowi? Czy odnajdziemy się w takim świecie? To rodzaj książki, która zmiata pajęczyny z naszych mózgów. Styl Harariego, promieniujący mocą i jasnością sprawia, że czytelnik patrzy na świat jak na zjawisko dziwne i zarazem nowe. „The Sunday Times” Yuval Noah Harari (ur. 1976) – izraelski historyk, profesor na Hebrew University w Jerozolimie. Obecnie uważany jest za jednego z najważniejszych makrohistoryków i filozofów współczesnych. Autor międzynarodowego bestsellera Sapiens. Od zwierząt do bogów. Książka okazała się wielkim sukcesem – ponad 5 milionów sprzedanych egzemplarzy w 45 krajach. Druga książka Homo deus również okazała się bestsellerem – dotarła do trzeciego miejsca na liście bestsellerów „New York Timesa”, a na brytyjskiej liście „The Sunday Times” przez 8 tygodni gościła na pierwszym miejscu (dzieląc miejsce z pierwszą książką Harariego). Yuval Noah Harari mieszka pod Jerozolimie wraz ze swoim mężem. Jest weganinem i nie posiada telefonu komórkowego.

Publikacja odpowiada na podstawowe pytania antropologiczne w świetle nauczania wybranych Ojców Kościoła, tzn. Św. Grzegorza z Nyssy, Św. Jana Chryzostoma i Św. Augustyna. Przedmiotem badań jest antropologia wybranych Ojców Kościoła oraz korespondująca z nią pedagogika, określana mianem „pedagogii osoby”. Celem jest przypominanie nauki Ojców, aby znać fundament, na którym można budować pedagogikę personalistyczną w nurcie katolickim i bez którego nie można i nie należy rozwijać pedagogiki w tej perspektywie. Zamierzeniem jest też wskazanie na fakt, że nie sposób zrozumieć człowieka i poznać prawdy o osobie ludzkiej bez odniesienia do wymiaru metafizycznego i religijnego. Wreszcie ważne staje się wskazanie, na fundamencie zalecanym przez antropologię Ojców, wniosków na przyszłość.

Mimo świetnych tradycji innych krajów europejskich (International Peace Research Institute w Sztokholmie, galtungowski Peace Research Institute w Oslo, Peace Research Association z siedzibą w Londynie), wątki badań nad pokojem oraz wychowania dla pokoju były stosunkowo słabo artykułowane na gruncie polskim i praktycznie są nieobecne w polskiej myśli pedagogicznej XXI wieku. Z tym większym uznaniem należy zatem powitać inicjatywę Krystyny M. Błeszyńskiej mającą na celu przywrócenie ich i odczytanie w nowym kontekście pedagogicznym, jakim jest edukacja międzykulturowa. Zamierzenie, którego owocem jest między innymi niniejsze opracowanie. (prof. dr hab. Lech W. Zacher) Książka ta wpisuje się wyraźnie w aktualny klimat kultury naznaczony rozchwianiem – do niedawana wydawało się oczywistych – fundamentów demokratycznego bezpieczeństwa w wielu krajach Unii Europejskiej, a zwłaszcza w Polsce. Nie bez przyczyny współcześnie w środowisku teoretyków i badaczy społecznych intensyfikuje się debata dotycząca wychowania do pokoju, zagrożeń pokoju czy konieczności wzmocnienia prodemokratycznych dyspozycji obywatelskich – solidarności, etyki troski o innych, kultywowania krzepiących więzi w środowiskach lokalnych, krytycznej partycypacji w środowisku tradycyjnych i nowych mediów (umiejętności demaskowania zmanipulowanych czy propagandowych treści), etyczności nieskrepowanego komunikowania się w internecie (powstrzymanie mowy nienawiści itp.). […] Związani z domenami szeroko pojętej międzykulturowości czy wielokulturowości (oba pojęcia nabrały w ostatnich miesiącach w Polsce wyjątkowo negatywnego znaczenia dzięki umacnianiu się populistycznych nastrojów) podejmują i porządkują tę dyskusję z pozycji akademickich. (prof. dr hab. Lucyna Kopciewicz)