Tajemnice gnozy

Zbiór koptyjskich tekstów z Nag Hammadi w kodeksie VI powstał dzięki pracy skrybów, a być może także pomysłu tłumaczy z języka greckiego na koptyjski. O wyborze tekstów do przetłumaczenia i przepisania na papirusach mógł decydować właściciel greckich oryginałów, zamawiający, albo skryptorium, w którym powstały rękopisy. Mimo wielu rożnych prób i propozycji nie zostały ostatecznie wyjaśnione okoliczności powstania zbioru z Nag Hammadi, w tym oczywiście także zbioru spisanego w kodeksie VI. Więcej informacji o powstaniu rękopisów mogą nam dostarczyć zapisy skrybów, którzy przepisywali teksty. Pod tym względem kodeks VI wyróżnia się w szczególny sposób, bo zawiera notatkę anonimowego skryby. […] Notatka jest oddzielona od reszty tekstu linią obejmującą ją ze wszystkich stron. Na określenie tytułów tekstów, które miał w ręku, używa słowa „logos”, także gdy używa go w liczbie mnogiej. Skryba przepisywał owe logoi (tłumaczę tu jako „rozprawy”) z jakiegoś innego zbioru, w którym takich utworów było bardzo wiele. Otwartym pytaniem jest, czy jest to notatka kopisty, czy tłumacza. Gdyby pochodziła od tłumacza, to można sądzić, że tłumacz przepisywał i tłumaczył z jakiegoś zbioru greckiego. Mahé, wydawca tekstów hermetycznych z VI kodeksu, doszedł jednak do przekonania, że notatkę sporządził skryba, który przepisywał teksty już przetłumaczone, a notatkę umieścił na papirusie, ponieważ akurat znalazło się miejsce po zakończeniu kopii pierwszego tekstu hermetycznego. Po notatce rozpoczął przepisywanie fragmentu z „Asklepiosa”. Krótka notatka skryby pozwala nam wyobrazić sobie, jak mogły powstawać rękopisy z Nag Hammadi, także VI kodeks tego zbioru. Niniejsze wydanie tekstów VI kodeksu w języku polskim z komentarzem tekstowym i treściowy jest hołdem składanym Osobie Pani Profesor Szczudłowskiej-Dembskiej. Poszczególne pisma, przetłumaczone przez Panią Profesor, zostały przez współautorów opatrzone dodatkowym komentarzem i/lub (dodatkowym) wstępem, bibliografią oraz podzielone tematycznie dla większej czytelności przekazu. Ewentualne zmiany w tłumaczeniu zaznaczono w komentarzach do każdego pisma. Jeden tekst – Noema – występuje w wydaniu podwójnie: I – w przekładzie (ze wstępem) Pani Profesor oraz B. Charkiewicz (z d. Toczydłowskiej), II – w przekładzie (ze wstępem i komentarzem) prof. W. Myszora. Do przekładów tekstów koptyjskich dołączono ich ewentualne ekwiwalenty językowe (z dopiskiem „Dodatek”): Rzeczpospolita (dołączony przekład tekstu greckiego) i „Asklepios” (dołączony przekład ekwiwalentu łacińskiego).