Społeczne zamykanie (się) przestrzeni

Autorka omawia w książce problematykę wykluczenia w ujęciu szerokiej interdyscyplinarnej metodologii, na podstawie bogatej literatury przedmiotu i wyników pionierskich badań własnych przeprowadzonych w polskich enklawach biedy. Na uwagę zasługują m.in. ciekawe wnioski płynące z analizy postrzegania przestrzeni przez osoby badane i wielowątkowa interpretacja ich wypowiedzi i rysunków (tzw. map mentalnych). Wykluczenie w zmiennej perspektywie wykluczający–wykluczani wzbudzać może skrajne emocje: entuzjazm wygranej, spokój z powodu odsunięcia zagrożenia, gniew w obliczu nierówności, smutek odrzucenia, lęk przed skrzywdzeniem, traumę eksterminacji. Wielość znaczeń, manifestacji, konsekwencji wykluczeń pobudza poznawczo, wyzwala reakcje: od afirmujących zjawisko wyjaśnień po ideologiczną walkę z nierównościami. Wykluczenie jako życiowe doświadczenie i społeczna pozycja to także zmienna wpływająca na sposób widzenia siebie i innych, otaczającego świata, w tym najbliższej okolicy, będącej miejscem zamieszkania i codziennych aktywności. I to właśnie wiedza osób doświadczających wykluczenia w różnych jego aspektach dotycząca zamieszkiwanej okolicy, zakodowana w formie map mentalnych, stała się przedmiotem mojego szczególnego zainteresowania. z Wprowadzenia [T]o praca oryginalna, bardzo ambitnie pomyślana, wielowątkowa i interdyscyplinarna, bo usytuowana na pograniczach kilku subdyscyplin socjologii – socjologii wykluczenia społecznego, socjologii miasta, socjologii poznania, ale także wkraczająca na tereny psychologii i jej różnych subdyscyplin, geografii społecznej i innych gałęzi humanistyki. (…) Praca daje nową, ciekawą i ważną wiedzę na temat wykluczenia, przestrzeni i sposobów jej postrzegania. Choć Autorka wielokrotnie wskazuje na inspiracje płynące od innych badaczy, niewątpliwie jej praca – jeśli chodzi zwłaszcza o mapy mentalne i ostatni rozdział – ma charakter pionierski w polskiej socjologii. z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Tarkowskiej