Człowiek wobec losu

HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI, Tom 86 Czym jest los, czy kryje się on w człowieku, czy leży poza nim, czy jest tajemną koniecznością, czy zwykłym przypadkiem? Pytania o los są obecne w myśli Zachodu od dawna. Ich korzenie sięgają mitów starożytnej Grecji oraz wyrosłej z nich tragedii, będącej literacką formą otwierającą szczególną przestrzeń dla rozmyślań o losie. Poprzez wieki swego istnienia pojęcie losu ulegało oczywiście różnym przemianom, w których ukształtowała się jego długa i skomplikowana historia. Zarazem jednak, przechodząc przez wiele meandrów własnych dziejów, pojęcie losu zachowalo niewątpliwie określoną tożsamość swej treści, która pojawia się jako ta sama, lub choćby tylko podobna, ilekroć człowiek w myśleniu do tego pojęcia się odwołuje. Z długiej historii pojęcia losu wybieramy w tej książce jedynie krótki jej odcinek. Rozważamy tu dzieje losu pomiędzy Kandydem Woltera, a człowiekiem bez właściwości Musila. Są te dzieje istotne, pozwalają lepiej rozumieć dzisiejszą problematyczność losu oraz nieustające dążenia rozumu instrumentalnego, by nad nim ostatecznie zapanować. Problem losu to zawsze także kwestia granic wolności człowieka i jego nieustannego dążenia do ich przekraczania.