Hermeneutyka wypowiedzi

Co właściwie znaczy rozumieć wypowiedź? Czy oznacza to znać warunki jej sensowności? Doświadczenie, do którego odsyła i z którego zdaje sprawę? Czy będąc w określonym momencie czasowo-sytuacyjnym, oznacza rozumieć horyzont możliwości: (i) jakie daje się rozpoznać, by wybrać to, co uważa się za lepsze przy chłodnej kalkulacji, bardziej korzystne ze względu na potrzeby czy na stawiane sobie cele? Bądź też, (ii) demaskując mechanizm dominacji, wyzwolić się z zależności? Jeśli tak, to wystarczyłby horyzont faktyczności, hermeneutyka, której podwaliny Martin Heidegger położył w Byciu i czasie. Obszar badania odsłania się jednak dopiero wówczas, gdy wiara w sens wypowiedzi okazuje się kłopotliwa. Ze Wstępu Wartością rozprawy jest ukazanie, jak problematyka wypowiedzi odzwierciedla się w filozoficznym dyskursie, używanej terminologii i jej zmianach od Descartes’a aż po, powiedzmy, Jana Patočkę z uwzględnieniem myśli klasycznej (zwłaszcza Retoryki Arystotelesa) i wyostrza samo pytanie o człowieka (kim jest człowiek?). Autor zatacza trzy kręgi, odpowiadające trzem częściom rozprawy, w których powoli, poprzez nawroty i ubogacające powtórzenia, zbliża się ku konkluzji, że „czucie” jest kluczem otwierającym świat ludzkiego życia. Na granicy tego świata umieszcza szeroko rozumianą „wypowiedź”, której nie pozwala – jak sądzi – dobrze zrozumieć ani logika nauk skupionych na rzeczach, ani hermeneutyka bazująca na języku, lecz dopiero doświadczenie uprzednie względem języka – „żywa cielesność”, wyrażająca się zakorzenionym w pragnieniu zainteresowaniem, totalnością odniesień do tzw. świata naturalnego oraz mierzącymi „tętno życia” uczuciami. W świetle tak pojętej wypowiedzi prawda o człowieku przedstawia się jako całość doświadczenia wzrastania i stawania się człowiekiem. Ks. prof. dr hab. Stanisław Wszołek Piotr Janik SJ – jezuita, adiunkt badawczy w Instytucie Filozofii Akademii Ignatianum w Krakowie, absolwent Politechniki Wrocławskiej (Computer Science), The San Luigi Theology College w Neapolu i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Doktorat z filozofii obronił w Ignatianum na podstawie rozprawy Koncepcja przekonania w ujęciu semiotyczno-pragmatycznym. Charles S. Peirce (1839–1914). Członek Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego (PTFen.org.pl) oraz „The Stein Circle”. The International Association for the Study of the Philosophy of Edith Stein (IASPES). Obszar badawczy: semiotyka triadyczna (stoicka, Peirce’owska), filozofia języka w tradycji kontynentalnej: fenomenologia, hermeneutyka, logika i dyskurs, filozofia humanistyki, ontologia hermeneutyczna, antropologia, informatyka i cybernetyka.