NOWE ATENY. Atomy za całe góry

Atomy za całe góry to część Nowych Aten – encyklopedii Benedykta Chmielowskiego, wydanej w połowie XVIII wieku. Poświęcone zostały matematyce, do której należą: arytmetyka, geometria, astronomia, astrologia, chronologia (z uwagami o podziałach czasu), geografia, hydrografia, horografia (opisująca zegary) i statica (dotycząca machin), optyka, architektura (cywilna i militarna), taktyka oraz muzyka. Towarzyszą temu budzące ciekawość dodatkowe tematy: fizjognomia, chiromancja i teoria snów, kwestia istnienia wielu równoległych światów, sposoby wydobywania z dna morskiego zatopionych statków, informacje o mówiących statuach, o wozach jeżdżących bez koni, o armatach itp. Chmielowski dobył tę wiedzę z dawnych dzieł encyklopedycznych, wśród których szczególnie ważna okazała się praca Caspara Schotta, niemieckiego jezuity, współpracownika Athanasiusa Kirchera.