Parafraza księgi XII „Metafizyki” Arystotelesa

Temistiusza Parafraza księgi XII Metafizyki Arystotelesa jest rodzajem komentarza na temat tytułowej księgi, zawierającej wykład na temat substancji, jej rodzajów, natury, funkcji, aż po substancję pierwszą i jej rolę jako przyczyny ruchu w świecie. Temistiusz analizuje za Arystotelesem charakter przyczyn wewnętrznych i zewnętrznych, właściwości pierwszej przyczyny, jak: wieczność, niezmienność, jedność, jej relację do innych przyczyn ruchu w świecie, czy wreszcie jej charakter jako przyczyny celowej. Książka zawiera tekst łaciński i pierwszy polski przekład autorstwa Moniki A. Komsty wraz z komentarzem, słownikiem terminów, bibliografią oraz indeksami osobowym i pojęć. W obszernym wprowadzeniu od tłumaczki znajdziemy uwagi o historii badań nad księgą XII Metafizyki Arystotelesa, jej autentycznością, autonomią treściową w stosunku do innych części dzieła, relacją do pozostałych prac Stagiryty czy chronologią powstania. Niezwykle interesującą częścią wprowadzenia jest: historia samej parafrazy Temistiusza jako szczególnej formy komentarza sporządzonej na użytek szkolny, omówienie jej treści, a więc Temistiusza koncepcji Boga wraz z trudnościami, oraz uwagi o niezwykłych losach kolejnych przekładów parafrazy.