Dyscypliny humanistyczne i ekologia

W działaniach mających na celu powstrzymanie niszczenia i destrukcji środowiska przyrodniczego ważna rola przypada naukom humanistycznym. Z jednej strony dyscypliny te dają szerszą i pogłębioną analizę kulturowych, światopoglądowych, cywilizacyjnych uwarunkowań i przyczyn kryzysu ekologicznego, z drugiej jak żadne inne dysponują dużymi możliwościami w zakresie kształtowania świadomości, pobudzania motywacji, kreowania określonych postaw i zachowań proekologicznych, a także dostarczają tak potrzebnych uzasadnień dla działań przyjaznych środowisku. Korzystając z wyników własnych dociekań oraz z rozeznania stanu środowiska dostarczanego przez nauki przyrodnicze, zmierzają do wypracowania nowego modelu rozwoju i nowego modelu relacji pomiędzy człowiekiem, kulturą a przyrodą. Rezultatem wyraźnego ukierunkowania refleksji humanistycznej na szeroko rozumianą problematykę ekologiczną jest powstanie humanistycznego kierunku ochrony środowiska, określanego także mianem humanizmu ekologicznego. Jego integralnym składnikiem jest myśl filozoficzno-etyczna (ekofilozofia, etyka środowiskowa) wraz z innymi dyscyplinami humanistycznymi zaangażowanymi na rzecz ochrony środowiska: ekopedagogiką, ekoestetyką, psychologią ekologiczną czy ekoteologią. Uzupełniają one nauki przyrodnicze, techniczne i prawne ukierunkowane na rzecz ochrony środowiska o szereg nowych i doniosłych składników, m.in. o wymiar filozoficzny, aksjologiczny (etyczny i estetyczny), psychologiczny oraz edukacyjno-wychowawczy. Niniejsze opracowanie jest pierwszą w literaturze przedmiotu próbą przedstawienia w miarę pełnego zestawu dyscyplin humanistycznych zaangażowanych na rzecz ekologii.