Filozofia osobowości

Monografia Filozofia osobowości zawiera cztery rozdziały, z których rozdziały II, III, IV, stanowią rozwinięcie rozdziału I. Rozdział I Konstytucja człowieka – wyznaczający fundament monografii – wspiera się na następującej tezie: podstawowe atrybuty człowieka da się ująć w terminach biokultury. Autorska wykładnia biokultury człowieka jest wyprowadzona z implikacji: jeżeli biologiczny rozwój człowieka jest konieczny, zaś kulturowe kształtowanie rozwoju jest przygodne, to w człowieku zbiega się to, co konieczne i to, co przygodne. Autorska idea biokultury człowieka zakłada, że ludzka natura determinuje biologiczny ROZWÓJ struktur wrodzonych mózgu, natomiast ludzka kultura warunkuje KSZTAŁTOWANIE permanentnie wyłaniającej się świadomości psychicznej i samoświadomości umysłowej z predyspozycji. Rozdział II Wychowanie człowieka wspiera się na następującej implikacji: jeżeli konstytucja osobowości zależy od wychowania człowieka, to tym samym od wychowania człowieka zależy jego zachowanie. Zachowania powinny być przewidywalne i akceptowalne, zgodne z kulturowo-społecznymi oczekiwaniami uznanymi za wzorce. Co jest przyczyną tego, że tylko niekiedy to jest możliwe? Teoria wychowania ma swój przedmiot badań i metody badań. Przedmiotem badań jest biokultura człowieka, zaś metody badań są nakierowane na równoważenie procesu dojrzewania osobowości, uwzględniającego do- stosowanie kulturowego kształtowania do biologicznego rozwoju. Wszelkie próby ideologizacji teorii wychowania prowadzą do zniekształcania osobowości człowieka. Każda prawidłowo skonstruowana teoria wychowania musi spełniać następującą implikację: jeżeli człowiek jest warunkowany biologicznym rozwojem struktur wrodzonych i kulturowym kształtowaniem, to wychowanie człowieka musi być warunkowane wydobywa- niem tego, co w strukturach wrodzonych chowane (wychowanie jako wy- dobywanie) oraz kształtowaniem tego, co wydobyte (wychowanie jako kształtowanie wydobytych predyspozycji). Bez elementarnej znajomości genetycznej struktury wrodzonej wszelkie wychowanie jest mniej lub bar- dziej przypadkowe; brak rozeznania struktur wrodzonych staje się siedliskiem edukacyjnego zamętu i zaburzeń psychicznych. Druga część rozdziału poświęcona jest autorskiej teorii trójjedni, która ujmuje człowieka w trzech upostaciowieniach: człowieka jako osobę, człowieka jako istotę społeczną oraz człowieka jako obywatela. Wychowanie w perspektywie trójjedni człowieka odsłania sens wychowania personalnego, wychowania społecznego i wychowania obywatelskiego.