Publikowane w niniejszym tomie listy zostały wybrane z trzytomowego zbioru listów Carla Gustava Junga opublikowanego przez Anielę Jaffé we współpracy z Gerhardem Adlerem. W sumie zachowało się około 1600 listów do różnych adresatów, wspomniane wydanie obejmuje 1000 listów, z czego jedną czwartą (objętości tekstu) publikujemy w niniejszym wyborze polskim. Mimo że korespondencja Junga ukazała się już drukiem po śmierci autora, on sam wyraził zgodę na jej opublikowanie, ponieważ - jak pisze Aniela Jaffé w przedmowie - “W późniejszych latach, kiedy już pewne było, że przygotowywane wydanie korespondencji może dojść do skutku, dyktując list niekiedy zauważał, że to, co właśnie podyktował, jest nie tylko komunikatem adresowanym do odbiorcy, lecz że jest przeznaczone «do listów»”. Gdy w 1955 roku sekretarką Junga została Aniela Jaffé, do archiwum trafiały również kopie listów pisanych własnoręcznie przez Junga. Listy sprzed 1930 roku opublikowane zostały przede wszystkim dzięki łaskawej zgodzie adresatów lub ich spadkobierców, którzy w odpowiedzi na prośbę rodziny Junga nadesłali kopie zachowanej korespondencji.

Studiowanie dokonań wybitnych psychologów przybliża do odpowiedzi na fundamentalne pytania: kim tak naprawdę jesteśmy i jaki sens ma nasza egzystencja. Wszak psychologia jest jedną z kilku najważniejszych dziedzin, które od dawna poszukują odpowiedzi na te i im podobne kwestie, chlubiąc się pluralizmem koncepcji i strategii badawczych, a zarazem borykając się z nimi. Historia polskiej myśli psychologicznej w syntetyczny sposób pokazuje narodziny oraz dzieje polskiej psychologii naukowej, stosowanej oraz psychoanalizy. Autorzy opisują historię polskiej psychologii począwszy od rozważań o charakterze psychologicznym zawartych w dawnych tekstach naukowych, przez pierwsze projekty uprawiania psychologii jako samodzielnej dyscypliny naukowej, po powołanie katedr i pracowni psychologicznych oraz funkcjonowanie psychologii pozauniwersyteckiej, stosowanej. Monografia prezentuje dzieje polskiej psychologii do wybuchu drugiej wojny światowej. W nowej wersji książki dokonaliśmy kilku istotnych modyfikacji, które dotyczą psychologii stosowanej, eugeniki i psychoanalizy. Niektóre z rozdziałów i podrozdziałów napisaliśmy od nowa. Znacząco rozbudowaliśmy wiele wątków, w tym charakterystyki m.in. Abramowskiego, Dąbrowskiego, Heinricha, Ochorowicza, Szumana. Staraliśmy się uwypuklić kontakty polskich psychologów z innymi ośrodkami oraz wskazać na relacje z ich zagranicznymi nauczycielami i kolegami. Tam, gdzie się to dało pokazać – jak choćby w odniesieniu do Abramowskiego, Dąbrowskiego, Heinricha, Joteyko, Twardowskiego, psychologii stosowanej czy psychoanalizy – uwzględniliśmy recepcję polskich osiągnięć za granicą. Staraliśmy się też zaakcentować, że w budowaniu polskiej psychologii aktywnie uczestniczyli badacze o różnym pochodzeniu etnicznym. W ten sposób dążyliśmy do opracowania, na ile to możliwe, policentrycznej historii psychologii. Jednocześnie wystrzegaliśmy się „romantyzacji”, rzetelnie prezentując wartościowe przykłady intelektualnej i kulturalnej przeszłości polskiej myśli psychologicznej. Z tekstu

"Zamiar Bruce'a Finka godny jest najwyższego szacunku. Stara się on bowiem maksymalnie przybliżyć psychoterapeutom wszelkich orientacji niezwykłe i pasjonujące osiągnięcia Lacana w zakresie psychoanalitycznej praxis. Jego kontrowersyjne poglądy i dla wielu "obrazoburcze" techniki terapeutyczne stają się dzięki talentowi Finka bardziej zrozumiałe i przystępne. Wielu czytelników, praktyków psychoterapii, jak i psychoanalityków, odczuje natychmiast paradoksalność ujęcia, stawianie na głowie utartych schematów oraz obalanie funkcjonujących przesądów w obszarze szeroko rozumianej psychoterapii, że o psychoanalizie nie wspomnę. Mam nadzieję, że śmiałość otwartej perspektywy, w gruncie rzeczy rewolucyjność ujęcia lacanowskiego, wynagrodzi wszystkim tym, którzy przebrną przez niełatwy mimo wszystko tekst, wysiłek i trud czytelniczy. Być może niektórych zachęci do pójścia o krok dalej." Krzysztof Pawlak

Jacques Lacan żył osiemdziesiąt burzliwych lat i zrobił znaczącą karierę mówiąc rzeczy, których niemal nikt nie rozumiał. Sprowokował całą serię zażartych kłótni wewnątrz świata psychoanalizy, które to kłótnie doprowadziły w latach 60. do wykluczenia go z Międzynarodowego Stowarzyszenia Psychoanalitycznego (IPA). Pozbawiony zawodowego uznania i światowych aren, Lacan ograniczony został do bycia obrazoburcą Paryża. Założył tam własną szkołę freudowską, a wśród jego przyjaciół byli Maurice Merleau-Ponty, Alberto Giacometti, Andre Malraux, Roman Jakobson, Claude Levi-strauss, Salvador Dali, Pablo Picasso i Jean-Paul Sartre.

Psychologia stała się samodzielną nauką dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Wymagało to wypracowania nowych metod badawczych oraz nowatorskiego spojrzenia na problemy wyjaśniane dotąd w duchu spekulacji filozoficznych. Wśród promotorów nowoczesnej psychologii naukowej wyróżniał się francuski uczony Theodule Armand Ribot (1839-1916). Dziś prawie zupełnie zapomniany, był jednym z najbardziej poczytnych autorów prac psychologicznych. Jego prace inspirowały rodzimych uczonych. Polska ,,moda" na Ribota jest dowodem na to, że rozwój naszej psychologii przebiegał od początku w głównym nurcie rozwoju nauki europejskiej. Publikacja odkrywa nieznane dotąd aspekty historii ,,nowej" psychologii w Polsce. Jest ona pierwszym syntetycznym omówieniem poglądów Ribota i reakcji na nie w polskiej literaturze naukowej.

„Realna, a więc emancypująca, transformująca i modernizująca obecność psychoanalizy na polskich ziemiach wydaje się trudna do zauważenia”. Sformułowanie tak mocnego wniosku wymaga bardzo rzetelnego udokumentowania. Z tego obowiązku autor i autorka wywiązali się z nawiązką – książka jest świadectwem głębokiej i rzetelnej pracy na materiałach źródłowych, świetnie odzwierciedlonej w treści, przypisach i bibliografii. W naturalny też sposób podzielili między siebie pracę: Bartłomiej Dobroczyński (…) konstruuje swój wywód na zasadzie zderzenia tez i anty-tez; teza pierwsza powtarza, że „psychoanaliza odegrała wielką rolę w polskim ruchu umysłowym”, anty-teza przyjmuje: „freudyzm nigdy nie miał w Polsce zbyt wielu zwolenników” (…), by doprowadzić do dwóch syntez (…) dla których najbardziej znaczący jest tytuł Interludium II: Zdemaskowany „Żydowin Freud”. Mira Marcinów, autorka drugiej części dyptyku, wychodzi od historii Barbary Ubryk, kobiety więzionej latami w klasztorze z powodu problemów o tle seksualnym, by w Foucaultowskim geście zarysować „genealogię” polskiej psychiatrii (…), zamykając cały wywód codą, czerpiącą tytuł ze znanego wystąpienia Marii Janion: „Naród, który nie umie istnieć bez cierpienia, musi sam sobie je zadawać”. Z recenzji prof. Andrzeja Ledera

Geniusz, dla którego najważniejszy był człowiek Ten wie o człowieku więcej niż Freud, Heidegger, Levinas. ks. prof. Józef Tischner Wielkość Antoniego Kępińskiego wyraża się tym, że – odwołam się tu do zwrotu banalnego, ale kluczowego – wyprzedził on epokę. Nigdy nie czułem tego rodzaju tremy i onieśmielenia, jak teraz, dzieląc się refleksjami o tej książce. Czy Kępiński przeszedł w swoim życiu epizod psychotyczny? Są przesłanki potwierdzające tę hipotezę i o tym autorka książki pisze wprost. prof. Bogdan de Barbaro Uformował moje spojrzenie na psychiatrię, ale też – co ważniejsze – postawy, poglądy, systemy wartości. prof. Jerzy Aleksandrowicz Gdyby zapytać polskich psychiatrów, czyje książki wpłynęły na ich wybór kierunku kształcenia, bardzo wielu odpowie, że Kępińskiego. Nie ma chyba drugiej takiej inspiracji w psychiatrii polskiej jak jego dzieła. dr Łukasz Cichocki Nie cierpi obłudy, układów, sztywności, „chodzenia pod krawatem”, towarzyskiego ple-ple, konferencji organizowanych po to, by szermujący tak zwanymi złotymi myślami mogli się popisać. dziennikarka Ewa Owsiany Poglądy Kępińskiego, spopularyzowane w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, wpłynęły nie tylko na środowisko psychiatryczne, ale w ogóle na społeczeństwo. Od tego czasu inaczej zaczęto patrzeć na chorych psychicznie. prof. Krzysztof Rutkowski Krystyna Rożnowska – dziennikarka z wieloletnim doświadczeniem, autorka cenionych poradników medycznych oraz książek, w tym biografii prof. Juliana Aleksandrowicza Uleczyć świat. W Wydawnictwie WAM opublikowała Zwyciężoną i Można oszaleć – opowieść o pacjentach szpitala psychiatrycznego.

Współczesna psychologia naukowa narodziła się na uczelniach Europy Środkowej, a jej pionierami była środkowoeuropejska kadra akademicka. Zapoczątkowany programem „nowej psychologii” Wilhelma Wundta spór o oblicze dyscypliny, który rozgorzał w drugiej połowie XIX wieku w europejskich uniwersytetach, stał się początkiem emancypacji psychologii jako samodzielnej dyscypliny badawczej. Dziś, w czasach prymatu psychologii amerykańskiej, warto przypominać, że kolebką współczesnej psychologii była centralna Europa. W tej książce przedstawione zostały podstawowe fakty i godne uwagi nazwiska psychologów, którzy żyli i pracowali w Polsce, Niemczech, Austrii, Czechach i Słowacji, na Węgrzech oraz w Słowenii. Jej główne ramy czasowe to okres od 1879 do 1939 roku, a więc od daty zorganizowania przez Wilhelma Wundta w Lipsku pierwszej pracowni psychologicznej do wybuchu drugiej wojny światowej. Obie te daty wytyczają istotny etap w dziejach psychologii. W wykładzie historii psychologii znalazły się życiorysy osób zajmujących się psychologią, ich teorie i prowadzone przez nich badania oraz wynikające z tej działalności szeroko pojęte związki intelektualne. Wybór nazwisk jest subiektywny. Zostały tu przypomniane również i takie postacie, które nie pojawiają się w innych syntezach dziejów nauki, warto bowiem na historię psychologii spojrzeć sięgając głębiej, niż proponuje to większość dotychczasowych opracowań. Tylko wtedy można w dużej przecież grupie uczonych dostrzec tych, którzy starali się wnieść swój wkład w rozwój psychologii, lecz pozostawali dotąd niezauważeni, a także niedocenieni. Wydaje się, że często jedynym powodem nieobecności pewnych osób w analizach dziejów nauki jest to, że nikt się nimi nie zainteresował, nie przypomniał ich biografii i dokonań. Co roku pojawiają się artykuły mające w tytule przymiotniki „nieznany” lub „zapomniany”, wydobywające z przepastnej historii nauki postaci o istotnym dorobku, a niekiedy ciekawym życiorysie. Zamierzeniem Autora było zaprezentowanie czytelnikom przynajmniej niektórych spośród takich osób.

Uniwersalna metoda terapeutyczna potwierdzona badaniami Możliwość opowiedzenia o stresujących i przykrych wydarzeniach jest bardzo ważnym elementem procesu terapeutycznego. Takie założenie leży również u podstaw pisania ekspresywnego – autorskiej metody opierającej się na opisywaniu bolesnych doświadczeń przez 15-20 minut dziennie, w ciagu kolejnych dni. Jak potwierdzają badania, pisanie o problematycznych sytuacjach prowadzi do wyraźnej poprawy samopoczucia, zdrowia psychicznego i równowagi emocjonalnej, redukuje stres i pomaga w budowaniu relacji. Książka ta stanowi dokładny opis metody terapeutycznej, wraz ze wskazówkami, jak wykorzystać ją w praktyce – zarówno samodzielnie jak i podczas pracy z pacjentem. Zebrane informacje opatrzono licznymi przykładami, przedstawiono wyniki badań oraz przebieg eksperymentów prowadzonych przez ostatnie 30 lat. Proponowane rozwiązania sprawdzają się u osób z problemami psychologicznymi, doświadczających traumy lub narażonych na stres, a także mogą stanowić element terapii lęku, depresji czy zespołu stresu pourazowego. To doskonała pozycja dla specjalistów chcących poznać metodę pisania ekspresywnego – niezależnie od praktykowanego nurtu terapeutycznego. Dzięki przystępnemu i praktycznemu podejściu, opisaną w książce metodę może zastosować każdy, komu zależy na poprawie swojego samopoczucia i zdrowia psychicznego. „Terapia przez pisanie to wspaniałe połączenie intrygujących przykładów z aktualną wiedzą naukową. Autorzy stawiają arcyciekawą tezę, że możemy poprawić swój ogólny stan zdrowia i samopoczucie, pisząc o dręczących nas uczuciach i doświadczeniach. Książka jest lekka i motywująca, zawiera opisy przydatnych ćwiczeń i sugestie, które pomogą ci dojść do zdrowia”. Dr Dena Rosenbloom „Ogromna moc wyrażania emocji to jedno z najważniejszych odkryć, jakich dokonali psychologowie. Łącząc naukową precyzję z wiedzą praktyczną, autorzy książki w przystępny sposób przedstawiają wiele wnikliwych obserwacji. Warto pisać!” Dr Shelley E. Taylor „Fascynująca publikacja. Uczy, że pisanie wpływa pozytywnie na układ odpornościowy i może być skutecznym elementem terapii w przypadku traum, problemów psychologicznych oraz chronicznych chorób. Jeśli chcesz pobudzić swój mózg do myślenia, oczyścić umysł lub poradzić sobie z trudnymi doświadczeniami, zajrzyj do tej książki” . Susan M. Pollak

Erich Fromm (1900-80) – amerykański psycholog i filozof pochodzenia niemieckiego, uznawany za jednego z najwybitniejszych humanistów XX wieku, twórca psychoanalizy humanistycznej. Autor kilkudziesięciu książek, w tym tak ważnych jak "Ucieczka od wolności", "Zapomniany język", "Patologia normalności", "Zdrowe społeczeństwo", "Rewolucja nadziei" czy właśnie "Pasje Zygmunta Freuda". "Pasje Zygmunta Freuda" to krytyczna, a jednak pełna uznania i szacunku analiza sposobu myślenia Freuda, analiza przeprowadzona z punktu widzenia humanistycznej odmiany psychoanalizy. Można wręcz stwierdzić, że "Pasje ..."to psychoanalityczna teoria osobowości twórcy psychoanalizy. "Pasje Zygmunta Freuda" z całą pewnością ułatwią nam zrozumienie sposobu myślenia twórcy psychoanalizy, a jak pisze sam Fromm "Chociaż Freud reprezentował szczytowe osiągnięcie racjonalizmu, to w tym samym czasie zadał temu racjonalizmowi śmiertelny cios. Pokazując, że źródła działania człowieka tkwią w podświadomości..."

Jak uhonorowana Nagrodą Nobla teoria umysłu zmieniała nasze postrzeganie rzeczywistości Czterdzieści lat temu dwóch izraelskich psychologów: Daniel Kahneman i Amos Tversky przeprowadziło serię zaskakujących badań, które diametralnie zmieniły nasze założenia względem procesu decyzyjnego. Ich artykuły wyjaśniały, w jaki sposób człowiek popełnia błędy systematyczne, gdy musi dokonać oceny w warunkach niepewności. Prace dały początek dziedzinie zwanej ekonomią behawioralną, zrewolucjonizowały badania z wykorzystaniem dużych zbiorów danych, rozwinęły medycynę opartą na dowodach, zapoczątkowały nowe podejście do regulacji rządowych i pozwoliły Michaelowi Lewisowi napisać tę właśnie książkę. Książka przedstawia meandry współpracy dwóch psychologów, którzy mają zadatki na wielkie postaci literackie. Stali się bohaterami w światku uniwersyteckim i na polu bitwy – obydwaj odegrali istotną rolę w wojnie arabsko-izraelskiej – a ich badania wiązały się mocno z osobistymi przeżyciami. Amos Tversky był genialnym, pewnym siebie wojownikiem i ekstrawertykiem przykuwającym uwagę otoczenia. Daniel Kahneman, który w dzieciństwie uciekał przed nazistowskimi oprawcami, był introwertykiem, a jego brak wiary w siebie stanowił pożywkę dla licznych pomysłów. Razem stworzyli jeden z najlepszych duetów w dziejach nauki. Współpracowali tak ściśle, że zapominali, w czyim umyśle zrodziła się dana koncepcja i komu należą się zasługi. Rzucali monetą, by zdecydować czyje nazwisko pojawi się jako pierwsze na artykule. Ponieważ jednak różnili się zasadniczo, aż trudno uwierzyć, że zawiązała się między nimi przyjaźń. „Lewis doskonale przedstawił historię Tversky’ego i Kahnemana. Ukazał wielowymiarowych bohaterów – wspaniałych ludzi nie pozbawianych jednak wad. Jak większość naszych przyjaciół i członków rodziny”. New York Times Book Review „Lewis dał nam wspaniały opis dwóch wielkich ludzi, którzy mierzą się z niepewnością i ograniczeniami ludzkiego umysłu”. Wall Street Journal „Michael Lewis jest genialny w wynajdywaniu historii o ludziach, którzy patrzą na rzeczywistość pod nietypowym kątem i w opowiadaniu tych historii w niezwykle interesujący sposób”. Forbes

W kolejnym tomie serii przedstawiono sylwetkę psychologa, wybitnego uczonego i dydaktyka, redaktora czasopism psychologicznych, Profesora Stefana Błachowskiego (1889–1962), będącego w latach 1946–1948 rektorem Uniwersytetu Poznańskiego. Błachowski zorganizował Instytut Psychologii na Uniwersytecie Poznańskim – był organizatorem poznańskiego ośrodka psychologicznego. Jako prorektor, a następnie rektor kierował odbudową Uniwersytetu ze zniszczeń wojennych. W pracy naukowej zajmował się psychofizjologią, psychologią religii, psychologią pamięci. Prowadził doświadczalne badania nad omamami i psychozami religijnymi. Był pionierem polskich badań nad pamięcią i zdolnościami matematycznymi. Zajmował się rolą wyobraźni, pamięci, erudycji, podświadomości w twórczości naukowej. Zainicjował polskie badania nad psychologią sportu. Członek wielu towarzystw naukowych – krajowych i zagranicznych, m. in. był współzałożycielem i długoletnim przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

„Niechęć do religii, zwłaszcza do chrześcijaństwa, cechowała każdego z liczących się twórców psychologii wszystkich wiodących kierunków. Wśród tzw. ojców założycieli psychologii nie znajdziemy ani jednego wierzącego katolika.

Celem tej książki jest prezentacja i analiza twórczości Williama Sterna w kontekście programu badawczego nazywanego nową historią psychologii. Według ogólnej zasady tego programu badacz powinien poznać oryginalne źródła, a nie tylko interpretacje samych psychologów, którzy od dawna są uwikłani w określoną tradycję i przesądy naukowe. Stern znany był dotychczas wyłącznie jako twórca pojęcia ilorazu inteligencji. Jego prace i poglądy na temat wielu zagadnień ogólnych i szczegółowych pozostawały w zapomnieniu. Nowe podejście do historii psychologii pozwala na zasadniczą zmianę zarówno w opisie, jak i w ocenie naukowych dokonań Sterna. Podjęta w książce próba nowego spojrzenia na problemy historii psychologii jest ważna dla samowiedzy metodologicznej i teoretycznej dzisiejszej psychologii. Z uwagi na jej przedmiotowe zróżnicowanie, wąską specjalizację i często mało komunikatywny język, zatrzymanie się choć na chwilę nad historią może pomóc psychologom w refleksji nad własną praktyką badawczą.

Kim byli Ludwig Jekels, Eugenia Sokolnicka, Ludwika Karpińska, Adam Wizel, Maurycy Bornsztajn, Jan Nelken, Roman Markuszewicz, Gustaw Bychowski, Salomea Kempner? Są to dzisiaj w rodzimym środowisku naukowym nazwiska zupełnie nieznane, a jeśli nawet ktoś słyszał o niektórych z nich, jest to zazwyczaj wiedza dość ogólnikowa. Książka wpisuje się w zapoczątkowany u nas w latach 90. nurt przywracania pamięci o wybitnych przedstawicielach polskiej nauki w XX w., których oryginalny dorobek został w czasach PRL-u niemal całkowicie zapoznany. W tym wypadku chodzi o przedstawicieli polskiej psychiatrii, psychoterapii i psychologii orientacji psychoanalitycznej, którzy w okresie zaborów i międzywojnia byli czołowymi specjalistami w tych dziedzinach, ciesząc się ogromnym autorytetem. Znalazły się w niej również eseje o Helenie Deutsch i Hannie Segal, które emigrując w młodych latach, zrobiły później imponującą karierę w ruchu psychoanalitycznym. Do końca życia jednak zachowały żywe związki z krajem i polską tożsamość kulturową. Artykuły zawarte w tej książce są w większości pierwszymi całościowymi omówieniami naukowego dorobku wspomnianych autorów. O specyfice tekstów stanowi to, że nacisk został w nich położony na kluczowe miejsce, jakie zajmowały w poszczególnych dorobkach inspiracje psychoanalityczne. Zarazem podkreśla się w nich istotną rolę, jaką w życiu i działalności tych psychiatrów i psychologów odgrywał kontekst społeczno-kulturowy i polityczny, w którym działali, jak też ich – w przytłaczającej większości – żydowskie pochodzenie. Wiele z tych biografii to biografie tragiczne, naznaczone traumami wojennymi, Holokaustem i klątwą rzuconą na psychoanalizę w powojennej komunistycznej Polsce. SPIS TREŚCI Paweł Dybel, Wstęp. Przywracanie pamięci I. OKRES ZABORÓW Anna Kurowicka Ludwig Jekels – apostoł Freuda w Galicji, w Szwecji i w Nowym Jorku Jarosław Groth Eugenia Sokolnicka – propagatorka psychoanalizy w Polsce i Francji Jarosław Groth Od psychoanalizy do psychotechniki – Ludwika Karpińska-Woyczyńska (Luise von Karpinska) II. MIĘDZYWOJNIE Mira Marcinów Adama Wizla projekt „psychoterapii psychoanalitycznej” Katarzyna Prot-Klinger Maurycy Bornstein (Bornsztajn) – psychoanalityczne rozumienie psychoz Bartłomiej Dobroczyński Pod słońcem Tanatosa. Jan Władysław Nelken (1876–1940) – szkic do portretu Ewa Kobylińska-Dehe Pasja życia. Gustaw Bychowski – polsko-żydowsko-amerykański psychoanalityk między Starym a Nowym Światem Paweł Dybel Romana Markuszewicza rewizja teorii Freuda Ludger M. Hermanns Salomea Kempner – zaginiona w getcie warszawskim? Początek poszukiwań III. NA OBCZYŹNIE Jolanta Żyndul „Podwójne życie Heleny”. Polskie wątki biografii Heleny Deutsch jako część historii psychoanalizy Wojtek Hańbowski Hanna Segal. Romantyczna inżynieria psychoanalizy Lista ilustracji Indeks osobowy

Dziedziczymy po przodkach nie tylko geny ale też podejście do życia, zawód czy  nawyki żywieniowe. Wszystko to stanowi przekaz intergeneracyjny i zazwyczaj jest jawne i oczywiste. Ta książka mówi o czymś więcej – o przekazie transgeneracyjnym, czyli o nieświadomym dziedziczeniu tego, co jest w rodzinie trzymane w tajemnicy, ukryte, niewypowiedziane a często ujawnia się u potomków w postaci powtarzających się w każdym pokoleniu chorób, nagłych lub przedwczesnych śmierci i tragicznych wypadków.   Autorka, profesor psychologii Anne Ancelin Schützenberger twierdzi, że w ten sposób objawia się dawna trauma, niedomknięta żałoba, dramaty, tajemnice i sprawy niezałatwione często od wielu pokoleń. A to, co zostało jedynie wyrażone w postaci niejasnych odczuć czy też dolegliwości, bez udziału naszej woli przechodzi w ukryciu na następne pokolenia i ma nad nami władzę. Psychogenealogia jest nauką i zarazem sztuką. Pomaga zrozumieć to, co w sferze psychiki przekazywane jest poprzez pokolenia. Dzięki psychogenealogii to dziedzictwo staje się dla nas bardziej dostępne, możemy z niego korzystać, a jeśli zajdzie potrzeba, zmienić. Psychogenealogia powstała na bazie psychologii klinicznej, w oparciu o psychoanalizę, rozszerzoną o więzy międzypokoleniowe z użyciem techniki socjopsychologicznej i genogramu przekształconego w geneosocjogram, czyli w drzewo genealogiczne ukazujące więzi między osobami i ważne fakty z ich życia. Dzięki tej książce dowiesz się czego szukać w swoim drzewie genealogicznym, by uwolnić siebie i swoje dzieci od skutków traum przodków. Krok po kroku nauczysz się jak zrobić swój geneosocjogram,specjalne drzewo rodowe swojej rodziny, dzięki któremu łatwo odnajdziesz tropy kolejnych tajemnic.  

Ubiegłe stulecie to okres wielkiej ekspansji i transformacji myślenia psychoanalitycznego. Dając wyraz tym przemianom, Stephen A. Mitchell i Margaret J. Black w sposób zrozumiały dla przeciętnego czytelnika wyjaśniają najważniejsze pojęcia i omawiają główne idee czołowych przedstawicieli współczesnej psychoanalizy. Autorzy rozpoczynają od Freuda, który pozostaje centralnym punktem odniesienia przy omawianiu zarówno stanowisk krytycznych wobec tradycyjnej psychoanalizy, jak i jej nowych dynamicznych ujęć. W książce zawarte zostały przykłady przypadków klinicznych, które pokazują, jak idee psychoanalityczne można wykorzystać w dzisiejszej psychoterapii. Książka Freud i inni... powstała w przekonaniu, że idee psychoanalityczne, od swych źródeł w dziele Freuda po dzisiejszą różnorodność konkurencyjnych szkół, mogą i powinny dotrzeć zarówno do praktyków, jak i do każdego zainteresowanego czytelnika. Napisana żywym językiem, bez naukowego żargonu, stanowi zrozumiałe dla każdego kompendium wiedzy o współczesnej psychoanalizie.

tom I: Psychoanaliza i Polacy, Psychoanaliza i literatura, Psychoanaliza zbiorowości, Psychoanaliza kobiet Freud natknął się na problemat snu, gdy chorzy w swobodnym kojarzeniu o snach swoich mu opowiadali. Domyślił się, że muszą one pozostawać w związku z kompleksem utajonym, i począł badać strukturę snów, przy czym doszedł do przekonania na podstawie analizy licznych snów, że: a) sen nie jest, jak sądzono dotychczas, produktem jakiejś niezupełnej czynności psychicznej, lecz że jest wysoce złożonym tworem psychicznym; b) sen jest życzeniem, i to życzeniem przedstawionym jako spełnione. Sądzę, że mi wolno wskazać na to, że jak zazwyczaj artyzm genialny swą intuicją wyprzedza naukę, tak i ta najnowsza zdobycz wiedzy została przeczuta przez Mickiewicza, który w trzeciej części Dziadów (prolog) wyraźnie powiada: Mędrcy mówią, że sen jest tylko przypomnieniem. Mędrcy przeklęci. Czyż nie umiem rozróżniać marzeń od pamięci? Ludwik Jekels, Leczenie psychoneuroz za pomocą metody psychoanalitycznej Freuda, 1909 tom II: Psychoanaliza stosowana, Psychoanaliza i filozofia, Psychoanaliza i historia Teoria Freuda jest hipotezą prawdopodobnie nie gorszą od teorii ewolucji, która służyła nauce przez XIX wiek i jeszcze jej służy. Niepodobna przewidzieć dalszej kariery tej teorii, ale nie jest bynajmniej wykluczone, że wraz z teoriami naukowymi najnowszej fizyki będzie i ona uznana kiedyś za ową bramę, poprzez którą wiek XX wkroczył na drogi nowego rozwoju. Jeśli teoria ewolucji była wstępem do materializmu filozoficznego, jeśli nie pozostała bez wpływu na materializm historyczny, z jego deterministycznym i apsychologicznym sposobem ujmowania zjawisk, teoria freudowska ze swymi odnogami socjologicznymi zapowiada wręcz odwrotne nastawienie. Jeśli teoria ewolucji kładła – w wieku względnej moralności – podwaliny pod amoralny stosunek do człowieka i jego czynów, teoria freudowska – w wieku niemal bezwzględnej amoralności – kładzie podwaliny pod uznanie moralności za integralny współczynnik rozwoju człowieka. Stefania Zahorska, U źródeł etosu, 1946

Pisząc kolejne rozdziały książki, stawiałem sobie za zadanie badawcze osadzoną w perspektywie pedagogiki krytycznej analizę oraz pogłębione odczytanie dla teorii i praktyki edukacji prac wybitnego zachodniego humanisty XX wieku Ericha Fromma – z uwzględnieniem znaczenia w jego myśli głównych inspiracji filozofa psychoanalizą, marksizmem i tradycją żydowską. Spośród wielu ważnych i ożywczych, według licznych komentatorów jego pism, koncepcji i rozwiązań, jakie można zaczerpnąć z imponującego dorobku badacza, wyodrębniłem trzy zagadnienia, które moim zdaniem z jednej strony odgrywają w tej myśli zasadniczą rolę, a z drugiej stanowią inspirujący materiał dla pedagogiki jako dyscypliny naukowej (także dla aktualnej jej kondycji w Polsce), jak również problematyki pedagogiki krytycznej, stanowiącej, jak przyjmuję, właściwy punkt odniesienia dla prac Fromma na gruncie naszej dyscypliny. Na tych właśnie zagadnieniach skoncentrowałem uwagę w kolejnych trzech rozdziałach części pierwszej, które poprzedza wprowadzenie zawierające uzasadnienie podjęcia się sformułowanego w tytule monografii zadania badawczego. I tak, rozdział drugi poświęcony jest koncepcji radykalnego humanizmu oraz zamysłowi jego realizacji, rozdział trzeci dokładnie omawia Frommowską antropologię filozoficzną i pedagogiczną, a czwarty zajmuje się proponowanym przez badacza podejściem do zjawiska ideologii oraz rozwija koncepcję krytyki społecznej, za jaką się opowiadał.

Jak napisać historię filozofii XX wieku? Jak powiązać zróżnicowane prądy intelektualne tego stulecia z historią pełną wojen, konfliktów i przemocy? Andrzej Leder proponuje ująć XX wiek tak, jak psychoanaliza ujmuje osoby poddawane terapii, i odczytać formułowane w zeszłym stuleciu stanowiska filozoficzne jako wyrazy głębokich traum, których to stulecie było pełne. To właśnie kategorię traumy Leder czyni podstawą kreślonej przez siebie „teorii w polu psychoanalitycznym” i to ją będzie stosował w swojej lekturze m.in. fenomenologii Husserla, filozofii Koła Wiedeńskiego, egzystencjalizmu Sartre’a, myśli Benjamina czy marksizmu Althussera. Jest to zatem nie tylko autorska wizja tego, jak może być uprawiana historia filozofii, lecz także oryginalna praca z obszaru teorii i filozofii psychoanalizy. „Połączenie podejścia psychoanalitycznego z warsztatem filozofa i historyka idei już wcześniej było „znakiem firmowym” Ledera, tu przybiera jednak formę dojrzałej syntezy, pozostając przy tym jak najdalsze od szkolnego schematyzmu. Choć podstawowa rama teoretyczna książki wyznaczona jest przez Lacanowskie pojęcia tego, co symboliczne, i tego, co realne (a ściślej rzecz biorąc: przez napięcie, jakie między nimi zachodzi), nie mamy tu bynajmniej do czynienia z mechanicznym zastosowaniem koncepcji Lacana. Dzieje się tak nie tylko dlatego, że Autor uzupełnia ją o inne, nowsze ujęcia (zwłaszcza z dziedziny studiów nad traumą), ale także – i przede wszystkim – ze względu na jego niedogmatyczne podejście do psychoanalizy jako takiej”. Michał Herer Andrzej Leder – filozof kultury, psychoterapeuta. Profesor filozofii w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Autor głośnej, nominowanej do Literackiej Nagrody NIKE 2015 książki Prześniona rewolucja (2014), w której zastosował kategorie psychoanalityczne do opisu najnowszej historii Polski. Opublikował również Przemiana mitów, czyli życie w epoce schyłku (1997), Nieświadomość jako pustka (2001) oraz Nauka Freuda w epoce „Sein und Zeit” (2007).