Kategorie sukcesów w opiniach nauczycieli klas integracyjnych

Książka jest kontynuacją kilkuletnich studiów autora nad codziennością klasy integracyjnej. Przy czym w odróżnieniu od wielu innych opracowań podejmujących problematykę edukacji integracyjnej odsłania ona wiele niewątpliwych, ale często niedostrzegalnych sukcesów tej formy kształcenia. Zostały one zidentyfikowane i opisane za pomocą badań fokusowych oraz narracji nauczycieli wywodzących się ze szkół / klas integracyjnych o zróżnicowanym doświadczeniu. W efekcie analiz powstała swoista mapa sukcesów odnoszących się do różnych wymiarów funkcjonowania szkoły wyrażona licznymi kategoriami rzeczywistymi (między innymi: rozwoju uczniów, klimatu szkoły, satysfakcji z pracy nauczycieli). W dalszej części kategorie te zostały powiązane i ulokowane w szerszych zbiorach twierdzeń i wyjaśnień prezentowanych w postaci kategorii formalnych. Wykorzystana technika zbierania danych (dyskusje grupowe i narracje) pozwoliła na ich konfrontację, a komparatystyczna metoda analizy (badane grypy wywodziły się z trzech typów szkół) stanowiła pewną formę triangulacji. Badanie zostało osadzone w interpretatywnym paradygmacie poznania. Synteza wypowiedzi nauczycieli (inaczej ujmując ich deskrypcja praktyki) stworzyła podstawy koncepcyjne przyjmujące postać stożkową – jak pokazała wnikliwa analiza wypowiedzi – różniącą się w badanych grupach punktem wyjścia: od rehabilitacji lub uspołeczniania oraz dojścia do nieco inaczej formułowanych celów. To pozwoliło w sposób w miarę uporządkowany opisać dwie rzeczywistości szkolne, stanowiącą podstawę do opracowania autorskich koncepcji edukacji integracyjnych. Przyjęły one postać siatki, w której występują określone węzły i sieci ich powiązań. Te pierwsze zostają wyrażone przez kategorie zaczerpnięte z wypowiedzi badanych oraz nadbudowane przez kategorie formalne, między innymi: pogranicza, roli, tożsamości, a w dalszej kolejności połączone przy pomocy opisanych procesów np. budowania kultury edukacji integracyjnej czy praktyk społecznych. W efekcie analiz zostały skonstruowane dwie odrębne koncepcje integracji: rehabilitującej oraz uspołeczniającej. Pierwsza została ulokowana w teoriach strukturalno-funkcjonalnych, druga – w nurcie interakcjonizmu symbolicznego.