Pamięć ulepszona

Metod ćwiczenia pamięci jest bardzo wiele. Zaproponowany przez Małgorzatę Modrak autorski program ochrony pamięci skierowany jest przede wszystkim do osób dojrzałych, dysponujących odpowiednim zasobem słów i wiedzy, zwłaszcza do osób starszych. Ma na celu trening pamięci poprzez odświeżanie wiadomości z różnych dziedzin – od wiedzy ogólnej, poprzez historię, geografię, aż po zadania matematyczne. Mamy zatem rozpoczynający książkę dość obszerny blok zadań dotyczący pamięci semantycznej, czyli części pamięci deklaratywnej, magazynującej znaczenie słów, koncepcji i wiedzy o świecie. Zadania tu zawarte wymagają często pracy dwóch osób – prowadzącej ćwiczenie i ćwiczącej. Jedna osoba podaje na przykład tytuły utworów, a druga stara się przypomnieć sobie ich autora. Można też oglądać portrety twórców, których należy zidentyfikować. Inną w charakterze propozycją jest rozpoznawanie nazw utworów lub nazwisk znanych kompozytorów poprzez odsłuchanie fragmentu dzieła. Przykładem prostszego ćwiczenia jest pisemne lub słowne uzupełnianie brakujących fragmentów przysłów, znanych związków frazeologicznych lub tytułów popularnych książek. Propozycji różnego typu zadań jest w tej części wiele, a są one skierowane do osób o różnych zainteresowaniach i wiedzy.
Inny blok ćwiczeń dotyczy pracy ze słowem. Polegają one nie tylko na sięganiu do pamięci, ale również na twórczej aktywności. Autorka proponuje przykładowo układanie wyrazów w kolejności alfabetycznej, układanie jak największej ilości wyrazów z liter tworzących jakieś słowo, układanie pytań, do których odpowiedzią może być podany wyraz. Spośród wielu propozycji warto wymienić tworzenie rymów do podanych wyrazów czy czytanie zdań od końca. Ciekawym ćwiczeniem (także na koncentrację) jest głośne odczytywanie fragmentów literatury przez nadzorującego ćwiczenie, a potem zadawanie pytań kontrolnych, sprawdzających u osoby trenującej pamięć poziom zrozumienia i stan zapamiętania informacji.
Trzeci blok zadań obejmuje zadania geograficzne. Możemy sprawdzać znajomość położenia geograficznego różnych miast w stosunku do miasta, w którym przebywamy, rozpoznawać państwa na podstawie omówień, wymieniać nazwy państw, rozpoczynające się na kolejne litery alfabetu, wymieniać stolice państw czy podawać skojarzenia związane z danym krajem. Urozmaiconych propozycji oczywiście jest więcej. Zadania matematyczne w bloku kończącym książkę obejmują liczenie pól figur płaskich i brył. Wzory są podane, chodzi raczej o umiejętność ich praktycznego wykorzystania.
Wydaje się, że książka jest ciekawą propozycją do pracy nad pamięcią, ale niekoniecznie samodzielnej. Wymaga ona od osoby nadzorującej wykonywanie ćwiczenia kompetencji i wiedzy w celu oceny jego poprawności, a od osoby ćwiczącej posiadania pewnego zasobu wiedzy, którą chcemy odświeżyć. Trudno bowiem wymagać od osoby słabo zainteresowanej muzyką znajomości tytułów utworów czy kompozytorów. Ćwiczenia wymagają przygotowania odpowiednich materiałów np. nagrań muzycznych, fotografii, reprodukcji. Można sobie wyobrazić wykorzystanie tego typu książki – w przypadku starszych odbiorców – nie tylko w domu, ale przede wszystkim w domach dziennego pobytu, klubach seniora, uniwersytetach trzeciego wieku. Pamięć ulepszana może być dobrą inspiracją do przygotowania własnych ćwiczeń przez osoby pomagające innym. Pokazuje bowiem, na czym powinny polegać takie ćwiczenia. Jest zbiorem praktycznych przykładów i gotowych do wykorzystania wzorców.