Ewaluacja edukacyjna

Książka dzieli się na dwie części. Pierwsza – Tradycje i współczesność – pokazuje genezę, rozwój oraz współczesne „sposoby istnienia” ewaluacji edukacyjnej w dwóch jej postaciach: jako praktyki nieodłącznie związanej z dziejami naszego gatunku oraz jako grupy nurtów, podejść i teorii istniejących w ramach dyscypliny akademickiej powstałej w latach 50. ubiegłego stulecia w Stanach Zjednoczonych. W ten sposób chcę zaprzeczyć obecnej w myśleniu wielu wpływowych osób w Polsce tezie, że ewaluacja jest kulturowo obcym, „wziętym z kosmosu” bytem. Że nie istniała wcześniej i jeśli już musimy ją prowadzić (bo tak każe prawo), to „trzeba ją wymyślić od nowa”. W tej części przedstawiam świadectwa, w których świetle takiej tezy da się bronić. Drugiej części książki nadałem tytuł Słowa wytrychy, słowa klucze. Analizuję tu sześć kategorii: wartości, refleksję, dialog, podmioty sceny edukacyjnej, odpowiedzialność i jakość. Każdej z nich poświęcam osobny rozdział. O ich wyborze zadecydowały dwie kwestie. Pierwszą z nich jest fakt, że każda z tych kategorii odnosi się do fundamentalnych problemów podejmowanych w teorii i metodologii badań ewaluacyjnych. Jednocześnie – z racji swojej ogólności – traktowane są często jako aksjomaty niewymagające dalszych uzasadnień. Tymczasem – jeśli się im przyjrzeć bliżej – nawet jeżeli przyjmują status ukrytych przedzałożeń (por. Slife, Williams, 1995), to zawsze stanowią punkt odniesienia w zrozumieniu fenomenu bogactwa modeli, nurtów, podejść czy generacji ewaluacji.