Rozwój bankowości islamskiej. Uwarunkowania, problemy, perspektywy

Głównym celem niniejszej książki jest identyfikacja specyfiki, znaczenia, a także perspektyw rozwoju bankowości islamskiej na świecie. Zasady i wartości, na których opierają się banki islamskie, sięgają czasów Mahometa, ale powstały dopiero w latach 70. XX w. Przyczyniły się do tego ruchy związane z islamskim ożywieniem, stawiające sobie za cel odrodzenie społeczne i kulturalne muzułmańskich społeczeństw w duchu islamu oraz sprzeciw wobec kultury państw kolonialnych. Czynnikiem sprzyjającym powstaniu bankowości islamskiej okazał się ponadto kryzys naftowy lat 70. Wysokie dochody napływające do państw Zatoki Perskiej stały się głównym źródłem dla tworzących się w tamtym okresie banków islamskich. Podstawą zasad, do których banki muszą się stosować, jest szariat, prawo religijne muzułmanów. Konieczność ich przestrzegania juryści muzułmańscy starają się udowodnić, znajdując odpowiednie odniesienia w Koranie oraz hadisach. Za najważniejszą z tych zasad uważa się zakaz oprocentowania (riba). Pozostałe to m.in.: unikanie niepewności (gharar) i zakaz spekulacji (maysir), nakaz płacenia jałmużny (zakat), zakaz inwestowania i handlowania produktami nielegalnymi (haram), a także dzielenie zysków i strat z przedsięwzięcia. Zasady te wpływają na specyficzny charakter bankowości islamskiej, którą powinny charakteryzować trzy zasadnicze cechy. Po pierwsze, operacje bankowe nie mogą być oparte na stopie procentowej. Po drugie, cel działalności banków islamskich nie powinien być czysto komercyjny. Po trzecie, ich działalność powinna być oparta o instrumenty własnościowe.